Izar

Izar

ε Boötis A/B
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wolarz
Rektascensja	14h 44m 59,217s[1]
Deklinacja	+27° 04′ 27,21″[1]
Paralaksa (π)	0,01610 ± 0,00066″[1]
Odległość	202,1 ± 8,3 ly 62,0 ± 2,5[2] pc
Wielkość obserwowana	AB: 2,35[2] A: 2,45 ± 0,01[3] B: 4,801 ± 0,009m[4]
Ruch własny (RA)	−50,95 ± 0,59 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	21,07 ± 0,58 mas/rok[1]
Prędkość radialna	−16,31 ± 0,19 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	olbrzym / karzeł
Typ widmowy	G9 II-III[2] / A0 V[4]
Masa	A: ~4 M☉ B: ~2[5] M☉
Promień	A: 33 R☉ B: ~2[5] R☉
Wielkość absolutna	AB: −1,61m[2]
Jasność	A: 400 L☉ B: 27 L☉[5]
Wiek	~300 mln lat[5]
Temperatura	A: 4500 K B: 8700[5]
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	7718[2] pc
Mimośród	0,0453[2]
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 36 Boo Bonner Durchmusterung: BD+27°2417 Boss General Catalogue: GC A: GC 19856 Katalog Henry’ego Drapera: HD A: HD 129989 B: HD 129988 Katalog Hipparcosa: HIP 72105 Katalog jasnych gwiazd: HR A: HR 5506 B: HR 5505 SAO Star Catalog: SAO A: SAO 83500 Pulcherrima, Micar, Mirak

Izar (Epsilon Boötis, ε Boo) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza, odległa od Słońca o około 202 lata świetlne.

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Izar, wywodzi się od arabskiego ‏إزار‎ ’izār, „pas” lub „okrycie”, podobnie jak słowo arab. ‏المئزر‎ miʼzar^[5][6], którym też dawniej była określana^[6], a które obecnie jest wyłączną nazwą gwiazdy Zeta Ursae Majoris^[5][7]. Inną arabską nazwą była ‏منطقة العوّاء‎ minṭáqa al awwa, „pas krzyczącego”^[6]. Tablice alfonsyńskie określały Epsilon Boötis nazwą Perizoma, oznaczającą „przepaskę biodrową”^[6]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 formalnie zatwierdziła użycie nazwy Izar dla określenia tej gwiazdy^[7].

Jest to druga co do jasności gwiazda konstelacji, po Arkturze^[5]. Obserwowana wielkość gwiazdowa Izara to 2,35^m, a jego wielkość absolutna to −1,61^m[2].

Jest to gwiazda podwójna, której składniki są oddalone na niebie o 2,9″ (pomiar z 2017 roku)^[8][9]. Układ tworzy jaśniejsza pomarańczowa i słabsza biała gwiazda^[5], która dzięki silnemu kontrastowi wydaje się niebieskozielona^[6]. Podwójność gwiazdy odkrył Friedrich Struve, a kontrast barw składników skłonił go do nadania jej nazwy łac. Pulcherrima, „najpiękniejsza”^[5][6].

Epsilon Boötis A (właściwy Izar) to pomarańczowy olbrzym lub jasny olbrzym^[3][2], należący do typu widmowego K0^[3][5] lub G9^[2]. Gwiazda ma temperaturę 4500 K i jasność 400 razy większą niż Słońce. Jest około cztery razy masywniejsza od Słońca, a jej promień jest 33 razy większy. Gwiazda ma około 300 milionów lat, początkowo była znacznie gorętszą gwiazdą typu B, a 10–20 milionów lat temu w jej jądrze ustała synteza wodoru w hel. W przyszłości gwiazda odrzuci otoczkę i stanie się białym karłem^[5].

Epsilon Boötis B to biała gwiazda ciągu głównego (karzeł) należąca do typu widmowego A. Jej temperatura to 8700 K, a jasność jest 27 razy większa od słonecznej. Masa i promień tej gwiazdy są około dwukrotnie większe niż masa i promień Słońca. Będąc mniej masywnym, składnik ten ewoluuje wolniej i stanie się pomarańczowym olbrzymem dopiero za około miliard lat, gdy jaśniejsza gwiazda już umrze^[5].

Jest to układ fizycznie podwójny, gwiazdy dzieli co najmniej 185 au, a okres obiegu środka masy to około 1000 lat^[5][10]. Odległa o 175,5″ (w 2001 roku) gwiazda „C” o wielkości 12,58^m ma odmienny ruch własny i nie jest związana z Izarem^[8][11].

• lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wolarza
• lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
• lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej