Kacykowiec amazoński
| Cacicus latirostris | |||
| Swainson, 1838 | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kacykowiec amazoński | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Kacykowiec amazoński[4], kacyk amazoński[5], kacykowiec mały[6] (Cacicus latirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae). Występuje w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski.
Systematyka
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał William Swainson, nadając mu nazwę Cassicus latirostris. Opis ukazał się w 1838 roku w książce Animals in menageries. Jako miejsce typowe autor wskazał Peru[2][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10][11].
Etymologia
- Cacicus: hiszpańska nazwa „Cacique” dla kacyka, od nazwy cacike oznaczającej w języku Tainów ‘szefa’, od majańskiego cakchikeles ‘wódz’[12].
- latirostris: łac. latus – ‘szeroki’ – rostris ‘-dzioby’ od łac. rostrum – ‘dziób’[13].
Morfologia
Nieduży ptak z dużym, grubym u nasady, dosyć długim i szpiczastym dziobem o zmiennej kolorystyce, z przewagą koloru kości słoniowej. Tęczówki jasnoniebieskie, czasami brązowe. Nogi czarne. Ptak o prawie całkowicie czarnym aksamitnym upierzeniu. U samców góra głowy, kark i górna część grzbietu ciemnokasztanowa. Skrzydła czarne z niebieskawym połyskiem. Ogon żółty z czarnym środkiem i czubkiem, widoczny głównie w czasie lotu. Samica nieco mniejsza od samca i bardziej matowa[8][10].
Zasięg występowania
Kacykowiec amazoński występuje na nizinach zachodniej Amazonii – w najbardziej na południe wysuniętej części Kolumbii (okolice miasta Leticia), w północno-wschodnim Ekwadorze, północno-wschodnim Peru (regiony Loreto i Ucayali) oraz w zachodniej Brazylii. Jest gatunkiem osiadłym[8][10]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 512 tys. km²[14].
Ekologia
Głównym habitatem kacykowca amazońskiego są amazońskie lasy zalewowe (várzea), a także lasy terra firme, ale zawsze w pobliżu rzek. Zazwyczaj występuje na wysokościach do 300 m n.p.m.[8] Jest gatunkiem osiadłym. Dieta kacykowca amazońskiego nie jest szczegółowo zbadana. Wiadomo, że odżywia się owocami i gąsienicami, ale przypuszcza się, że dieta obejmuje także stawonogi, drobne kręgowce i nektar. Żeruje głównie poniżej koron drzew. Często żeruje w stadach mieszanych z kacykowcem rdzawym i kacykowcem żółtosternym. Obserwowano takie mieszane stada dochodzące do 50 osobników[8].
Rozmnażanie
Nie ma wielu informacji o rozmnażaniu kacykowca amazońskiego. Okres lęgowy w Peru i Brazylii trwa od sierpnia do września. Gniazduje na drzewach, samotnie lub w koloniach do 15–20 gniazd[8].
Status
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN kacykowiec amazoński klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest oszacowana, zaś jej trend oceniany jest jako spadkowy ze względu na wylesianie Amazonii. Gatunek opisywany jest jako niepospolity i rozmieszczony plamowo[3][14].
Przypisy
- ↑ Ocyalus latirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2022-09-16] (ang.).
- 1 2 Denis Lepage: Band-tailed Oropendola Cacicus latirostris (Swainson, 1838). Avibase. [dostęp 2022-09-14]. (ang.).
- 1 2 Cacicus latirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Icteridae Vigors, 1825 – kacykowate – New World Blackbirds (wersja: 2021-05-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-09-19].
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Uaktualnienia strony (wersja: 2024-10-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-23].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 403, 1999.
- ↑ William Swainson: Animals in menageries. Londyn: Longman, Orme, Brown, Green, & Longmans, and John Taylor, 1838, s. 358. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Rosendo Fraga: Band-tailed Cacique (Cacicus latirostris), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-09-14]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-09-14]. (ang.).
- 1 2 3 4 Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 750. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-04-23].
- ↑ Cacicus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2025-04-23] (ang.).
- ↑ latirostris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-14] (ang.).
- 1 2 Species factsheet: Band-tailed Cacique Cacicus latirostris [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2025-04-23] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].