Józef Chmielewski (nauczyciel)
![]() | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel, inspektor szkolny |
| Narodowość |
polska |
Józef Chmielewski (ur. 12 stycznia 1842 w Bochni, zm. 19 grudnia 1900 w Dębnikach) – polski nauczyciel, inspektor szkolny, działacz oświatowy, pisarz.
Życiorys
Józef Chmielewski urodził się w 12 stycznia 1842 w Bochni[1]. Uczył się w gimnazjum w Krakowie, gdzie ukończył także dwuletni kurs nauczycielski[1][2]. Jako nauczyciel pracował w szkole ludowej na Podgórzu[2][1], w Nowym Sączu[3][1]. Uczył w szkole ćwiczeń przy C. K. Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Tarnowie[4][2]. Potem pracował jako c. k. okręgowy inspektor szkolny w Sanoku[3], w Mielcu[5][3], a od 1884 w Wadowicach[6][3]. W ostatnich kilkunastu latach życia był nauczycielem ćwiczeń w szkole ćwiczeń przy C. K. Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Krakowie[7][8][3][2].
Udzielał się w działalności oświatowej. 7 lutego 1880 został wybrany prezesem zarządu oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego[9]. Przez działaczy okręgu brzozowskiego tej organizacji został określony jako prawdziwy ojciec nauczycielstwa[10].
Pisał artykuły i broszury w tematyce pedagogicznej i oświatowej, metodyki nauczania[3]. W tym zakresie swoje prace ogłaszał w tygodniku „Szkoła” (organie prasowym Towarzystwa Pedagogicznego) oraz w prasie warszawskiej[11][2]. Tworzył też powiastki, opowiadania, wierszyki dla dzieci, często o charakterze moralizatorskim, które publikowano w pismach ludowych, m.in. „Dzwonek”, „Chata”, „Włościanin”[12] i „Zagroda”[13], przy czym dwóch ostatnich był redaktorem[3][8]. Był autorem piosenek dla dzieci, np. Kiedy kwitną kwiatki, Sen spędzajcie z oczek czoła[3]. Jako pisarz posługiwał się pseudonimami „Józef z Bochni”[8][3] oraz „Bakałarz z Podgórza”[1]. Pochlebnie wypowiadał się o nim krytyk Piotr Chmielowski[8][3].
Zmarł 19 grudnia 1900 w Dębnikach po kilku miesiącach choroby w wieku 59 lat[7][8][3][14]. Został pochowany na Cmentarzu Podgórskim[7][8][3].
Publikacje
- Zbiór najnowszych powinszowań dla małych dzieci jako też i dorosłym, służyć mogące na imieniny, urodziny, nowy rok i t. p., dla rodziców dziadków, babek, opiekunów, chrzestnych ojców, wujaszków, nauczycieli, przyjacieli, dobrodziejów i t. d. (1860)
- Zbiór pieśni dla młodzi szkolnej (1867)
- Wiązanka zawierająca powiastki, wiersze i opowiadania w nagrodę dla pilnych i grzecznych dzieci (1867)
- O nauce geografii w szkole ludowej w ogólności, porzecze rzeki Białej w szczególności (1875)[15]
- Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej (1876)[16]
- Jakie są przymioty dobrego nauczyciela (1876)[17]
- Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu pt.: „Batożki Kościuszki” (z II książki do czytania) (1876)[18]
- Praktyczne opracowanie pod względem historycznym 183 kawałka pt.: „Śmierć hetmana Żółkiewskiego” z IIIciej książki do czytania (1876)[19]
- August Adam Jeske (1876)[20]
- Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza (1877)[21]
- O nauce pod względem wpływu na zdrowie (1878)[22]
- Hans Chrystyan Andersen (1878)[23]
