Ilisha

	Ilisha
	Richardson, 1846
	; Ilisza smukła (I. elongata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	śledziokształtne
Rodzina	Pristigasteridae
Rodzaj	Ilisha
	Typ nomenklatoryczny
	Ilisha abnormis Richardson, 1846
Synonimy
	Platygaster Swainson, 1838; Zunasia Jorda & Metz, 1913; Pseudochirocentrodon Miranda Ribeiro, 1920; Euplatygaster Fowler, 1934;
	Platygaster Swainson, 1838; Zunasia Jorda & Metz, 1913; Pseudochirocentrodon Miranda Ribeiro, 1920; Euplatygaster Fowler, 1934;
Gatunki
	16 gatunków – zobacz opis w tekście
	16 gatunków – zobacz opis w tekście

Ilisha – rodzaj ryb promieniopłetwych z rodziny Pristigasteridae.

Rozmieszczenie geograficzne

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach Oceanu SPokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego oraz słodkich wodach Ameryki Południowej, Azji Połudnowej i Południowo-Wschodniej^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała do 60 cm; masa ciała (największa opublikowana) 193 g^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1846 roku szkocki chirurg okrętowy, przyrodnik i badacz arktyczny John Richardson w artykule zatytułowanym Raport o ichtiologii mórz Chin i Japonii, opublikowanym w czasopiśmie „Report of the British Association for the Advancement of Science 15th meeting”^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)^[8] I. abnormis.

Etymologia

Platygaster: gr. πλατυς platus ‘szeroki’^[9]; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros ‘brzuch’^[10]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie)^[11]: Clupea africana Bloch, 1795.
Ilisha: bengalska nazwa ilish dla iliszy indyjskiej (Tenualosa ilisha)^[12].
Zunasia: rodzima nazwa zunashi dla sardynely japońskiej (Sardinella zunasi)^[3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (również monotypowe)): Pristigaster chinensis Basilewsky, 1855 (= Alosa elongata Anonim [Bennett], 1830).
Pseudochirocentrodon: gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’^[13]; rodzaj Chirocentrodon Günther, 1868. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Pseudochirocentrodon amazonicum Miranda Ribeiro, 1920.
Euplatygaster: gr. ευ eu ‘dobry, ładny, typowy’^[14]; rodzaj Platygaster Swainson, 1838. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Pellona brachysoma Bleeker, 1852 (= Clupea melastoma Bloch & Schneider, 1801).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[6]:

Ilisha africana (Bloch, 1795) – ilisza afrykańska^[15]
Ilisha amazonica (Miranda Ribeiro, 1920)
Ilisha compressa Randall, 1994
Ilisha elongata (Anonim [Bennett], 1830) – ilisza smukła^[15]
Ilisha filigera (Valenciennes, 1847)
Ilisha fuerthii (Steindachner, 1875)
Ilisha kampeni (Weber & de Beaufort, 1913)
Ilisha lunula Kailola, 1986
Ilisha macrogaster Bleeker, 1866
Ilisha megaloptera (Swainson, 1839)
Ilisha melastoma (Bloch & Schneider, 1801)
Ilisha novacula (Valenciennes, 1847)
Ilisha obfuscata Wongratana, 1983
Ilisha pristigastroides (Bleeker, 1852)
Ilisha sirishai Seshagiri Rao, 1975
Ilisha striatula Wongratana, 1983

Uwagi

↑ Młodszy homonim Platygaster Latreille, 1809 (Hymenoptera).

Przypisy

1 2 J. Richardson. Report on the ichthyology of the seas of China and Japan. „Report of the British Association for the Advancement of Science 15th meeting”. [1845], s. 306, 1846. (ang.).
↑ W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 278, 280. (ang.).
1 2 D.S. Jordan & Ch.W. Meetz. A catalog of the fishes known from the waters of Korea. „Memoirs of the Carnegie Museum”. 6 (1), s. 7, 1913. (ang.).
↑ A. de Miranda Ribeiro: Peixes (excl. Characinidae). W: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas: Historia Natural. Zoologia. Cz. 5. Rio de Janeiro: L. Macedo, 1920, s. 8. (port.).
↑ H.W. Fowler. Descriptions of new fishes obtained 1907 to 1910, chiefly in the Philippine Islands and adjacent seas. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 85, s. 246, 1934. JSTOR: 4064176. (ang.).
1 2 RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 4 lutego 2025 [dostęp 2025-02-21] (ang.).
1 2 R. Froese & D. Pauly: Scientific Names where Genus Equals Ilisha. FishBase (ver. (10/2024)). [dostęp 2025-05-19]. (ang.).
↑ D.S. Jordan: The genera of fishes. Cz. 2: From Agassiz to Bleeker, 1833-1858, twenty-six years, with the accepted type of each. A contribution to the stability of scientific nomenclature. Calif: Stanford University, 1919, s. 227, seria: Leland Stanford junior university publications. University nr 36. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 200.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 108.
↑ J. Swain. A review of Swainson’s genera of fishes. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 34, s. 280, 1883. (ang.).
↑ Ch. Scharpf: Family Pristigasteridae Bleeker 1872 (Longfin Herrings). The ETYFish Project. [dostęp 2025-05-19]. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 210.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 98.
1 2 S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo morskie, 1982, s. 188. ISBN 83-215-2103-7.

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Młodszy homonim Platygaster Latreille, 1809 (Hymenoptera).

[rich-1] 1 2 J. Richardson. Report on the ichthyology of the seas of China and Japan. „Report of the British Association for the Advancement of Science 15th meeting”. [1845], s. 306, 1846. (ang.).

[swa-3] W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 278, 280. (ang.).

[jor&metz-4] 1 2 D.S. Jordan & Ch.W. Meetz. A catalog of the fishes known from the waters of Korea. „Memoirs of the Carnegie Museum”. 6 (1), s. 7, 1913. (ang.).

[rib-5] A. de Miranda Ribeiro: Peixes (excl. Characinidae). W: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas: Historia Natural. Zoologia. Cz. 5. Rio de Janeiro: L. Macedo, 1920, s. 8. (port.).

[fow-6] H.W. Fowler. Descriptions of new fishes obtained 1907 to 1910, chiefly in the Philippine Islands and adjacent seas. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 85, s. 246, 1934. JSTOR: 4064176. (ang.).

[cof-7] 1 2 RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 4 lutego 2025 [dostęp 2025-02-21] (ang.).

[fro&pau-8] 1 2 R. Froese & D. Pauly: Scientific Names where Genus Equals Ilisha. FishBase (ver. (10/2024)). [dostęp 2025-05-19]. (ang.).

[jor-9] D.S. Jordan: The genera of fishes. Cz. 2: From Agassiz to Bleeker, 1833-1858, twenty-six years, with the accepted type of each. A contribution to the stability of scientific nomenclature. Calif: Stanford University, 1919, s. 227, seria: Leland Stanford junior university publications. University nr 36. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=240_200]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 200.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=148_108]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 108.

[swain-12] J. Swain. A review of Swainson’s genera of fishes. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 34, s. 280, 1883. (ang.).

[ety-13] Ch. Scharpf: Family Pristigasteridae Bleeker 1872 (Longfin Herrings). The ETYFish Project. [dostęp 2025-05-19]. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=250_210]-14] Jaeger 1959 ↓, s. 210.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=138_98]-15] Jaeger 1959 ↓, s. 98.

[rut-16] 1 2 S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo morskie, 1982, s. 188. ISBN 83-215-2103-7.

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]