Języczek rdzawoczarny
_Redhead%252C_Lutzoni%252C_Moncalvo.jpg) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
języczek rdzawoczerwony |
| Nazwa systematyczna | |
| Arrhenia obatra (J. Favre) Redhead, Lutzoni, Moncalvo & Vilgalys Mycotaxon 83: 47 (2002) | |
Języczek rdzawoczarny, pępówka rdzawoczarna (Arrhenia obatra (J. Favre) Redhead, Lutzoni, Moncalvo & Vilgalys) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Arrhenia, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1783 r. Jules Favre, nadając mu nazwę Omphalia obatra. W 2002 r. Scott Alan Redhead, François M. Lutzoni, Jean-Marc Moncalvo i Rytas J. Vilgalys przenieśli go do rodzaju Arrhenia[1]. Synonimy[2]:
- Omphalia obatra J. Favre 1955,
- Omphalina obatra (J. Favre) P.D. Orton 1960.
W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował polską nazwę pępówka rdzawoczarna (dla synonimu Omphalina obatra)[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1]. W internetowym atlasie grzybów ma nazwę języczek rdzawoczarny, spójną z aktualnym ujęciem systematycznym i nazwą naukową[4].
Morfologia
Kapelusz o średnicy 0,5–0,8 (–1) cm, wypukły, lekko wklęsły w środku, higrofaniczny, włóknisto-kłaczkowaty. Powierzchnia ciemnobrązowa, u starszych okazów czarnobrązowa do szarobrązowej, brzeg promieniście prążkowany, podwinięty. Blaszki szerokie, rzadkie, zbiegające, brązowawe do czarniawych. Trzon o wysokości 1–1,5 cm i średnicy 0,1–0,2 cm, centralny, cylindryczny, gładki, tego samego koloru co kapelusz. Kontekst cienki, białawy. Zapach niewyraźny[5].
- Cechy mikroskopowe
Bazydiospory 6,8–7,5 (–8) × 4,5–6,5 μm, szeroko elipsoidalne, gładkie, bezbarwne. Podstawki maczugowate, 4-zarodnikowe. Skórka kapelusza składa się z brązowych, inkrustowanych, równoległych strzępek o szerokości do 8–10 μm z przegrodami i sprzążkami[5].
Występowanie i siedlisko
Najwięcej stanowisk podano w Europie, poza nią nieliczne w Ameryce Północnej i Azji[6]. Gatunek rzadki[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył dwa stanowiska[3], w późniejszych latach podano następne[4].
Naziemny pasożytniczy grzyb mszakolubny[7] występujący w górach, wśród skał[3], także na torfowiskach, terenach piaszczystych i na terenach bagiennych, w strefie alpejskiej gór, wśród mchów i karłowatych wierzb[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-11-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-11-05] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 480, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 Aktualne stanowiska języczka rdzawoczarnej w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2024-11-05].
- 1 2 3 4 Melania Gyosheva, Rayna Natcheva & Aneta Lambevska-Hristova, New data about macrofungal diversity in Bulgaria, „Phytologia Balcanica”, 24 (3), 2018, s. 306 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ Występowanie Arrhenia obatra na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-11-05] (ang.).
- ↑ Mahajabeen Padamsee D. Jean Lodge i inni, Molecular phylogeny, morphology, pigment chemistry and ecology in Hygrophoraceae, „Fungal Diversity”, DOI: 10.1007/s13225-013-0259-0.