Jaskier Amalasunty

Ranunculus amalasuinthae, mikrogatunek z grupy R. pleiophyllus należącej do grupy zbiorowej R. auricomus
Ranunculus amalasuinthae w lesie w okolicach Sianowa

Jaskier Amalasunty (Ranunculus amalasuinthae Halamski) – gatunek z rodzaju jaskier; mikrogatunek, należący do gatunku zbiorowego jaskier różnolistny, znany z kilku stanowisk na Pomorzu Zachodnim[1]. Nazwa upamiętnia królową gocką Amalasuntę, a została nadana ze względu na bliskość jednego ze stanowisk gatunku i cmentarzyska Gotów w Grzybnicy[2][3].

Morfologia

Opis

Roślina o wysokości (30–)35–40 cm, o 1–2(–3) łodygach kwiatowych. Liście odziomkowe na początku i w środku cyklu ontogenetycznego okrągłe w zarysie, pierwszy niepodzielony, piąty (najbardziej podzielony) siedmioodcinkowy; siódmy (ostatni) niepodzielony, okrągły w zarysie lub nerkowaty. Liście łodygowe bardzo zmienne, najniższe podzielone na 7–11 segmentów. Kwiaty najczęściej niedoskonałe (mające mniej niż pięć płatków). Dno kwiatowe walcowate[1].

Gatunki podobne

Jaskier Amalasunty należy w obrębie jaskrów różnolistnych do grupy Ranunculus pleiophyllus Dunkel, której przedstawiciele odznaczają się między innymi liśćmi odziomkowymi okrągłymi w zarysie i o szerokich (czasem nawet nakrywających się wzajemnie) odcinkach (gr. πλείων – pełniejszy, φύλλον – liść)[4]. Najbardziej podobny do R. dirlovus jest R. pleiophyllus Dunkel[5], znany między innymi z Meklemburgii-Pomorza Przedniego[6], różniący się podzielonymi wczesnymi liśćmi odziomkowymi, mniejszymi liśćmi łodygowymi i szczegółami budowy dna kwiatowego[1].

Wskazano również, iż nierzadko trafiają się osobniki mniej typowe, wykształcające wyłącznie liście niepodzielone (pierwszy i ostatni w cyklu), które niewprawni botanicy mogliby pomylić z jaskrem kaszubskim[1].

Lokalizacja typowa, materiał typowy, rozmieszczenie geograficzne

Jako lokalizację typową wskazano okolice Ostrowca w powiecie sławieńskim. Ponadto podano sześć innych stanowisk położonych w okolicach Darłowa i Sławna. Holotyp został złożony w Zielniku Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego (akronim WA według Index Herbariorum)[1], izotyp w zielniku Muzeum Ewolucji w Uppsali (UPS)[7], a paratyp w zielniku Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku (SLTC)[1].

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Adam T. Halamski, Contribution à l’étude des renoncules tête d’or (Ranunculus auricomus aggr.) de la Poméranie polonaise. Trois espèces nouvelles des environs de Darłowo et Sławno, „Bulletin de la Societe linneenne de Lyon”, 93 (7-8), 2024, s. 169-205.
  2. Ranunculus amalasuinthae | International Plant Names Index [online], beta.ipni.org [dostęp 2024-09-20].
  3. Trzy nowe gatunki jaskrów odkryto na Pomorzu [online], Nauka w Polsce [dostęp 2024-10-12] (pol.).
  4. Franz G. Dunkel, Le complexe de Ranunculus auricomus (Ranunculaceae) en Alsace, „Le Journal de Botanique”, 66 (1), 2014, s. 3–53, DOI: 10.3406/jobot.2014.1303 [dostęp 2024-10-12].
  5. Ranunculus pleiophyllus | International Plant Names Index [online], www.ipni.org [dostęp 2024-10-12].
  6. Franz G. Dunkel, Fünf neue Arten aus dem Ranunculus-auricomus-Komplex (Ranunculaceae) in Deutschland, „Kochia”, 6, 2012, s. 63–90.
  7. Evolutionsmuseet-Herbarium (UPS) [online], databas.evolutionsmuseet.uu.se [dostęp 2024-10-12].