Janusz Peter
 Ławeczka Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 _BAR.svg.png){kind=small}    | |
Janusz Wincenty Peter (ur. 26 listopada 1891 w Skolem[1], pow. stryjski, zm. 16 lutego 1963 w Tomaszowie Lubelskim) – polski lekarz, regionalista i publicysta związany z ziemią tomaszowską.
Życiorys
Syn Michała i Karoliny z Koczerskich. Ukończył szkołę średnią we Lwowie (1912). W 1914 r. został powołany do służby w armii austriackiej. Odbył m.in. kampanię na froncie włoskim. W r. 1919 wstąpił do Wojska Polskiego, brał udział w III powstaniu śląskim. Po ukończeniu studiów w 1923 r. dostał pracę w VI Szpitalu Okręgowym we Lwowie. Po kilku latach został ordynatorem oddziałów chirurgiczno-ortopedycznego i zakaźnego. Równolegle był zatrudniony jako asystent Zakładu Anatomii Patologicznej na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. W 1927 r. objął posadę dyrektora szpitala miejskiego w Tomaszowie Lubelskim. Po przyjeździe do Tomaszowa zaczął gromadzić przedmioty związane z przeszłością ziemi tomaszowskiej. Na terenie szpitala utworzył muzeum, które otworzył w 1962 r.[2]
Jeden z trzech (obok Zygmunta Klukowskiego ze Szczebrzeszyna i Stanisława Pojaska z Biłgoraja) zasłużonych lekarzy – kronikarzy wydarzeń okresu okupacji niemieckiej (1939–1944) na Roztoczu.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1957) – z okazji 30-lecia pracy w Tomaszowie Lubelskim
- Złoty Krzyż Zasługi (1937) – za zasługi w rozbudowie i kierowaniu szpitalem oraz za osiągnięcia naukowe
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)[3]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (10 lipca 1954)[4]
- Krzyż Partyzancki (1959)[2]
- Odznaka Grunwaldzka (1948)
Upamiętnienie
Imię dr. Janusza Petera noszą w Tomaszowie Muzeum Regionalne, szkoła podstawowa i jedna z ulic. W mieście działa także Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne jego imienia. Do 1968 r. imię Petera nosiła Biblioteka Medycyny Wiejskiej i Muzeum Higieny Wsi przy Instytucie Medycyny Wsi i Higieny Pracy w Lublinie[5]. W 2014 roku w rynku w Tomaszowie Lubelskim stanęła ławeczka z rzeźbą przedstawiającą siedzącą postać doktora Petera i mottem „Non omnis moriar” autorstwa Roberta Sobocińskiego[6].
Życie prywatne
W 1921 r. poślubił Felicję Reichert, absolwentkę Seminarium Nauczycielskiego we Lwowie. Peterowie byli bezdzietnym małżeństwem[2].
Publikacje
- Dzieje Szpitala Powiatowego w Tomaszowie Lubelskim (1912–1944), Lublin 1945.
- Z dziejów Służby Zdrowia w Tomaszowie Lubelskim, Zamość 1946.
- Szkice z przeszłości miasta kresowego, Zamość 1947.
- Tomaszowskie za okupacji, Tomaszów Lubelski 1991.
Przypisy
- ↑ Patron Muzeum. muzeum-tomaszow.pl. [dostęp 2025-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- 1 2 3 Informacja o wystawie regionalistyczej, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu pracy samorządowej”.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1244 – Uchwała Rady Państwa nr 0/147 na wniosek Ministra Zdrowia.
- ↑ Robert Horbaczewski: Janusz Peter, legenda Tomaszowa. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ Usiądź na ławeczce z doktorem a będziesz zdrów. 2014-11-11. [dostęp 2022-01-06].