Izydor Eljaszew

Izydor Eljaszew

‏ישראל איסידאָר עליאַשעװ‎

Bal-Machszowes
‏בעל מחשבות‎

Imię i nazwisko	Izrael Izydor Eljaszew
Data i miejsce urodzenia	1873 Kowno
Data i miejsce śmierci	1924 Kowno
Język	jidysz
Dziedzina sztuki	literatura

Izrael Izydor Eljaszew (jid. ‏ישראל איסידאָר עליאַשעװ‎, ur. 1873 w Kownie, zm. 1924 tamże) – żydowski lekarz, tłumacz i krytyk literatury jidysz i hebrajskiej. Uważany z największego krytyka literatury żydowskiej swych czasów.

Używał pseudonimu „Bal-Machszowes” (jid. ‏בעל מחשבות‎), co w jęzku jidysz oznacza „Zadumany” lub „Rozważny”^[1].

W latach 1910–1912 uczęszczał do jesziwy musarów w Grobinie, został z niej jednak wyrzucony^[2]. Studiował następnie medycynę na Uniwersytecie w Heidelbergu i Uniwersytecie w Berlinie^[1][2]. W 1905 roku zdał egzamin upoważniający do praktyki lekarskiej na terenie Rosji, następnie praktykował medycynę w Kownie, Rydze, Warszawie, Petersburgu^[1][3].

Literacko debiutował w 1895 roku w ramach kółka studenckiego. Pierwsze krytyki literackie pisał w 1899 roku, początkowo w języku rosyjskim i niemieckim, pod wpływem Icchoka Pereca zaczął jednak tworzyć w języku jidysz^[1]. Był autorem krytyczno-literackich przeglądów na łamach czasopisma „Der Jud”, redagował także „Di Jidisze Sztyme” w Rydze oraz rubrykę literacką w warszawskim czasopiśmie „Der Frajnd”^[1]. Podczas I wojny światowej był lekarzem wojskowym w Armii Imperium Rosyjskiego^[3][2].

W latach 1922–1924 kierował berlińskim wydawnictwem Klalverlag^[1]. Jako tłumacz opracowywał przekłady na język jidysz dzieł europejskich klasyków. Przełożył na jidysz m.in. powieść Altneuland Theodora Herzla^[1] oraz dzieła Lwa Tołstoja i Iwana Turgieniewa^[3].

Był zwolennikiem syjonizmu^[1], należał także do zwolenników konferencji w Czerniowcach^[4].