Kämmereryt
![]() intensywnie fioletowy okaz z Turcji | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
(Mg,Cr) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | |
| Przełam | |
| Łupliwość | |
| Pokrój kryształu |
krótkosłupkowy, tabliczkowy[1] |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny[1] |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość | |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
czerwona, ciemnoczerwona, fioletowoczerwona, purpurowa, fioletowa, różowofioletowa[2] |
| Rysa |
bladoróżowa[2] |
| Połysk | |
| Współczynnik załamania |
1,571–1,597 (dwuosiowy)[4] |
| Inne |
dwójłomność: 0,003[4] pleochroizm: zauważalny, od fioletowego do hiacyntowo-czerwonego[4] |
Kämmereryt – bardzo rzadki minerał z rodziny krzemianów, należący do grupy chlorytów, będący chlorytem chromowym; odmiana klinochloru[1].
Nazwa
Nazwa została nadana w 1841 r. przez Nilsa Gustafa Nordenskiölda dla uhonorowania rosyjskiego (pochodzenia niemieckiego[5]) inżyniera górniczego, chemika oraz nadwornego aptekarza z Sankt Petersburga – Augusta Alexandra Kämmerera[6][1]. W latach 70. XX w. zaproponowano zarzucenie stosowania nazwy „kämmereryt” na rzecz „klinochlor zawierający chrom”[7].
Właściwości
Kryształy tego minerału mają formy krótkich słupków, wrzecion, blaszek lub tabliczek[2]. Mogą być pseudoheksagonalnymi słupami o przekroju sześciobocznym, ograniczonymi dwuścianem podstawowym lub podwójną piramidą. Kämmereryt może również występować w formie skupień ziarnistych[2], łuskowych lub naskorupień[1]. Jest minerałem przezroczystym do prześwitującego. Występuje w kolorach między czerwonym a fioletowym. Za czerwoną barwę odpowiadają jony chromu Cr3+
umiejscowione międzywarstwowo i skoordynowane oktaedrycznie[7][1].
Występowanie
Występuje przede wszystkim w utworach metamorficznych (miarolach)[2]m.in. w serpentynitach powstałych wskutek przeobrażeń wcześniejszych skał ultrazasadowych. Spotykany głównie w złożach rud chromu, produkt przeobrażenia chromitu[2], towarzyszy mu najczęściej chromit, klinochlor i uwarowit, kalcyt i brucyt[8]. Sporadycznie spotykany w skałach ultrazasadowych skał magmowych i pegmatytach.
Miejsce występowania
Znany przede wszystkim z Turcji, występuje w Guleman w Anatolii. Spotykany także w Rosji (na Uralu; odkryty w 1840 roku) USA (Pensylwania i Teksas), Wielkiej Brytanii (Szetlandy), w Austrii (Styria) oraz we Włoszech (okolice Turynu)[8].
W Polsce odnaleziony w Tąpadłach w okolicach Sobótki na Dolnym Śląsku w towarzystwie chromitu wśród serpentynitów[8].
Zastosowanie
Galeria
czerwony okaz
z chromitem z Rosji
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Jerzy Żaba, Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 207-208, ISBN 978-83-8293-231-7.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Rupert Hochleitner, Minerały, kamienie szlachetne skały, Multico Oficyna Wydawnicza, 2022, s. 174, ISBN 978-83-7073-816-7.
- ↑ Kämmererite [online], Gemdat [dostęp 2025-04-07] (ang.).
- 1 2 3 4 Kämmererite [online], National Gem Lab [dostęp 2025-04-07] (ang.).
- ↑ Eugene Katz, Perspective Perovskites, „Symmetry: Art and Science”, 2022, s. 146–154, DOI: 10.24840/1447-607X/2022/12-18-146 [dostęp 2025-04-11] (ang.).
- ↑ Kämmererite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-04-07] (ang.).
- 1 2 T.L. Phillips, J.K. Loveless, S.W. Bailey, Cr3+ coordination in chlorites: a structural study of ten chromian chlorites, „American Mineralogist”, 62 (1–2), 1980, s. 112–122 [dostęp 2025-04-11] (ang.).
- 1 2 3 Chromium-bearing Clinochlore, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-04-07] (ang.).