- Szkoły i zakłady wychowawcze w Konstantynopolu (1878)[24]
- Pierwsza szkoła niedzielna w Niemczech (1878)[25]
- Pouczyć dzieci o czasowniku na podstawie kawałka 9go pod napisem: „Brzoskwinie” z I. książki do czytania (1878)[26]
- Z życia jaskółek (1878)[27]
- Matki poetów niemieckich (1878)[28]
- O drobiu (1878)[29]
- W jaki sposób może się nauczyciel przyczynić do podniesienia szkół w gminie (1880)[30]
- O przyzwyczajeniu pod każdym względem, a szczególnie pedagogicznym (1880)[11]
- O zamiłowaniu w zawodzie (według Ignacego Vogtha) (1880)[31][11]
- Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci jakoteż gminy (1880)[32]
- Szkółka wiejska w r. 1876 (1880)[11]
- O znaczeniu i ważności stowarzyszeń nauczycielskich (1880)[33]
- O szkolnictwie ludowem w Chinach (1881)[34]
- Z praktyki szkolnej. O dzieciach bez talentu (1881)[35]
- Prawidła wychowania domowego. Kilka uwag dla rodziców (1881)[36]
- O szkolnych biblioteczkach dla dzieci (1881)[37]
- Dzieci i matki. Obrazki wierszem i prozą (1883)[38]
- Dwieście lat temu. Na pamiątkę dwóchsetletniej rocznicy odsieczy miasta Wiednia (1883)
- Zbiór powinszowań dla dzieci młodszych i starszych płci obojej, na imieniny, urodziny, Nowy Rok i t.d. dla osób różego stanu i wieku (wyd. 2, 1884)
- O szanowaniu siebie i swego stanu. Rzecz dla nauczycieli szkół ludowych (1885)
- Dwanaście artykułów nauczyciela ludowego (1886)[39]
- Przykłady z życia zacnych ludzi. Na pożytek ludu (1886)
- Zbiór powinszowań dla dzieci młodszych i starszych wierszem i prozą osobom różnego stanu i wieku (1918)
- Zbiór powinszowań dla dzieci młodszych i starszych wierszem i prozą osobom różnego stanu i wieku (1931)
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Józef Chmielewski. saczopedia.dts24.pl. [dostęp 2021-02-18].
- 1 2 3 4 5 XII. Opracowania biograficzne. W: Andrzej Meissner (red.): Bibliografia dziejów oświaty i wychowania w Galicji 1772–1918. Część I: Opracowania do 1990. Lublin: Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, 2015, s. 1703. ISBN 978-83-64527-26-5.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nekrologia. † Józef Chmielewski. „Szkoła”. Nr 1, s. 87, 5 stycznia 1901.
- ↑ Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu pt.: „Batożki Kościuszki” (z IIgiej książki do czytania). „Szkoła”. Nr 32, s. 334, 5 sierpnia 1876.
- ↑ Czynności władz szkolnych. „Szkoła”. Nr 20, s. 156, 19 maja 1883.
- ↑ Czynności władz szkolnych. „Szkoła”. Nr 10, s. 80, 8 marca 1884.
•Rozporządzenia władz szkolnych. „Szkoła”. Nr 13, s. 103, 27 marca 1886. - 1 2 3 Zmarli. „Nowa Reforma”. Nr 291, s. 2, 21 grudnia 1900.
- 1 2 3 4 5 6 Ś. p. Józef Chmielewski. „Nowa Reforma”. Nr 295, s. 2, 28 grudnia 1900.
- ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Sanok. „Gazeta Narodowa”. Nr 23, s. 3, 12 lutego 1880.
•Sprawy Towarzystwa Pedagogicznego. „Szkoła”. Nr 8, s. 63, 21 lutego 1880. - ↑ Sprawy Towarzystwa Pedagogicznego. „Szkoła”. Nr 22, s. 174, 1 czerwca 1878.
- 1 2 3 4 Korespondencya redakcyi. „Szkoła”. Nr 2, s. 16, 10 stycznia 1880.
- ↑ Włościanin. jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2020-04-17].
