Jerzy Solak

Jerzy Solak
1 zwycięstwo
Ilustracja
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1910
Przecław

Data i miejsce śmierci

5 lutego 2002
Emeryville

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Armée de l’air
RAF

Jednostki

6 pułk lotniczy
dywizjon 151
dywizjon 249
dywizjon 317
dywizjon 164
dywizjon 609
dywizjon 41

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Medal Lotniczy (trzykrotnie)

Jerzy Jakub Solak (ur. 22 sierpnia 1910 w Przecławiu, zm. 5 lutego 2002 w Emeryville) – major inżynier pilot Polskich Sił Powietrznych, uczestnik Bitwy o Anglię, kawaler Virtuti Militari.

Życiorys

W 1928 r. zdał egzamin maturalny we Lwowie i rozpoczął naukę na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej na Politechnice Lwowskiej. Studia ukończył w 1933 r. z tytułem inżyniera. Jeszcze w czasie nauki związał się z lotnictwem, latał w Aeroklubie Lwowskim. Na studiach posiadł też znajomość języków obcych: angielskiego, niemieckiego i francuskiego[1]. Zdecydował się na odbycie służby wojskowej w lotnictwie, został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa. Ukończył ją w 1934 r. z pierwszą lokatą i został przydzielony do rezerwy w 6. pułku lotniczym[2].

Piloci Aeroklubu Lwowskiego przed odlotem do Bukaresztu. Jerzy Solak pierwszy z lewej.

Zaangażował się w działalność sportową. Od maja do czerwca 1934 r. uczestniczył w kursie szybowcowym w Bezmiechowej, gdzie uzyskał kategorię C pilota szybowcowego[3]. W czerwcu tego samego roku wziął udział, na RWD-5, w wyprawie polskich pilotów sportowych do Bukaresztu[4]. W tym samym roku odbył na lotnisku w Skniłowie kurs lotów na holu[5].

W dniach 13–14 czerwca 1936 r. wystartował w III Locie Północno-Wschodniej Polski[6]. W 6. Krajowym Lotniczym Konkursie Turystycznym rozegranym we wrześniu zajął w pierwszym etapie drugie miejsce (w załodze z bratem Bolesławem) w kategorii seniorów[7]. W kolejnych etapach plasowali się również w czołówce, co zaskutkowało zajęciem drugiego miejsca w klasyfikacji generalnej[8][9]. Od PLL LOT otrzymali bezpłatne bilety na przelot do Salonik, paliwo umożliwiające 15 godzin lotu oraz medale pamiątkowe[10].

Jerzy Solak (pierwszy z prawej) przed Krajowymi Zawodami Lotniczymi w 1937 r.

W 1937 r., również w załodze z bratem Bolesławem, został zakwalifikowany do udziału w VI Meetingu w Zurychu planowanym na 23 lipca – 1 sierpnia[11]. Jako przedstawiciel Aeroklubu Lwowskiego został również zgłoszony do udziału w Krajowych Zawodach Lotniczych[12]. W III Zlocie do Morza 17 lipca zajął siódme miejsce[13]. W Krajowych Zawodach Lotniczych był najlepszy wśród reprezentantów Aeroklubu Lwowskiego, aeroklub zajął drugie miejsce w klasyfikacji generalnej[14]. W Zurychu zdobył czwarte miejsce[15]. Jako nagrodę otrzymał medal pamiątkowy i paliwo na 10 godzin lotu[16]. Ponadto otrzymał nagrodę Marszała Edwarda Rydza-śmigłego oraz Dowódcy Lotnictwa gen. Ludomiła Rayskiego[17].

W lutym 1938 r., również z bratem, wystartował w V Podlasko-Lubelskich Zawodów Zimowych gdzie zajął czwartą lokatę[18]. Został zgłoszony do udziału w Krajowych Zawodach Lotniczych w 1938 r. ale tuż przed zawodami jego kandydatura została wycofana[19]. W kwietniu 1939 r. został wybrany do składu Komisji Rewizyjnej Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej[20]. W czerwcu wziął udział w Pomorskich zawodach lotniczych[21]. W sierpniu poleciał z bratem Bolesławem na zlot w Wielkiej Brytanii. Był to pretekst do rozpoznania sytuacji na niemieckich lotniskach i oszacowania ilości stacjonujących na nich samolotów Luftwaffe. Do Polski powrócili z końcem sierpnia[22].

Po wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany i przydzielony do 6. pułku lotniczego. Powierzono mu zadanie ewakuacji uczniów szkół lotniczych przez Rumunię do Francji[2]. Następnie w styczniu 1940 r. wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie zgłosił się do służby w polskim lotnictwie, otrzymał numer służbowy RAF 76766. Po przeszkoleniu na brytyjskim sprzęcie w sierpniu otrzymał przydział do 151. dywizjonu[23]. We wrześniu został przeniesiony do dywizjonu dywizjonu 249, w składzie którego walczył do końca bitwy o Anglię. 22 lutego 1941 r. został przeniesiony do polskiego dywizjonu 317. 18 grudnia brał udział w kolizji ze Supermarine Spitfire Mk Vb pilotowanym przez por. Mariana Sikorskiego. W wyniku zderzenia Sikorski zginął a Solak odniósł niegroźne obrażenia[24]. Od 9 czerwca 1942 r. latał w składzie dywizjonu 164, a od 8 sierpnia w dywizjonie 609[2].

