Język kayeli
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 6 wymarły↗ | ||
| Ethnologue | 9 drzemiący↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | kzl | ||
| IETF | kzl | ||
| Glottolog | kaye1241 | ||
| Ethnologue | kzl | ||
| BPS | 0672 0 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język kayeli (a. caeli, cajeli, gaeli, kajeli)[1][2] – wymarły język austronezyjski, który był używany w prowincji Moluki w Indonezji, na wyspie Buru wśród członków ludu Kayeli.
Był zdecydowanie odrębny od języka buru[3][4]. Posługiwała się nim ludność w rejonie zatoki Namlea w północno-wschodniej części wyspy oraz na terenach wzdłuż wybrzeża[5].
Według Ethnologue dzielił się na trzy dialekty: kayeli właściwy, leliali (liliali), lumaete (lumaiti, lumara, mumaite)[1]. Dialekt leliali był dość odrębny od pozostałych[6], jego ostatni użytkownik zmarł w 1989 roku[1][7]. Dialekt lumaete nie został bliżej poznany[8]. C.E. Grimes (2000, 2010) dodatkowo wymienia dialekt ilat[9][10]. Moksela (nieopisany i również wymarły) także bywa zaliczany do dialektów kayeli[8][10].
W 1989 roku nie był już powszechnie używany. Podczas badań terenowych C.E. Grimes z trudem zdołał znaleźć cztery osoby, które zachowały znajomość tego języka. Żadna z nich nie używała kayeli od przeszło 30 lat i kłopotliwe okazało się zebranie nawet podstawowego słownictwa[6]. Klasyfikacja tego języka jest trudna do rozstrzygnięcia ze względu na niedostępność dokładnych danych, przy czym odnotowano pewne cechy, które łączą go z językami wyspy Seram[11].
Kayeli został wyparty przez języki malajski amboński i lisela (li enyorot, uchodzący za dialekt języka buru)[1][5][12]. Od XVII w. malajski służył jako środek kontaktów międzyetnicznych (w interakcjach z Ternate, Ambończykami, Makasarczykami, Jawajczykami i Holendrami), a rola kayeli została zredukowana do domen wewnętrznych (dom, negocjacje ślubne)[13]. Pomimo zaniku rodzimego języka ludność Kayeli zdołała zachować swoją tożsamość etniczną[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Kayeli, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-13] (ang.).
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 86–87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 [zarchiwizowane] (pol.).
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 78.
- ↑ Collins 2018 ↓, s. 30.
- 1 2 3 Grimes 2000 ↓, s. 99.
- 1 2 Grimes 2010 ↓, s. 74.
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 75.
- 1 2 Grimes 2000 ↓, s. 101.
- ↑ Grimes 2000 ↓, s. 74.
- 1 2 Grimes 2010 ↓, s. 76.
- ↑ Collins 2018 ↓, s. 30–31.
- ↑ Wurm 2007 ↓, s. 502.
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 84.
Bibliografia
- James T. Collins, Penelitian Bahasa di Maluku, Ambon: Kantor Bahasa Provinsi Maluku, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2018, ISBN 978-602-52601-2-4, OCLC 1099540304 [zarchiwizowane z adresu 2024-01-18] (indonez.).
- Charles E. Grimes, Defining speech communities on Buru Island: a look at both linguistic and non-linguistic factors, [w:] Charles E. Grimes (red.), Spices from the East: Papers in Languages of Eastern Indonesia, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2000 (Pacific Linguistics 503), s. 73–103, DOI: 10.15144/PL-503.73, ISBN 0-85883-460-X, OCLC 46827844 (ang.).
- Charles E. Grimes, Digging for the Roots of Language Death in Eastern Indonesia: The Cases of Kayeli and Hukumina, [w:] Margaret Florey (red.), Endangered Languages of Austronesia, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 73–89, DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0004, ISBN 978-0-19-172026-0, ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3, OCLC 507435850 (ang.).
- Stephen A. Wurm, Australasia and the Pacific, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 425–577, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-2036-4565-9, ISBN 978-0-7007-1197-0, OCLC 47983733 (ang.).