- ↑ Zagroda. jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2020-04-17].
- ↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Lwowska”. Nr 292, s. 3, 22 grudnia 1900.
- ↑ O nauce geografii w szkole ludowej w ogólności, porzecze rzeki Białej w szczególności. „Szkoła”. Nr 18, s. 137-140, 1 maja 1875.
•O nauce geografii w szkole ludowej w ogólności, porzecze rzeki Białej w szczególności. „Szkoła”. Nr 21, s. 164-166, 22 maja 1875.
•O nauce geografii w szkole ludowej w ogólności, porzecze rzeki Białej w szczególności. „Szkoła”. Nr 22, s. 172-174, 29 maja 1875. - ↑ Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej. „Szkoła”. Nr 10, s. 87-88, 4 marca 1876.
•Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej. „Szkoła”. Nr 11, s. 99-100, 11 marca 1876.
•Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej. „Szkoła”. Nr 12, s. 108-109, 18 marca 1876.
•Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej. „Szkoła”. Nr 13, s. 119-120, 25 marca 1876.
•Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu: „Król na weselu kowala” (nr. 30 w drugiej książce do czytania) poprzedzone uwagami o sposobie udzielania historyi w szkole ludowej. „Szkoła”. Nr 14, s. 129-130, 1 kwietnia 1876. - ↑ Jakie są przymioty dobrego nauczyciela. „Szkoła”. Nr 15, s. 137-142, 8 kwietnia 1876.
•Agnieszka Wałęga. Obraz edukacji religijnej w Galicji 2. połowy XIX wieku w opinii współpracowników lwowskiej Szkoły. „Paedagogia Christiana”. Nr 1/39, s. 182, 193, 2017. - ↑ Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu pt.: „Batożki Kościuszki” (z IIgiej książki do czytania). „Szkoła”. Nr 31, s. 321-323, 29 lipca 1876.
•Metodyczne opracowanie pod względem historycznym ustępu pt.: „Batożki Kościuszki” (z IIgiej książki do czytania). „Szkoła”. Nr 32, s. 332-334, 5 sierpnia 1876. - ↑ Praktyczne opracowanie pod względem historycznym 183 kawałka pt.: „Śmierć hetmana Żółkiewskiego” z IIIciej książki do czytania. „Szkoła”. Nr 40, s. 400-402, 30 września 1876.
•Praktyczne opracowanie pod względem historycznym 183 kawałka pt.: „Śmierć hetmana Żółkiewskiego” z IIIciej książki do czytania. „Szkoła”. Nr 41, s. 412-414, 7 października 1876. - ↑ August Adam Jeske. „Szkoła”. Nr 50, s. 538-541, 9 grudnia 1876.
•August Adam Jeske. „Szkoła”. Nr 52, s. 562-565, 23 grudnia 1876. - ↑ Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 15, s. 141-143, 14 kwietnia 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 16, s. 153-155, 21 kwietnia 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 17, s. 162-164, 28 kwietnia 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 18, s. 170-172, 5 maja 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 19, s. 181-183, 12 maja 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 21, s. 202-204, 26 maja 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 22, s. 211-214, 2 czerwca 1877.
•Nauka przygotowawcza w klasie Iszej szkoły ludowej przed użyciem Elementarza. „Szkoła”. Nr 23, s. 221-226, 9 czerwca 1877.
•Ogłoszenie. „Szkoła”. Nr 13, s. 103, 30 marca 1878. - ↑ O nauce pod względem wpływu na zdrowie. „Szkoła”. Nr 6, s. 41-43, 9 lutego 1878.
- ↑ Hans Chrystyan Andersen. „Szkoła”. Nr 9, s. 66-67, 2 marca 1878.
•Hans Chrystyan Andersen. „Szkoła”. Nr 10, s. 76-77, 9 marca 1878.
•Hans Chrystyan Andersen. „Szkoła”. Nr 11, s. 82-84, 16 marca 1878. - ↑ Szkoły i zakłady wychowawcze w Konstantynopolu. „Szkoła”. Nr 15, s. 117-118, 13 kwietnia 1878.
