Jan Dankiewicz
 | |
 kapitan rezerwy lekarz | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 grudnia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1921 i 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Artylerii, |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa (bitwa pod Delatynem, bitwa pod Rafajłową), |
| Późniejsza praca |
lekarz uzdrowiskowy |
| Odznaczenia | |
 | |
.png){kind=small}
Jan Dankiewicz (ur. 4 grudnia 1893 w Rymanowie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – doktor medycyny, lekarz internista i uzdrowiskowy, kapitan rezerwy lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 4 grudnia 1893 w Rymanowie[1]. Był synem Szymona (tamtejszy szewc)[1][2] i Walerii z domu Soleckiej[3]. Miał brata Franciszka (ur. 1885)[4]. Od 1904 uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, kończąc II klasę w 1906[5][6].
Podjął studia medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. Po wybuchu I wojny światowej, 26 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich, po czym w ramach II Brygady służył w szeregach 1 pułku artylerii (kolejno w baterii nr 1, 3 i 4). W tym czasie przeszedł szlak bojowy swojego oddziału uczestnicząc m.in. w bitwach pod Delatynem i pod Rafajłową. Po kryzysie przysięgowym i rozwiązaniu Legionów latem 1917 wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Później został wcielony do cesarskiej i królewskiej armii i pozostawał w niej do schyłku wojny w jesieni 1918.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego i jednocześnie kontynuował przerwane przez wojnę studia medyczne. Następnie brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz latem 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej jako ochotniczy plutonowy sanitarny w baterii zapasowej 12 pułku artylerii polowej. W uznaniu jego odwagi i poświęcenia na rzecz opieki nad rannymi został awansowany do stopnia podporucznika sanitarnego 19 stycznia 1921[7]. Następnie 20 marca 1921 został urlopowany bezterminowo i przeniesiony do rezerwy[8]. Został awansowany do stopnia porucznika. Później do stopnia kapitana podlekarza rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[9][10]. W 1923, 1924 jako oficer rezerwowy był przydzielony do o 6 batalionu sanitarnego we Lwowie[11][12]. Przeniesiony do rezerwy był przydzielony do Korpusu Oficerów Sanitarnych w 1934. W 1934 w stopniu kapitana lekarza rezerwy był w kadrze zapasowej 10 Szpitala Okręgowego i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[13].
W 1924 uzyskał dyplom lekarski z tytułem doktora medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W tym czasie zamieszkiwał przy lwowskim placu Bernardyńskim 3[14]. Później zawodowo pracował jako lekarz zakładowy w specjalizacji internisty w uzdrowisku Rymanów-Zdrój[15]. Wraz z dr Janem Woytkowskim był popularyzatorem tego miejsca[16]. Zamieszkiwał w Rymanowie[17]. Pełnił funkcję prezesa Rymanowskiej Kasy dla Rzemieślników i Rolników[18]. Był członkiem Lwowskiej Izby Lekarskiej do 1939[19][20].
Po wybuchu II wojny światowej był przydzielony do 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu w ramach Okręgu Korpusu Nr X. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 w niewyjaśnionych okolicznościach został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie jenieckim w Kozielsku[3]. Wiosną 1940 został przewieziony do Katynia i tam zamordowany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Pogrzebano go w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[21][22]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[23][24]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców[25] pod numerem 4096[26][27][3], a przy zwłokach zostały odnalezione: legitymacja oficera rezerwy, książeczka wojskowa Legionów Polskich z I wojny światowej 914/18, wizytówki oraz dwie pocztówki[28][29]. Figuruje na liście wywózkowej z 2 kwietnia 1940[3].
Jego żoną była Marią, z którą miał synów Janusza i Wiesława[3].
.jpg)
Upamiętnienie
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia majora[30][31][32]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[33][34][35][36].
14 kwietnia 2012, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy cmentarzu rzymskokatolickm parafii św. Wawrzyńca w rodzinnym Rymanowie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Jana Dankiewicza[37][38][39].
Dr Jan Dankiewicz został wymieniony na tablicy upamiętniającej rymanowskie ofiary II wojny światowej, ustanowionej w połowie lat 70. w kościele św. Wawrzyńca w Rymanowie.
Jest jednym z kilkuset lekarzy pochowanych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu i upamiętnia go tabliczka epitafijna nr 585[40].
Odznaczenie
- Krzyż Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości"[41][3]
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1905/1906 (zespół 7, sygn. 39). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 161.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 295.
- 1 2 3 4 5 6 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 99.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1905/1906 (zespół 7, sygn. 39). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 830.
- ↑ 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 54.
- ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 57.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 29 stycznia 1921 roku, poz. 113.
- ↑ Pierwsza lista oficerów rezerwowych WP, dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 roku, s. 68.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1237.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1118.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1160.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1053.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 799.
- ↑ Urzędowy spis lekarzy Rzeczypospolitej Polskiej. michaliszki.blogspot.com, 29 marca 2009. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ Zygmunt Pelczar. Jan dawniej w Rymanowie Zdroju bywało. „Rocznik Rymanowa Zdroju”, s. 43, Tom V - 2000. Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa Zdroju.
- ↑ Uzdrowisko Rymanów-Zdrój. beskidniski.pl. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ Jan Woytkowski, Rymanów-Zdrój. zakład kąpielowy, Wydawnictwo zakładu Zdrojowo-Kąpielowego, 1928, s. 15.
- ↑ Historia Rymanowa Zdroju. naszrymanow1.awardspace.com. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)].
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej według stanu z lipca 1931. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”, s. 332, Nr 9 z 1 września 1931.
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej uprawnionych do głosowania do Rady Izby w dniu 17 grudnia 1939 r.. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”, s. 19, Nr 8 z 1939.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06].
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich - 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 272 [dostęp 2025-01-05] (niem.).
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 42. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (44 (330)), pbc.uw.edu.pl, 30 października 1948, s. 3 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 31 [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
- ↑ LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. policja.pl. [dostęp 2013-04-19].
- ↑ Jan Dankiewicz. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2017-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Uroczystości Katyńskie. rymanow.pl, 6 marca 2014. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ Pamiętamy o ofiarach tragedii katyńskiej. lorymanow.pl, 29 kwietnia 2013. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ 72. rocznica Katynia. Uroczysta Msza święta oraz posadzenie dębów katyńskich i odsłonięcie pamiątkowej tablicy 14.04.2012r.. rymanow.przemyska.pl. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 września 2012)].
- ↑ Lekarze pochowani na cmentarzu w Katyniu [online], www.oil.org.pl [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-06].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 34-35.
- Jan Dankiewicz. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)].
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.