Język kiriwina

Kiriwina
Obszar

Papua-Nowa Gwinea (Wyspy Trobrianda)

Liczba mówiących

ok. 20 tys.

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3 kij
IETF kij
Glottolog kili1267
Ethnologue kij
WALS klv
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język kiriwina, także kilivila[1][2][3], boyowa[3][4], pol. również język kiriwiński[5] lub trobriandzki[4] – język używany przez 20 tys. osób na Wyspach Trobrianda. Należy do grupy języków oceanicznych w ramach rodziny austronezyjskiej.

Ethnologue (wyd. 22) wyróżnia trzy dialekty: kitava, vakuta, sinaketa[1]. R. Lawton (1995) wyróżnia pięć głównych dialektów z wyspy Kiriwina: kilivila (od którego bierze się nazwa języka), kuboma, luba, kavataria i kaibwagina[6].

Został udokumentowany w literaturze. Istnieją różne publikacje poświęcone językowi kiriwina i lokalnej kulturze[7]. W języku polskim wydano opracowanie pt. Kiriwina: język Wysp Trobrianda[5]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].

System fonetyczny

Samogłoski
Przednie Centralne Tylne
Wysokie i u
Środkowe e o
Niskie a

Oprócz powyższych samogłosek istnieje sześć dyftongów: /ai/, /au/, /ei/, /eu/, /oi/ i /ou/.

Spółgłoski

Rozróżnienia między /l/ a /r/ i /l/ a /n/ są niejasne.

Akcent

W języku kiriwina akcent pada z reguły na przedostatnią sylabę. Reguła ta sprawdza się w 95%[8].

Gramatyka

Rzeczowniki

Kilka rzeczowników, zwłaszcza dotyczących krewnych lub części ciała, wymaga użycia afiksów osobowych.

  • Przykładowe struktury: kada-la – (wuj – jego / jej)
Czasowniki

Rdzeń czasownika występuje zwykle z przedrostkiem i czasami z przyrostkiem.

Liczba

W języku kiriwina występują bardzo rzadkie liczby gramatyczne – potrójna i poczwórna[5].

Związki frazeologiczne

  • Kusisu, bala. – Pożegnaj się. (dosł. jesteś, będę odchodzić.)

Przypisy

  1. 1 2 3 David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Kilivila, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. ↑ Lawton 1995 ↓.
  3. 1 2 Senft 1986 ↓, s. 6.
  4. 1 2 Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 92, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 [zarchiwizowane] (pol.).
  5. 1 2 3 Szczerbowski 2002 ↓.
  6. ↑ Lawton 1995 ↓, s. 747.
  7. ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Kiriwina. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-10)]. (ang.).
  8. ↑ Szczerbowski 2002 ↓, s. 37.

Bibliografia

  • Gunter Senft, Kilivila: the Language of the Trobriand Islanders, Berlin–New York–Amsterdam: Mouton de Gruyter, 1986 (Mouton Grammar Library 3), DOI: 10.1515/9783110861846, ISBN 978-3-11-086184-6, ISBN 3-11-010781-3, OCLC 563598799 (ang.).
  • Ralph Lawton, Kilivila, [w:] Darrell T. Tryon (red.), Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies, Berlin–New York: Mouton de Gruyter, 1995 (Trends in Linguistics. Documentation 10), s. 747–756, DOI: 10.1515/9783110884012, ISBN 978-3-11-088401-2, ISBN 3-11-012729-6, OCLC 868970232 [dostęp 2022-08-18] (ang.).
  • Tadeusz Szczerbowski, Słownictwo Kiriwiny z dzieła Bronisława Malinowskiego ułożone jako leksykon kiriwińsko-polsko i polsko-kiriwiński według pomysłu Krystyny Pisarkowej, [w:] Krystyna Pisarkowa (red.), Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, t. II, Kraków: Universitas, 2000, s. 113–417, ISBN 83-7052-679-9, OCLC 47222080.
  • Tadeusz Szczerbowski, Kiriwina: Język Wysp Trobrianda, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2002 (Prace Monograficzne 336), ISBN 83-7271-165-8, OCLC 54702484 [dostęp 2024-04-24].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.