•Szkoły i zakłady wychowawcze w Konstantynopolu. „Szkoła”. Nr 16, s. 124-126, 20 kwietnia 1878. - ↑ Pierwsza szkoła niedzielna w Niemczech. „Szkoła”. Nr 29, s. 210, 6 lipca 1878.
- ↑ Pouczyć dzieci o czasowniku na podstawie kawałka 9go pod napisem: „Brzoskwinie” z I. książki do czytania. „Szkoła”. Nr 46, s. 377-378, 16 listopada 1878.
- ↑ Z życia jaskółek. „Szkoła”. Nr 30, s. 238-240, 28 lipca 1878.
- ↑ Matki poetów niemieckich. „Szkoła”. Nr 25, s. 196, 22 czerwca 1878.
•Matki poetów niemieckich. „Szkoła”. Nr 26, s. 203-204, 29 czerwca 1878. - ↑ O drobiu. „Szkoła”. Nr 33, s. 275-276, 17 sierpnia 1878.
•O drobiu. „Szkoła”. Nr 35, s. 289-290, 31 sierpnia 1878. - ↑ W jaki sposób może się nauczyciel przyczynić do podniesienia szkół w gminie. „Szkoła”. Nr 1, s. 2-4, 3 stycznia 1880.
•W jaki sposób może się nauczyciel przyczynić do podniesienia szkół w gminie. „Szkoła”. Nr 2, s. 9-11, 9 stycznia 1880. - ↑ O zamiłowaniu w zawodzie. „Szkoła”. Nr 9, s. 67-69, 29 lutego 1880.
- ↑ Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci jakoteż gminy. „Szkoła”. Nr 41, s. 339-342, 9 października 1880.
•Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci jakoteż gminy. „Szkoła”. Nr 42, s. 351-352, 16 października 1880.
•Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci jakoteż gminy. „Szkoła”. Nr 43, s. 360-362, 23 października 1880. - ↑ Piśmiennictwo. „Szkoła”. Nr 42, s. 355, 16 października 1880.
- ↑ O szkolnictwie ludowem w Chinach. „Szkoła”. Nr 1, s. 5-6, 7 stycznia 1882.
•O szkolnictwie ludowem w Chinach. „Szkoła”. Nr 2, s. 15-16, 14 stycznia 1882. - ↑ Z praktyki szkolnej. O dzieciach bez talentu. „Szkoła”. Nr 2, s. 10-12, 8 stycznia 1881.
•Z praktyki szkolnej. O dzieciach bez talentu. „Szkoła”. Nr 3, s. 18-20, 15 stycznia 1881. - ↑ Prawidła wychowania domowego. Kilka uwag dla rodziców. „Szkoła”. Nr 7, s. 49-51, 12 lutego 1881.
•Prawidła wychowania domowego. Kilka uwag dla rodziców. „Szkoła”. Nr 8, s. 57, 19 lutego 1881.
•Prawidła wychowania domowego. Kilka uwag dla rodziców. „Szkoła”. Nr 9, s. 66-68, 26 lutego 1881. - ↑ O szkolnych biblioteczkach dla dzieci. „Szkoła”. Nr ?, s. 141, 1881.
- ↑ Dzieci i matki. Obrazki wierszem i prozą. „Szkoła”. Nr 6, s. 46, 10 lutego 1883.
- ↑ Dwanaście artykułów nauczyciela ludowego. „Szkoła”. Nr 22, s. 170, 29 maja 1886.
•Agnieszka Wałęga. Obraz edukacji religijnej w Galicji 2. połowy XIX wieku w opinii współpracowników lwowskiej Szkoły. „Paedagogia Christiana”. Nr 1/39, s. 171, 193, 2017.
Linki zewnętrzne
- Józef Chmielewski – dzieła w bibliotece Polona
