Jacobus Sibrandi Mancadan
| Data i miejsce urodzenia |
1602 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 października 1680 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Gatunek |
Jacobus Sibrandi Mancadan (ur. 1602 w Minnertsga, zm. 4 października 1680 w Tjerkgaast)[1][2] – holenderski malarz i urzędnik państwowy; uważany jest za jednego z najlepszych malarzy pejzażystów, działających we Fryzji w XVII wieku[3][4].
Życiorys
Był burmistrzem Franeker (1637–1639) i Leeuwarden (1645), jednak przede wszystkim był malarzem[2]. Uczył się u Lamberta Jacobszoona i Mosesa van Uyttenbroecka[1]. Karierę artystyczną rozpoczął prawdopodobnie w średnim wieku[2]. W 1644 przeniósł się z Franeker do Leeuwarden, gdzie kupił dom, płacąc kilkoma swoimi obrazami[1]. Po śmierci żony w 1669, zamieszkał ze swoją córką w Beetsterzwaag w zachodniej Fryzji[1].
Twórczość
Malował dwa rodzaje pejzaży: włoskie i rodzime holenderskie. Fantastyczne pejzaże italianizujące, nasycone motywami arkadyjskimi, przedstawiały idylliczne sceny pasterskie z górami i ruinami w tle (Pejzaż górski z pasterzami)[2][3]. Nie ma dowodów na to, że Mancadan kiedykolwiek odwiedzoł Włochy[2][4]. Najwyraźniej inspirowały go wczesne pejzaże Salvatora Rosy[2] lub prace współczesnych mu malarzy holenderskich – Cornelisa van Poelenburgha i Bartholomeusa Breenberga, którzy obaj spędzili kilka lat we Włoszech[4].
Drugą grupą były obrazy przedstawiące wieś fryzyjską (Pejzaż z piaszczystą drogą)[2][3], lokalne pejzaże leśne i morskie oraz sceny rodzajowe, przedstawiające wydobywanie torfu – co było raczej rzadkim tematem w owym czasie, aczkolwiek istotnym w twórczości Mancadana, gdyż miał on częściowe udziały w torfowisku w południowo-wschodniej części Fryzji[2]. W późniejszym okresie artysta zajmował się też malarstwem alegorycznym i mitologicznym[5].
Mancadan miał bardzo indywidualny styl. Jego postaci zawsze można rozpoznać po dziwnie krzywej postawie[2]. W pejzażach stosował przytłumioną, stonowaną paletę[2][3] brązów i zieleni, ożywianą jedynie okazjonalnym użyciem czerwieni w strojach pasterzy[2]. Tylko kilka obrazów jest w pełni podpisanych; inne mają monogram, ale większość jest niesygnowana[2]. Dzieła artysty mają w swoich zbiorach m.in. Fries Museum w Leeuwarden, Muzeum Bodego w Berlinie i Mauritshuis w Hadze[5].
Galeria
Zuidelijk landschap met herder en herderin bij een ruïne, ok. 1617–1680, Mauritshuis, Haga
Zuidelijk landschap met figuren bij een ruïne, 1617–1680, Mauritshuis, Haga
Landschap met slapende herder, 1650, Fries Museum, Leeuwarden
Twee jagers in een roeiboot, 1617–1680, kolekcja prywatna
Przypisy
- 1 2 3 4 Jacob Sibrandi Mancadan [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-02] (ang. • niderl.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 C. Boschma, Mancadan, Jacobus Sibrandi, Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T053672 [dostęp 2023-08-23] (ang.).
- 1 2 3 4 Maciej Monkiewicz, Mancadan, Jacobus Sibrandi, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 221–222, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
- 1 2 3 Jacobus Sibrandi Mancadan w Codart.nl Documentatie. [dostęp 2023-08-23]. (ang. • niderl.).
- 1 2 Mancadan, Jacobus Sibrandi nickname: Mankendam, Benezit Dictionary of Artists, 31 października 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.B00115498 [dostęp 2023-08-23] (ang.).
Bibliografia
- Andrzej Chudzikowski (red.): Krajobraz holenderski XVII wieku. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1958, s. 58–59.
Linki zewnętrzne
- Jacobus Sibrandi Mancadan w Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. [dostęp 2012-08-22]. (ang.).