Jan Tomaszewski (1903–1940)
 | |
 porucznik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia |
7 stycznia 1903 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11–13 maja 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1920–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Brygada Jazdy Ochotniczej, |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
 | |
Jan Tomaszewski (ur. 7 stycznia 1903 w Żłobinie, zm. 11–13 maja[1] 1940 w Katyniu) – porucznik piechoty Wojska Polskiego, inżynier górnictwa, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Syn Józefa i Antoniny z Sadowskich[2] urodzony w Żłobinie w ówczesnej guberni mohylewskiej[2]. Uczęszczał do liceum ogólnokształcące w Warszawie[1]. Ukończył 8 semestrów Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W 1920 wcielony do jazdy mjr. Jaworskiego, następnie służył w szwadronie por. Tadeusza Ciemochowskiego, który został przydzielony do 16 Dywizji Piechoty. Brał udział w wojnie z bolszewikami i odznaczono go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[2].
W okresie międzywojennym po demobilizacji podjął przerwane studia na Politechnice, a następnie na Akademii Górniczej w Krakowie[1]. Otrzymał tytuł inżyniera górnictwa[1], a następnie rozpoczął pracę w kopalni "Wujek" w Katowicach. W 1929 powołany na ćwiczenia rezerwy, które odbył w 4. szwadronie 1 pułku szwoleżerów. W 1931 ukończył kurs w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2 w Biedrusku[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1931 w korpusie oficerów rezerwy piechoty. pozostawał w ewidencji PKU Warszawa Miasto III, a od 1938 - Komendy Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 71 pułku piechoty z Zambrowie[3]. W 1933 i 1935 odbył w tym pułku ćwiczenia rezerwy. Kolejne ćwiczenia odbył w 1937 w Szkole Obrony Przeciwgazowej. 19 marca 1939 awansowany do stopnia porucznika rezerwy[1].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w 78 pułku piechoty z Baranowicz[2]. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Od maja 1940 przebywał w obozie jenieckim w Kozielsku[1], skąd wysłał ostatnie dwa listy, otrzymane przez matkę i siostrę późną wiosną 1940[1]. Między 10 a 11 maja 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[1] – lista wywózkowa 059/1[1][2] z 9 maja 1940, pozycja 77[4]. Między 11 a 13 maja 1940 został zamordowany w Katyniu[1][2] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[5][6]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[7][8][9], jednak Jan Tomaszewski nie został zidentyfikowany.
Był kawalerem i mieszkał w Chorzowie[1].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[10][11]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007[12] w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13][14].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[2] nr 2850[4]
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 735.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 646.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 71, 540.
- 1 2 Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 303.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-03-15] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-03-17] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-03-17] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2025-03-16] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 119 [dostęp 2025-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2025-03-16]. (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2025-03-16] (pol.).
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- http://ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl/wpis/3824