Jerzy Nadolski

Jerzy Nadolski
Ilustracja
pułkownik lekarz pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia

11 października 1885
Sanniki, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Stanowiska

dyrektor akademii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa PCK II stopnia Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908) Krzyż Ligi Obrony III Klasy (Estonia) Krzyż Zasługi Cywilnej (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża
Jerzy Nadolski w górach ok. 1938
Uroczystość nadania statutu AWF. Pułkownik Nadolski stoi jako czwarty od lewej

Jerzy Nadolski (ur. 11 października 1885 w Sannikach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się we wsi Sanniki, w ówczesnym powiecie gostynińskim guberni warszawskiej, w rodzinie Stanisława Franciszka, urzędnika prywatnego cukrowni i Zofii Kalikaty z Kubickich[1][2][3]. W latach 1896–1905 uczęszczał do II Rządowego Gimnazjum Filologicznego w Warszawie[4]. W 1905, po strajku szkolnym, przeniósł się do Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie, gdzie w następnym roku zdał egzamin dojrzałości[4]. W 1906 wyjechał do Krakowa, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. 20 maja 1914 uzyskał dyplom doktora medycyny[5]. Od 1906 należał do Związku Młodzieży Narodowej „Zet”, a ponadto był członkiem Drużyn Polowych „Sokoła” w Krakowie[6][2].

8 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich[7]. Został przydzielony do 2 pułku piechoty na stanowisko lekarza II batalionu[8]. Odbył kampanię karpacką i bukowińską[6]. 29 września 1914 został mianowany podporucznikiem lekarzem, 13 listopada tego roku awansował na porucznika lekarza, a 1 grudnia 1916 na kapitana lekarza[9]. Awans na porucznika otrzymał „za nadzwyczaj dzielne i pilne pełnienie służby przy opatrywaniu rannych w ogniu”[7]. Od 1 maja 1915 leczył się w Krakowie i Krynicy[7]. 10 października 1915 został przeniesiony do c. i k. Komendy Grupy Polskich Legionów, a 8 czerwca 1916 do 3 kompanii uzupełniającej w Dęblinie[7]. 4 października 1916 został przeniesiony do 3 pułku piechoty na stanowisko lekarza pułku[7]. 30 marca 1922 członkowie komisji byłej c. i k. Komendy Legionów Polskich sporządzili wniosek na odznaczenie ówczesnego ppłk. lek. dr. Jerzego Nadolskiego orderem „Virtuti Militari”, który lapidarnie uzasadnili:

jako lekarz bierze udział we wszystkich bitwach 3 pułku Legionów w Karpatach, potem w Komendzie Grupy. Odznaczał się zawsze wybitnie odwagą, wytrwałością i sumiennością w pracy[10].

11 maja 1917 został przydzielony do komisji asenterunkowej w Łukowie[7]. Od 1 września 1917 służył w Dowództwie Kursu Wyszkolenia Artylerii Wojsk Polskich w Garwolinie na stanowisku naczelnego lekarza[11]. 15 października 1918 Rada Regencyjna zatwierdziła go w stopniu kapitana lekarza ze starszeństwem od 1 stycznia 1916[12].

Od 1 listopada 1918 w Wojsku Polskim pełnił służbę na stanowisku naczelnego lekarza 9 pułku artylerii polowej w Garwolinie[8]. 23 stycznia 1919 został komendantem pociągu szpitalnego nr 5[13][6]. 1 października 1919 został szefem sanitarnym 5 Dywizji Piechoty[14]. Wyróżnił się 4 lipca 1920 w bitwie nad Autą:

gdy bolszewicy przełamali prawe skrzydło 5 DP nad Plissą, mjr Nadolski na ochotnika wraz z innym oficerem udali się do Plissy, by zbadać sytuację, uratować i dopilnować ewakuacji szpitala nr 603. Wieczorem tego dnia, z rozkazu generała Jędrzejewskiego, zorganizował z rozbitków 38 i 39 pp linię obronną i powstrzymując nieprzyjaciela dał możliwość wycofania taborów 5 DP i 7 BRez. Pod Zadworzem stanął w szeregi tyraliery i sam jako szer. do ostatniej chwili dawał przykład odwagi, wycofując się, gdy nieprzyjaciel ich okrążył. Będąc ustawicznie przy ścisłym Sztabie Dywizji, a nie mogąc pełnić funkcji sanitarnej, służył przykładem zimnej krwi, odwagi, męstwa i pogardy śmierci innym oficerom i szeregowym[6][15].

6 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[16].

