Jamkóweczka bukowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jamkóweczka bukowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Antrodiella faginea Vampola & Pouzar Czech Mycology 49(1): 25 (1996) | |
Jamkóweczka bukowa (Antrodiella faginea Vampola & Pouzar) – gatunek grzybów należący do rodziny ząbkowcowatych (Steccherinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Antrodiella, Steccherinaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1996 r. Petr Vampola i Zdeněk Pouzar wśród opadłych liści bukowych w Czechach i nadana przez nich nazwa naukowa jest ważna[1]. Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[2]
Morfologia
Poliporoidalny, jednoroczny, rozpostarty, rozpostarto-odgięty lub siedzący (tworzący bokiem przyrośnięte kapelusze), po wyschnięciu kruchy. Kapelusze w kształcie paznokcia, łopatkowate, strzępiaste lub nawet prawie trzonowate, o szerokości 5–20 mm, grubości do 3 mm, wystające na 2–20 mm. Powierzchnia matowa, kremowa, jasnoochrowożółta lub nawet szarawa, nieco higrofaniczna. Brzeg ostry i często wcięty. Okazy rozpostarte osiągają rozmiary 10–150 × 5–40 mm, są okrągłe lub elipsoidalne, a sąsiednie owocniki często zrastają się. Pory kremowe, całe, czasami z fioletowo-szarymi plamami w starszym środku i blisko przyczepu (5–)6–8 na mm. Kontekst kremowy, jednorodny, po wyschnięciu twardy, rurki tego samego koloru[3].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimiticzny. Strzępki generatywne ze sprzążkami, nieamyloidalne lub słabo amyloidalne w rurkach, cyjanofilne, w kontekście o średnicy 2,4–5,5 um, w tramie rurek ściśle splecione, ale nie zlepione, o średnicy 1,8–4 um. Strzępki szkieletowe w kontekście niewyraźne, w tramie włosowate. Pomiędzy strzępkami widoczne kryształki, na strzępkach sporadycznie kołki strzępkowe. W hymenium są cystydiole ze stożkowatym wierzchołkiem. Gleocystydy 9–18 × 3,6–6 um, u niektórych okazów liczne, u innych sporadyczne lub icg brak, słabo zróżnicowane, przypominające młodociane podstawki, często obecne na dnie rurki w starym hymenium. Podstawki z 4 sterygmami. Bazydiospory (2,5–)2,8–3,7(–4,5) x (1,6–)1,8–2,2(–2,5) µm elipsoidalne, czasami zwężające się w kierunku bliższego wierzchołka, ze stroną brzuszną płaską lub lekko wypukłą, cienkościenne, niecyjanofilne, nieamyloidalne[3].
Występowanie i siedlisko
Podano stanowiska jamkóweczki bukowej tylko w niektórych krajach Europy i w Azji Wschodniej[4]. W Polsce w 2001 r. jej stanowiska podał Marcin Piątek na Pogórzu Ciężkowickim[2]. W późniejszych latach podano wiele następnych, a najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[5].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny[2]. Występuje na martwym drewnie różnych gatunków drzew liściastych[5].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-02] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 59, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 O. Miettinen, T. Niemelä, W. Spirin, Northern Antrodiella species: the identity of A. semisupina, and type studies of related taxa, „Mycotaxon”, 96, Mycobank, 2006, s. 211–239 [dostęp 2024-10-02] (ang.).
- ↑ Mapa występowania jamkóweczki bukowej na świecie [online], gbif.org [dostęp 2024-10-25].
- 1 2 Stanowiska jamkóweczki bukowej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-10-25].