Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Collegium Paderevianum II, aktualna siedziba IFG UJ

Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego – jednostka organizacyjna Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie prowadząca działalność naukową i dydaktyczną w zakresie filologii germańskiej, szwedzkiej, germańskiej z językiem angielskim, a także przekładoznawstwa. W Instytucie działają dwie katedry, dwa zakłady, dwie pracownie, a także trzy studenckie koła naukowe. Jednostka zatrudnia 64 pracowników, kształci ok. 500 studentów i sprawuje opiekę naukową nad 5 doktorantami.[1]

Historia[2][3]

Kronika Katedry Filologii Niemieckiej UJ, pierwszy wpis po wznowieniu działalności, październik 1966

Historia Instytutu Filologii Germańskiej sięga roku 1850, kiedy to na profesora języka i literatury niemieckiej Uniwersytetu Jagiellońskiego władze austriackie powołały Karla Weinholda (1823-1901). Profesor ten wykładał w Krakowie jedynie do roku 1851, a jego następcą został František Tomaš Bratranek (1815-1884), późniejszy rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1883–1913 krakowską germanistyką kierował Wilhelm Creizenach (1851-1919), po czym jego obowiązki przejął Spiridion Wukadinovič (1870-1938), który kierował katedrą do 1932 r. Był on także ostatnim dyrektorem jednostki powołanym jeszcze przez władze austriackie. Pierwszym Polakiem na tym stanowisku został dopiero Adam Marian Kleczkowski (1883-1949). II wojna światowa, a następnie śmierć Kleczkowskiego przyniosły dla germanistyki krakowskiej stopniowe ograniczanie działalności, aż do całkowitego jej zawieszenia od roku akademickiego 1951/52. Opiekę nad katedrą nieprowadzącą działalności dydaktycznej objął wtedy Jerzy Kuryłowicz (1895-1978), zaś jedynym pracownikiem naukowym pozostawała przez kolejne lata Olga Dobijanka-Witczakowa (1921-2006).

Do wznowienia działalności jednostki pod nazwą Katedra Filologii Niemieckiej UJ doszło w roku 1966. W 1973 katedrę przekształcono w Instytut Filologii Germańskiej. Na kierownika, a później dyrektora powołano przybyłego z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Aleksandra Szulca (1924-2012), który swą funkcję sprawował do roku 1993. W kolejnych kadencjach jego następcami byli Maria Kłańska, Krzysztof Lipiński, Antoni Dębski, Sławomira Kaleta-Wojtasik oraz Magdalena Sitarz[4].

Po wznowieniu działalności siedzibą jednostki został ukończony w 1964 r. budynek Collegium Paderevianum. Od roku 2015 Instytut prowadzi swą działalność w sąsiadującym ze starą siedzibą tzw. Paderevianum II.

W instytucie pracowali lub byli z nim związani zawodowo także m.in.: Juliusz Ippoldt, Genowefa Sadalska i Zdzisław Kazimierz Wawrzyniak[5][2][4].

Władze (2024-2028)

Dyrektor: dr hab. Iwona Kowal, prof. UJ

Zastępca Dyrektora ds. dydaktycznych: dr hab. Piotr Owsiński

Struktura[1]

Katedra Nordystyki (do 28 lutego 2023 r. Zakład Filologii Szwedzkiej)[6]

Katedra Literatury Niemieckojęzycznej (do 28 lutego 2023 r. Zakład Literatury Niemieckiej)[6]

Zakład Językoznawstwa Germańskiego

Zakład Dydaktyki i Historii Języka Niemieckiego

Pracownia Translacji

Pracownia Praktycznej Nauki Języka Niemieckiego

Działalność naukowa

Badania naukowe prowadzone są w obrębie ośmiu zespołów i podstawowych zakresów badawczych:

  • Językoznawstwo szwedystyczne
  • Literaturoznawstwo szwedystyczne i komparatystyczne
  • Przekład i komunikacja międzykulturowa (perspektywa skandynawistyczna)
  • Germanistyczne językoznawstwo stosowane
  • Germanistyczne językoznawstwo historyczne
  • Literatura niemieckojęzyczna i jej kulturowe konteksty
  • Relacje interkulturowe: przestrzeń literacka i kulturowa – j. niemiecki, j. polski i j. jidysz
  • Literatura a inne media

Współpraca zagraniczna

Instytut utrzymuje współpracę naukową oraz wymianę studentów i kadry akademickiej z ponad 30 uczelniami z Niemiec, Austrii, Francji, Holandii, Szwecji, Estonii, Słowacji, Słowenii i Turcji, głównie w ramach programu Erasmus+ oraz umów bilateralnych[7].

Kształcenie studentów

Instytut kształci w ramach czterech kierunków:[8]

Ponadto w Instytucie kształceni są także studenci Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia angielska z językiem niemieckim) oraz studenci Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia polska, specjalność: przekładoznawstwo literacko-kulturowe).

Studenckie koła naukowe[9]

Przy Instytucie działają następujące studenckie koła naukowe:

Samodzielni pracownicy naukowi Instytutu[5]

Jan Balbierz

Krzysztof Bak

Zofia Berdychowska

Piotr de Bończa Bukowski

Ewa Data-Bukowska

Grzegorz Chromik

Andrzej Feret

Magdalena Filar

Katarzyna Jaśtal

Jadwiga Kita-Huber

Maria Kłańska (professor emerita)

Iwona Kowal

Piotr Owsiński

Agnieszka Palej

Magdalena Sitarz

Magdalena Wasilewska-Chmura

Caroline Welsh

Paweł Zarychta

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. 1 2 Struktura – Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], ifg.filg.uj.edu.pl [dostęp 2023-02-25] (pol.).
  2. 1 2 Krzysztof Lipiński, Zur Geschichte der Krakauer Germanistik, [w:] A. Dębski (red.), Perspektiven der polnischen Germanistik in Sprach- und Literaturwissenschaft, 2004, s. 59-68.
  3. Maria Kłańska, Spod znaku Łucji. Z historii skandynawistyki krakowskiej, [w:] Ewa Data-Bukowska, Magdalena Wasilewska-Chmura (red.), Filologiskt smörgasbord 5. När forskning och undervisning möts. En 50-årsjubileumsskrift från skandinavistiken i Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2024, s. 11−24.
  4. 1 2 Por. m.in. Aleksander Szulc, Gestalten und Gestalter der polnischen Germanistik von den Anfängen bis 1960, [w:] Franciszek Grucza et. al (red.), Deutsch und Auslandsgermanistik in Mitteleuropa. Geschichte – Stand – Ausblicke, Warszawa 1998, s. 334-350; Maria Kłańska, Gruppenbild mit Herrn. Zur Geschichte der Krakauer Germanistik, [w:] Antoni Dębski, Krzysztof A. Kuczyński, Plus ratio quam vis..., Kraków 1997, S. 25−43.
  5. 1 2 Pracownicy – Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], www.ifg.filg.uj.edu.pl [dostęp 2023-02-25] (pol.).
  6. 1 2 Zarządzenia Rektora - Biuletyn Informacji Publicznej - Uniwersytet Jagielloński [online], bip.uj.edu.pl [dostęp 2023-02-25].
  7. Uczelnie partnerskie – Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], www.ifg.filg.uj.edu.pl [dostęp 2018-06-09] (pol.).
  8. Rodzaje i programy studiów - Instytut Filologii Germańskiej - Wydział Filologiczny [online], ifg.filg.uj.edu.pl [dostęp 2023-02-25].
  9. Koła naukowe – Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], www.ifg.filg.uj.edu.pl [dostęp 2023-02-25] (pol.).