We wrześniu 1921 został oddany do dyspozycji szefa sanitarnego Dowództwa Okręgu Generalnego Kraków[17]. 8 października tego roku został wcielony do kadry kompanii zapasowej sanitarnej nr II jako oddziału macierzystego z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku[17][18]. 14 października tego roku został przydzielony do Szpitala Wojskowego w Bielsku[19]. 13 listopada 1921 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego Kraków[20]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 92. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych (lekarzy)[21]. W lipcu 1923 został przeniesiony do 5 batalionu sanitarnego z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku referenta w Szefostwie Sanitarnym Dowództwa Okręgu Korpusu nr V w Krakowie[22][23][24][25]. 23 grudnia 1925 został zatwierdzony na stanowisku referenta w 5 Okręgowym Szefostwie Sanitarnym w Krakowie[26]. We wrześniu 1926 został przeniesiony do 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie na stanowisko starszego ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego[27][28]. Z dniem 1 stycznia 1927 został przeniesiony służbowo do Szpitala Szkolnego Oficerskiej Szkoły Sanitarnej w Warszawie na przeciąg 12 miesięcy celem fachowej specjalizacji w położnictwie z równoczesnym przydziałem do dyspozycji komendanta kadry oficerów służby zdrowia[29]. W czerwcu 1927 został wyznaczony na stanowisko naczelnego lekarza garnizonu Kraków z pozostawieniem na specjalizacji do 31 lipca tego roku[30][31]. We wrześniu 1927 został przydzielony do 5 Szpitala Okręgowego na stanowisko starszego ordynatora[32][33]. W lipcu 1929 został wyznaczony na stanowisko komendanta 8 Szpitala Okręgowego w Toruniu[34]. W grudniu 1929 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu na stanowisko szefa sanitarnego[35]. 18 lutego 1930 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień pułkownika w korpusie oficerów sanitarnych i 2. lokatą[36][37]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu nr V w Krakowie na stanowisko szefa sanitarnego[38][39]. Z dniem 1 maja 1934 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisko szefa sanitarnego[40]. Mieszkał w Warszawie przy ulicy Cieszkowskiego 3[41]. 23 listopada 1936 został przeniesiony do Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie celem odbycia stażu[42]. W 1937 został wyznaczony na stanowisko komendanta Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego imienia Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Warszawie, który 28 sierpnia 1938 został przekształcony w Akademię Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, a zajmowane przez niego stanowisko zostało przemianowane na „dyrektor”[6][43].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 był szefem szpitali wojskowych w rejonie Chełma i Łucka[6]. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej[6]. Przebywał w obozie jenieckim w Starobielsku[3][6]. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie[6] przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[44]. Figuruje na tzw. liście Gajdideja (poz. 2337)[45].

15 sierpnia 1914 ożenił się z Marią Głuchowską, z którą miał syna Andrzeja Jerzego Bolesława (1921–1993), profesora archeologii[46][2].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[47]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

13 kwietnia 2010, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w Szkole Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Chmielniku posadzono Dąb Pamięci Jerzego Nadolskiego[48][49].

Ordery i odznaczenia

austro-węgierskie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 136, 163.
  2. 1 2 3 Łoza 1938 ↓, s. 513.
  3. 1 2 3 4 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 364.
  4. 1 2 Kolekcja ↓, s. 5, 48.
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 48, 168 dyplom.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 201.
  7. 1 2 3 4 5 6 Kolekcja ↓, s. 165.
  8. 1 2 Kolekcja ↓, s. 61.
  9. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 53.
  10. ↑ Kolekcja ↓, s. 6–7.
  11. ↑ Kolekcja ↓, s. 61, 150.
  12. ↑ Dz. Rozp. Komisji Wojskowej Nr 1 z 28 października 1918, poz. 6.
  13. ↑ Kolekcja ↓, s. 49, 61.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 32, 61.
  15. ↑ Kolekcja ↓, s. 24.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 18 sierpnia 1920, s. 751.
  17. 1 2 Kolekcja ↓, s. 32.
  18. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 433.
  19. ↑ Kolekcja ↓, s. 36.
  20. ↑ Kolekcja ↓, s. 40.
  21. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 312.
  22. ↑ Kolekcja ↓, s. 41.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 24 lipca 1923, s. 482.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 94, 1150, 1198.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 52, 1043, 1079.
  26. ↑ Kolekcja ↓, s. 42.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926, s. 320.
  28. ↑ Kolekcja ↓, s. 48.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 12 stycznia 1927, s. 7.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 189.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927, s. 240.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 10 września 1927, s. 273.
  33. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710, 725.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 204.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 393.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930, s. 65.
  37. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 366, w marcu 1939 zajmował 1. lokatę w korpusie oficerów zdrowia, grupa lekarzy.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930, s. 219.
  39. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 321, 467.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 171.
  41. ↑ Konopka 1936 ↓, s. 1163, 1317.
  42. ↑ Kolekcja ↓, s. 166.
  43. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 366, 452.
  44. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV, 364.
  45. ↑ Gajowniczek 1993 ↓, s. 297.
  46. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 31, 136.
  47. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
  48. ↑ Redakcja, Kielczanie złożyli hołd przy tablicach upamiętniających zbrodnię katyńską (zdjęcia) [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 13 kwietnia 2010 [dostęp 2025-04-12].
  49. ↑ Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Chmielniku. Stowarzyszenie Parafiada im. św. Józefa Kalasancjusza. [dostęp 2025-04-13].
  50. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 944.
  51. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
  52. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 361.
  53. ↑ Kolekcja ↓, s. 11–17.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 1 grudnia 1922, s. 877.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 9.
  56. ↑ Kolekcja ↓, s. 19–22, 23–26, 46.
  57. ↑ Kronika. Krzyże Walecznych. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 28 z 5 lutego 1921.
  58. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101
  59. ↑ Kolekcja ↓, s. 27–30.
  60. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937, s. 39.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 listopada 1934, s. 231.
  63. 1 2 3 Kolekcja ↓, s. 31, 165.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.