INS Vikrant (2013)

INS Vikrant
Ilustracja
„Vikrant” podczas prób w 2021
Klasa

lotniskowiec

Historia
Stocznia

Cochin Shipyard (Koczin) Indie

Początek budowy

11 kwietnia 2005

Położenie stępki

28 lutego 2009

Wodowanie

12 sierpnia 2013

 Indyjska Marynarka Wojenna
Wejście do służby

2 września 2022

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

43 000 ton

Długość

262,5 m

Szerokość

61,6 m

Zanurzenie

8,4 m

Napęd
4 turbiny General Electric LM2500+
2 wały napędowe, 2 śruby
Prędkość

28 węzłów

Zasięg

8000 Mm

Wyposażenie lotnicze
do 30 samolotów i 10 śmigłowców
Załoga

1400-1600 osób wraz z personelem lotniczym

INS Vikrant – współczesny indyjski lotniskowiec, pierwszy okręt tej klasy wybudowany w Indiach, którego konstrukcja została opracowana przy udziale przedsiębiorstw zachodnich. Jednostka została zwodowana w 2013 roku i weszła do służby w 2022 roku. Ma wyporność 37 500 ton i długość 262 metrów, a napędzają go turbiny gazowe. Może przenosić do 40 samolotów i śmigłowców – w praktyce około 20 samolotów. Nie posiada katapult, natomiast operacje lotnicze odbywają się w systemie STOBAR.

Budowa

Indyjska Marynarka Wojenna od lat 60. XX wieku posiadała w swoim składzie lotniskowce budowy brytyjskiej. W 1989 wszczęto prace nad zaprojektowaniem w Indiach własnego lotniskowca w celu zastąpienia starych okrętów, początkowo prowadzone z pomocą francuskiego koncernu DCN[1]. Program był początkowo prowadzony pod nazwą Air Defence Ship (ADS, okręt obrony powietrznej)[1]. Planowano rozpoczęcie budowy na 1993 rok, lecz program ten został anulowany z uwagi na kryzys gospodarczy[1]. Ponownie decyzję o budowie własnego lotniskowca rząd Indii podjął 14 czerwca 1999 roku[1]. Tym razem prace projektowe podjęto z udziałem włoskiego koncernu Fincantieri, który był odpowiedzialny także za integrację urządzeń napędowych[1]. Wybrano dla lotniskowca konfigurację STOBAR, z krótkim startem samolotów przy pomocy skoczni dziobowej i lądowaniem z użyciem aerofiniszera, na wzór przebudowanego w Rosji dla Indii lotniskowca INS „Vikramaditya”[1]. Pomocy w konstruowaniu udzielało także rosyjskie Newskie Biuro Konstrukcyjne[2]. Od sierpnia 2005 roku program był prowadzony pod nazwą Indigenous Aircraft Carrier (IAC, rodzimy lotniskowiec)[1].

„Vikrant” po ceremonii chrztu w 2013
„Vikrant” opuszcza dok w 2015

Uroczyste cięcie pierwszych blach odbyło się 11 kwietnia 2005 roku, a oficjalne położenie stępki miało miejsce 28 lutego 2009 roku[1]. Według założeń okręt miał wejść do służby w 2012 roku, lecz budowa znacząco się opóźniła, najpierw z powodu wzrostu cen rosyjskiej stali okrętowej, która musiała zostać zastąpiona krajową, po uruchomieniu jej produkcji, a później w 2011 roku przez wadliwe przekładnie główne krajowej produkcji[1]. Kadłub został zwodowany technicznie 29 grudnia 2011 roku w celu zwolnienia doku, przy masie 14 000 ton, po czym powrócił do doku w 2012 roku[1]. Oficjalne wodowanie i chrzest miały miejsce 12 sierpnia 2013 roku w stoczni Cochin Shipyard[1]. Lotniskowiec otrzymał nazwę „Vikrant” (w sanskrycie: odważny, śmiały), tradycyjna już dla indyjskich lotniskowców, noszoną przez pierwszy okręt tej klasy[3]. Okręt następnie ponownie trafił do suchego doku, który opuścił 10 czerwca 2015 roku[4]. Wyposażanie okrętu jednak znacznie się przeciągnęło, częściowo przez fakt, że indyjski przemysł nie miał doświadczeń z budową tak złożonych okrętów[3]. W 2019 roku po raz pierwszy uruchomiono siłownię lotniskowca[3].