Wykonywał loty w osłonie konwojów morskich. W lutym 1943 r, został przydzielony do Jednostki Doświadczalnej Walki Powietrznej (AFDU), stąd w maju został przeniesiony do dywizjonu 41. W trakcie służby w tej jednostce 4 czerwca zestrzelił Fw 190. We wrześniu został przeniesiony na stanowisko oficera przy Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego. Stąd został przeniesiony na stanowisko adiutanta gen. Stanisława Ujejskiego i razem z nim odbył szereg podróży na Bliski Wschód, do Afryki i Włoch[25].

Od października 1943 r. służył w Polskim Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego, a w kwietniu 1944 r. został przeniesiony do 43. Grupy Myśliwskiej 9. Armii Lotniczej USA. Wykonywał z Amerykanami loty bojowe na atakowanie celów naziemnych. 10 sierpnia, podczas jednego z nich, jego P-47 Thunderbolt (nr ser. 42-26334) został zestrzelony przez niemiecką obronę przeciwlotniczą w rejonie Tinchebray. Ranny został wzięty do niewoli i przetransportowany do szpitala w Paryżu. Udało mu się z niego uciec i ukryć do momentu nadejścia wojsk aliantów[26].

18 grudnia 1944 r. został przydzielony do dowództwa polskiego lotnictwa w Blackpool, od 7 czerwca 1945 r. był polskim oficerem łącznikowym w 84. Grupie RAF. 6 maja 1946 został przeniesiony do Polskiej Bazy Myśliwskiej w Coltishall. Po demobilizacji w 1946 r. zdecydował się pozostać na emigracji. W Wielkiej Brytanii zaproponowano mu pracę przy kładzeniu torów kolejowych. Założył własną firmę i pracował przy odbudowie Londynu. W 1949 r. wyjechał z żoną do Stanów Zjednoczonych[27]. Początkowo zamieszkał w Nowym Jorku, następnie przeniósł się do Kalifornii, gdzie znalazł zatrudnienie jako architekt. W San Francisco pracował przy projektowaniu budynku miejskiej opery i wieżowców[28].

W 1990 r. przeszedł na emeryturę i przeprowadził się do Emeryville, gdzie zmarł 5 lutego 2002 r.[29] Na liście Bajana został sklasyfikowany na 301. pozycji z jednym pewnym zwycięstwem[30].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę otrzymał odznaczenia[31]:

Przypisy

  1. ↑ Solak 1994 ↓, s. 38.
  2. 1 2 3 Zieliński, Matusiak, Gretzyngier 2015 ↓, s. 190.
  3. ↑ Skrzydlata Polska i 7/1934 ↓, s. 219.
  4. ↑ Skrzydlata Polska i 6/1934 ↓, s. 196.
  5. ↑ Skrzydlata Polska i 11/1934 ↓, s. 396.
  6. ↑ Skrzydlata Polska i 8/1936 ↓, s. 217.
  7. ↑ Skrzydlata Polska i 10/1936 ↓, s. 283.
  8. ↑ Skrzydlata Polska i 11/1936 ↓, s. 316.
  9. ↑ Skrzydlata Polska i 12/1936 ↓, s. LXIX.
  10. ↑ Skrzydlata Polska i 11/1936 ↓, s. 320.
  11. ↑ Skrzydlata Polska i 5/1937 ↓, s. 117.
  12. ↑ Skrzydlata Polska i 8/1937 ↓, s. 185.
  13. ↑ Skrzydlata Polska i 8/1937 ↓, s. 198.
  14. ↑ Skrzydlata Polska i 9/1937 ↓, s. 203.
  15. ↑ Solak 1994 ↓, s. 55.
  16. ↑ Skrzydlata Polska i 11/1937 ↓, s. 265.
  17. ↑ Skrzydlata Polska i 11/1937 ↓, s. 266.
  18. ↑ Skrzydlata Polska i 1/1938 ↓, s. 71.
  19. ↑ Skrzydlata Polska i 8/1938 ↓, s. 219.
  20. ↑ Skrzydlata Polska i 4/1939 ↓, s. 116.
  21. ↑ Skrzydlata Polska i 7/1939 ↓, s. 204.
  22. ↑ Solak 1994 ↓, s. 71-72.
  23. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 529.
  24. ↑ SIKORSKI, Marian. All Spitfire pilots. [dostęp 2025-02-20]. (pol.).
  25. ↑ Płoszajski Cz. 2 1998 ↓, s. 102.
  26. ↑ Solak 1994 ↓, s. 104-105.
  27. ↑ Solak 1994 ↓, s. 110-111.
  28. ↑ The Airmen's Stories - P/O J J Solak. THE BATTLE OF BRITAIN LONDON MONUMENT. [dostęp 2025-02-20]. (ang.).
  29. ↑ SOLAK, Jerzy Jakob. All Spitfire Pilots. [dostęp 2025-02-20]. (ang.).
  30. ↑ Lista Bajana. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2025-02-20]. (pol.).
  31. ↑ Solak Jerzy Jakub. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2025-02-19]. (pol.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.