Jan Stasiak
 sierż. Jan Stasiak | |
 starszy sierżant | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1925–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
instruktor w plutonie pionierów |
| Główne wojny i bitwy | |
Jan Stasiak (ur. 23 maja 1905 we wsi Redecz Kalny, zm. 17 stycznia 1945 w Radogoszczu) – starszy sierżant piechoty Wojska Polskiego, członek ruchu oporu w okresie okupacji niemieckiej, zastępca komendanta Rejonu Brześć Kujawski AK, komendant Rejonu Lubraniec AK.
Życiorys
Urodził się jako syn Józefa i Katarzyny z Sołtysińskich, którzy związek małżeński zawarli 23 stycznia 1898 r. w Niegibalicach (parafia Bytoń). Jego rodzeństwem byli: Stanisława (ur. 22 marca 1901 r.), Józef (ur. 31 lipca 1902 r., zm. 31 marca 1903 r.), Zofia (ur. 26 stycznia 1904 r.), Elżbieta (ur. 12 marca 1907 r.) i Marianna (ur. 16 kwietnia 1908 r.).
W roku 1925 został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej i wcielony do 14 pułku piechoty z Włocławka. Następnie kontynuował karierę wojskową w tym pułku jako podoficer zawodowy. Rozkazem dowództwa 14 pp z dnia 1 kwietnia 1932 r.[a] plutonowy Jan Stasiak został przydzielony na okres letni 1932 roku do plutonu pionierów[1]. W tym samym roku pluton pionierów 14 pułku piechoty zajął pierwsze miejsce w dywizyjnych zawodach pionierskich 4 Dywizji Piechoty[2]. Na mocy rozkazu dowództwa 14 pp z dnia 1 września 1933 r. ponownie przydzielono go do plutonu pionierów[3]. W toku dalszej służby awansował do stopnia sierżanta, a potem starszego sierżanta.
Po kampanii wrześniowej powrócił do Włocławka i zaangażował się w działalność konspiracyjną. Od 1942 r. był zastępcą komendanta Rejonu Brześć Kujawski w Obwodzie Włocławek Inspektoratu ZWZ-AK Włocławek. Stanowisko komendanta rejonu zajmował wówczas ppor. rez. Kazimierz Wróbel. Starszy sierżant Jan Stasiak używał pseudonimów „Stach” i „Sojak” i pozostawał w tym czasie pracownikiem cukrowni w Brześciu Kujawskim[4]. Był jednym z organizatorów struktur Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej na terenie gminy Lubraniec[5][b].
Aresztowany w czerwcu 1944 roku we Włocławku, podczas dużej akcji Gestapo wymierzonej przeciwko włocławskiemu podziemiu[c]. Dnia 7 sierpnia 1944 r. przywieziony do więzienia w Radogoszczu[6]. W dniu 24 grudnia tr. przeniesiony na izbę chorych (sala III)[d]. Zamordowany wraz z pozostałymi więźniami (około 1500 osób) w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. Jest jedną z zaledwie 28 rozpoznanych ofiar tej masakry[e]. Pochowany w imiennym grobie na cmentarzu Św. Rocha w Łodzi – Radogoszczu. Grób nie zachował się.
Postanowieniem Sądu Grodzkiego we Włocławku z 17 grudnia 1947 r. stwierdzono zgon Jana Stasiaka i ustalono datę jego śmierci na dzień 17 stycznia 1945 roku.
Rodzina
Przed 1932 rokiem zawarł związek małżeński z Marianną Rygiewicz (córką Jana i Marianny) - urodzoną 18 lutego 1905 r. w Aleksandrowie Kujawskim i zmarłą we Włocławku dnia 15 sierpnia 1988 roku. Z ich związku w dniu 2 lutego 1932 r. narodził się we Włocławku syn Piotr Marian (zmarł tamże w dniu 11 stycznia 1998 r.).
Uwagi
- ↑ Był to Rozkaz Organizacyjny Nr 1.
- ↑ W tym okresie posiadał już stopień porucznika czasu wojny.
- ↑ Obwód AK Włocławek został w znacznym stopniu zdekonspirowany i rozbity przez Gestapo aresztowaniami, których kulminacja miała miejsce 5 i 6 czerwca 1944 roku. Aresztowano wówczas członków sztabu obwodu (w tym por. cz. w. Jana Zarębskiego) oraz członków komend poszczególnych rejonów i placówek.
- ↑ Na podstawie informacji uzyskanych z Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, opracowanych na bazie zapisów zawartych w ewidencji łaźni więziennej i w notatniku sanitariusza izby chorych.
- ↑ Dziennik Łódzki Nr 300 z 30 października 1946, str. 4.
Przypisy
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 283.
- ↑ Jednodniówka 14 Pułku Piechoty 1934 ↓, s. 28.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 285.
- ↑ Ziółkowski 2008 ↓, s. 252.
- ↑ Ziółkowski 2008 ↓, s. 259.
- ↑ Ludwika Majewska, „Na gwiazdkę nie będzie mnie jeszcze.” Żołnierze polskiego państwa podziemnego okręgu Armii Krajowej Pomorze przetrzymywani w męskim rozszerzonym więzieniu policyjnym na Radogoszczu w Łodzi w latach 1940–1945, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku”, XXV, 2022, s. 75, DOI: 10.18778/2080-8313.25.04, ISSN 2080-8313.
Bibliografia
- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Bogdan Ziółkowski: Polska Podziemna na Kujawach Wschodnich i Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1939-1945. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-895-9.
- Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16 rocznicę powstania: 1918-27 października 1934.. Włocławek, 1934. [dostęp 2021-02-02].