4 sierpnia 2021 roku lotniskowiec rozpoczął próby morskie[5]. Okręt wszedł do służby 2 września 2022 roku[6][3]. Koszt budowy szacowano na około 3 miliardy dolarów[3]. Budowa okrętu uznana została za symbol możliwości i samowystarczalności przemysłu indyjskiego, aczkolwiek szereg kluczowych elementów pochodzi od dostawców zagranicznych, w szczególności napęd i radary[2]. W budowie brał udział szereg indyjskich przedsiębiorstw, wymagała ona też opracowania w Indiach nowych stopów stali[7]. Oficjalnie określono udział materiałów i wyposażenia wytworzonych w Indiach na 76%[2]. Mimo przyjęcia do służby, proces wyposażenia jeszcze nie był zakończony, m.in. brak było anten radaru wielofunkcyjnego[2].

Opis

Kadłub i architektura

Schemat pokładu lotniczego „Vikranta”
Widok na pokład lotniczy od rufy (2021)
„Vikrant” podczas prób (2021)

Okręt ma ogólną architekturę typową dla współczesnych lotniskowców, z wąską wyspową nadbudówką na prawej burcie oraz szerokim pokładem lotniczym mieszczącym pokład startowy w części dziobowej i ukośny pokład do lądowania na lewej burcie[8]. Na skutek skonstruowania w rzadziej stosowanej konfiguracji STOBAR, okręt jest podobny do lotniskowców o genezie rosyjskiej, w tym indyjskiego „Vikramaditya”, przede wszystkim z uwagi na zaprojektowany w podobny sposób wznoszący się pokład startowy na oprofilowanym wysokim dziobie okrętu[8]. Z uwagi na wybór konfiguracji, okręt nie posiada katapult. Podobnie jak w „Vikramaditya”, na pokładzie wytyczono dwie drogi do startu samolotów, zaczynające się na pokładzie do lądowania i zbiegające się u szczytu rampy dziobowej[8]. „Vikrant” ma jednak bardziej regularny obrys pokładu, z równoległymi krawędziami, zapewniający obszerniejsze miejsce do parkowania samolotów po prawej stronie[8]. Powierzchnia pokładu lotniczego wynosi 12 500 m²[3].

Według nowszych informacji, wyporność okrętu (prawdopodobnie pełna) wynosi 43 000 ton[a]. Długość wynosi 262,5 m, a szerokość 61,6 m[3]. Zanurzenie według wczesnych danych wynosi 8,4 m[4].

Grupa lotnicza

Grupa lotnicza okrętu według planów może składać się z 30 samolotów i 10 śmigłowców[4]. Początkowo przenosił do 24 samolotów myśliwskich MiG-29K, także w wersji szkolno-bojowej MiG-29KUB[9]. Oprócz ograniczonej posiadanej liczby samolotów, których 45 sztuk kupiono w Rosji dla obu lotniskowców (z tego cztery uległy katastrofom do 2023), problemem jest ich niska sprawność, uzależniona od dostaw części z Rosji[9]. Z tego powodu Indie zamierzały kupić 26 samolotów pokładowych produkcji zachodniej – w grę wchodzą Dassault Rafale lub F/A-18E/F Super Hornet, które przetestowano pod kątem możliwości startu z pokładu ze skocznią[10]. Przewidywano także możliwość przenoszenia lekkich jednosilnikowych myśliwców produkcji indyjskiej Tejas Mk 2[4]. Pierwsze operacje lotnicze z okrętu samoloty MiG-29K i prototyp Tejasa przeprowadziły w lutym 2023 roku[11]. Ostatecznie jako docelowy samolot planowany jest nowy indyjski dwusilnikowy samolot rozwijany pod oznaczeniem TEDBF (Twin Engine Deck Based Fighter), którego oblot przewidywany jest na 2026 roku, a wejście do służby na 2032 rok[9]. Oprócz samolotów, lotniskowiec ma przenosić do 10 śmigłowców różnych typów, w tym MH-60R Seahawk, Ka-31 (wczesnego ostrzegania) i HAL Dhruv[9].

