Jamkóweczka janowcowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jamkóweczka janowcowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Antrodiella onychoides (Egeland) Niemelä Karstenia 22(1): 11 (1982) | |
Jamkóweczka janowcowa (Antrodiella onychoides (Egeland) Niemelä) – gatunek grzybów należący do rodziny ząbkowcowatych (Steccherinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Antrodiella, Steccherinaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1913 r. John Egeland, nadając mu nazwę Polyporus onychoides. Potem zaliczany był do różnych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1982 r. Tuomo Niemelä[1]. Pozostałe synonimy:
- Antrodia onychoides (Egeland) Ryvarden 1976
- Flaviporus onychoides (Egeland) Ginns 1984
- Tyromyces onychoides (Egeland) Ryvarden 1967[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
Grzyb poliporoidalny jednoroczny o owocniku rozpostartym lub siedzącym, półkolistym, o szerokości do 1,5 cm i grubości 2 mm. W stanie świeżym łykowaty, po wyschnięciu kruchy. Górna powierzchnia gładka. biała, z wiekiem jasnoszara. Powierzchnia porów w stanie świeżym biała, po wysuszeniu, kremowa. Pory kanciaste, w liczbie 4–6 na mm, niektóre nawet większe. Kontekst łykowaty, biały, o grubości 0,2–0,5 mm. Warstwa rurek o grubości do 1 mm, tej samej barwy co kontekst[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimiticzny. Strzępki generatywne z prostymi przegrodami, cienkościenne, o szerokości 2–3 µm. Strzępki szkieletowe grubościenne z wyraźnym światłem, szerokości 3–4(5) um. Cystyd i inne sterylnych elementów hymenium brak. Podstawki wąsko maczugowate z 4 sterygmami, 15–20 × 4–5 um, z prostą przegrodą przy podstawie. Bazydiospory cylindryczne do nieco kiełbaskowatych, cienkościenne, gładkie, nieamyloidalne, 3,5–4,2 × 1,3–1,8 um[4].
Występowanie i siedlisko
Jamkóweczka janowcowa występuje głównie w Europie, najliczniej na Półwyspie Skandynawskim. Poza nią podano pojedyncze stanowiska w Kanadzie i Rosji[5]. W Polsce do 2003 r. znane było jedno stanowisko podane w 1963 r. przez Stanisława Domańskiego w Karkonoskim Parku Narodowym w lesie bukowym[3]. Andrzej Nespiak w 1985 r. uznał jednak identyfikację tego gatunku przez Domańskiego za błędną, a W. Wojewoda w 2003 r. zakwalifikował występowanie A. onychoides w Polsce lub jego identyfikację jako wątpliwe[3].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych i mieszanych na martwym drewnie drzew. W Polsce notowany na drewnie buka zwyczajnego[3], w innych krajach także na drewnie klonu, olchy, berberysu, powojnika, głogu, leszczyny, trzmieliny, jesionu, topoli, róży i wierzby, zwłaszcza wierzby iwy. Powoduje białą zgniliznę drewna[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 60, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 L. Ryvarden, R.L. Gilbertson, European Polypores, „Synopsis Fungorum”, 1, Mycobank, 1993, s. 1–387 [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ Mapa występowania jamkóweczki janowcowej na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-11-20].