Jan Maria Gisges
| Imię i nazwisko |
Jan Maria Gisges Gawronski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
15 stycznia 1914 |
| Data i miejsce śmierci |
17 grudnia 1983 |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Ważne dzieła | |
|
Śmiech | |
| Odznaczenia | |
      | |
Jan Maria Gisges (ur. 15 stycznia 1914 w Nisku, zm. 17 grudnia 1983 w Warszawie)[1] – polski poeta, prozaik oraz autor sztuk scenicznych.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Romana Gisges Gawrońskiego i Henryki z domu Reder[2]. Ukończył szkołę średnią w Kielcach[1]. W latach 1934–1939 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim.
W czasie wojny pracował jako robotnik, brał czynny udział w walce z okupantem. Więziony w hitlerowskich obozach koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau (1943–1945), Buchenwald, Ohrdruf, Flossenbürg.
Od 1945 należał do Stronnictwa Ludowego, później do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1945–1949 przebywał w Kielcach, gdzie był pracownikiem Urzędu Wojewódzkiego. Organizował życie kulturalne i literackie w Kielcach, był też redaktorem regionalnego miesięcznika „Cychry”. Debiutował w 1949 na łamach prasy jako poeta. Od 1949 mieszkał w Warszawie, gdzie pracował na stanowisku Naczelnika Wydziału Literatury Ministerstwa Kultury i Sztuki. W latach 1957–1960 należał do zespołu redakcyjnego tygodnika „Orka”. Był wieloletnim działaczem Związku Literatów Polskich. Był również wieloletnim współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa (TW „Maria”, „Marian”)[3].
W 1971 otrzymał nagrodę Instytutu Wydawniczego CRZZ za powieść Śmiech.
Był mężem Anny z domu Strycharskiej (1913–2006)[4], ojcem Ewy Zwierzchowskiej-Gisges[5]i Małgorzaty[6].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C39-2-7)[4].
Twórczość wybrana
- Więzień i chłop
- Opowieści krajobrazu
- Pierwsza miłość
- Zielone gałęzie
- Idącym naprzód
- Modrzewie
- Brudne śniegi
- Osty
- Spadek
- Śmiech
- Czerwony pułkownik 1829–1863
- Borelowski
- Marmury i dmuchawce
- Portret pięknej sekretarki
Ordery i odznaczenia[7]
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1982)
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1966)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1963)
- Złoty Krzyż Zasługi (1956)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[8]
Upamiętnienie
W miejscu urodzenia pisarz ma swoją ulicę[9].
Przypisy
- 1 2 Gisges Jan Maria, [w:] Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan, Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny, t. 3, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 50, ISBN 978-83-02-05636-9 [dostęp 2025-02-21].
- ↑ Jan Maria Gisges Gawronski, geni_family_tree, 15 stycznia 1914 [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ Siedlecka 2009 ↓, s. 280 i n..
- 1 2 Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Kowalik 2005 ↓.
- ↑ Jan Maria Gisges, Warszawa, 13.12.2013 - wspomnienia [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2023-12-21].
- ↑ Jan Maria Gisges – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2023-12-21].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Czwal 2007 ↓.
Bibliografia
- Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
- Sławomir Czwal: Wyparli się poety?. echodnia.eu, 2007-01-29. [dostęp 2017-11-12].
- Helena Kowalik. Pisarz i literat w jednym stoją domu. „Tygodnik Przegląd”, 2005-05-22. [dostęp 2017-11-12].
- Joanna Siedlecka: Kryptonim "Liryka" : bezpieka wobec literatów. Warszawa: Prószyński Media, 2009. ISBN 978-83-7648-041-1.