W lipcu 2023 roku Indie wybrały Rafale M na nowy samolot pokładowy dla lotniskowca „Vikrant” i w kwietniu 2025 roku podpisały umowę o wartości 7,5 mld USD na zakup 22 jednomiejscowych Rafale MH, a nadto czterech dwumiejscowych DH, które maja stacjonować w bazach lądowych[12]. Dostawy przewidziano na lata 2028–2030. Z samolotami mają zostać zintegrowane pociski rakietowe powietrze-powietrze dalekiego zasięgu Astra Mk.1[12].

Uzbrojenie i wyposażenie

„Vikrant” posiada uzbrojenie obronne w postaci 32 pionowych wyrzutni izraelskich pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Barak 8[13]. Uzbrojenie to uzupełniają cztery rosyjskie zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej AK-630 z kierowanym radarowo działkiem rotacyjnym kalibru 30 mm[13]. Według niektórych informacji, uzbrojenie mają także stanowić cztery automatyczne armaty uniwersalne OTO Melara 76 mm[13].

Okręt ma przenosić nowoczesne odpowiednie wyposażenie radioelektroniczne, przede wszystkim oparte na radarze dozoru powietrznego dalekiego zasięgu Selex RAN-40L oraz wielofunkcyjny radar IAI Elta EL/M-2248 MF-STAR[13].

Napęd

Napęd okrętu stanowią cztery amerykańskie turbiny gazowe General Electric LM2500+, o łącznej mocy 80 000 kW[13]. Turbiny pracują w układzie COGAG i napędzają dwie śruby poprzez przekładnie[13]. Okręt wyposażony jest w generatory elektryczne o łącznej mocy 24 000 kW[13].

Służba

Po przyjęciu do służby, do połowy 2023 roku miały zakończyć się próby bazowania lotnictwa na okręcie, a gotowość operacyjną miał on uzyskać do końca 2023 roku[2].

Przygotowywano się do użycia lotniskowca podczas konfliktu z Pakistanem w maju 2025 roku (operacji Sindur) i grupa bojowa wyszła w tym celu w morze. Zrezygnowano jednak ostatecznie z planowanego ataku na cele lądowe przy pomocy samolotów MiG-29K z pociskami powietrze-ziemia Rampage i rola marynarki ograniczyła się do odstraszania oraz rozproszenia uwagi Pakistanu[14].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Wyporność 43 000 t bez bliższego określenia w Gajzler 2022 ↓, s. 54, natomiast starsze źródła podawały wyporność pełną 40 000 t (Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2015. s. 3.)

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2013. XVIII (137), s. 2, wrzesień 2013. Warszawa: Magnum X.
  2. 1 2 3 4 5 Gajzler 2022 ↓, s. 56.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 Gajzler 2022 ↓, s. 54.
  4. 1 2 3 4 Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2015. XIX (159), s. 3, lipiec–sierpień 2015. Warszawa: Magnum X.
  5. ↑ Informacje. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 09/2021, s. 64. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x.
  6. ↑ PM Modi commissions INS Vikrant, nation's first made-in-India aircraft carrier [online], Hindustan Times, 2 września 2022 [dostęp 2022-09-03] (ang.).
  7. ↑ Gajzler 2022 ↓, s. 55-56.
  8. 1 2 3 4 Na podstawie fotografii Gajzler 2022 ↓, s. 54-58
  9. 1 2 3 4 Gajzler 2022 ↓, s. 57.
  10. ↑ Gajzler 2022 ↓, s. 57-58.
  11. ↑ Pierwsze lądowanie Tejasa i MiG-29K na INS Vikrant. „Skrzydlata Polska”. Nr 3(2521)/2023, s. 17, marzec 2023. Warszawa: Agencja Lotnicza Altair. ISSN 0137-866X.
  12. 1 2 Indie kupiły Rafale M. Agencja Lotnicza Altair, 28 kwietnia 2025. [dostęp 2025-05-04].
  13. 1 2 3 4 5 6 7 Gajzler 2022 ↓, s. 55.
  14. ↑ Tom Cooper: India-Pakistan, Additional Details, Part 2 & Q&A. Sarcastosaurus, 16 maja 2025. [dostęp 2025-05-20]. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.