Józef Pająk

Józef Pająk
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 1893
Lwów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

do 1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego
22 Pułk Ułanów Podkarpackich
X Brygada Jazdy
6 Samodzielna Brygada Kawalerii
Centrum Wyszkolenia Kawalerii
5 Pułk Ułanów Zasławskich
3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich,
27 Pułk Ułanów

Stanowiska

zastępca dowódcy i dowódca pułku kawalerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich Odznaka 8 Pułku Ułanów

Józef Pająk[a] (ur. 30 stycznia 1893 we Lwowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego[2][3][4][5][6], kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 30 stycznia 1893 we Lwowie jako syn Józefa i Zofii ze Świerczewskich. 1 czerwca 1911 w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie otrzymał świadectwo dojrzałości[7]. W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 8 pułku ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z bolszewikami.

Po zakończeniu działań wojennych kontynuował zawodową służbę wojskową w macierzystym 8 pułku ułanów, a następnie w Dowództwie Okręgu Generalnego „Lwów” i 22 pułku ułanów w Przemyślu, jako zastępca dowódcy pułku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem dniem z 1 czerwca 1919 i 84. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii). W 1923 był szefem sztabu X Brygady Jazdy w Przemyślu[8]. W listopadzie 1924 roku został przydzielony do 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko dowódcy szwadronu pionierów. 16 grudnia 1924 roku został przeniesiony do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko instruktora w Oddziale Szkolnym. Pełniąc służbę w Grudziądzu pozostawał oficerem nadetatowym 22 pułku ułanów podkarpackich[9][10]. 3 maja 1926 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[11]. W latach 1927–1929 był komendantem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a później zastępcą dowódcy 5 pułku ułanów w Ostrołęce. W marcu 1930 roku został przeniesiony do 3 pułku szwoleżerów w Suwałkach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[12][13][14]. 17 stycznia 1933 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[15]. W latach 1937–1939 dowodził 27 pułkiem ułanów w Nieświeżu.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[6]. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[6], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[16]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 4011[6].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[3][4]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów[17][18].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Uwagi

  1. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako Józef II Pająk, w celu odróżnienia od dwóch innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko[1].

Przypisy

  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1734.
  2. Pułkownik kaw. Józef Pająk, Katyń 1940. [online], katyn.ipn.gov.pl [dostęp 2024-09-25] (pol.).
  3. 1 2 M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
  4. 1 2 Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  5. O Pułku - Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych JODŁA [online], jodla.org [dostęp 2024-09-25].
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 394.
  7. Sprawozdanie 1911 ↓, s. 34, 37.
  8. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 116, 643, 678.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 16 grudnia 1924 roku, s. 727.
  10. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 577, 601, 1380.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 126.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.
  13. Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 13, 73.
  14. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 143, 627.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933 roku, s. 1.
  16. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  17. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
  18. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922, s. 802.
  20. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia