Kaczuszka azjatycka

Kaczuszka azjatycka
	Nettapus coromandelianus
	(J. F. Gmelin, 1789)
	; Samica po lewej, samiec po prawej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Rodzaj	Nettapus
Gatunek	kaczuszka azjatycka
Synonimy
	Anas coromandeliana J. F. Gmelin, 1789;
	Anas coromandeliana J. F. Gmelin, 1789;
Podgatunki
	N. c. coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789); N. c. albipennis Gould, 1842;
	N. c. coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789); N. c. albipennis Gould, 1842;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Kaczuszka azjatycka^[3] (Nettapus coromandelianus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji, wschodniej Australii i na Nowej Gwinei. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Friedrich Gmelin w 1789 na podstawie holotypu z Coromandel (Indie). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Anas coromandeliana^[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza kaczuszkę azjatycką w rodzaju Nettapus. Wyróżnia 2 podgatunki^[5].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[5]:

N. c. coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789) – obszar od Indii do południowych Chin, Indonezja i północna^[4] Nowa Gwinea^[5]
N. c. albipennis Gould, 1842 – wschodnia Australia (głównie wschodnie Queensland)^[4]

Morfologia

Długość ciała wynosi. 30–38 cm. U ptaków podgatunku nominatywnego masa ciała samca 255–312 g, samicy 185–255 g; u ptaków podgatunku N. c. albipennis masa ciała samca 311–495 g, samicy 255–439 g^[4]. U samca głowa biała z czarnym ciemieniem. Wierzch ciała zielonoczarny. Przez pierś przechodzi czarny pas. Na skrzydle dostrzec można biały pas. Samce w szacie spoczynkowej, samice i młode są bardziej matowe, a przez ich oko przechodzi ciemny pas^[6]. Samice z wierzchu są brązowe, nie mają ciemnej obroży i jasnego paska na skrzydle. Dziób krótki, o wysokiej podstawie^[7].

Ekologia i zachowanie

Kaczuszki azjatyckie zamieszkują słodkowodne zbiorniki wodne, jak jeziora, laguny, mokradła, rzeki o powolnym nurcie i strumienie. Na Nowej Gwinei występują do ok. 2250 m n.p.m.^[8] Żywią się nasionami, trawami, zielonymi częściami roślin^[4] i owadami. Zwykle przebywają w parach lub niewielkich grupach. Nie są to ptaki często trzymane w niewoli^[8].

Lęgi

Okres lęgowy zmienny, zwykle zależy od występowania deszczów; w południowo-wschodnim Queensland zniesienia przypadają na okres listopada do lutego^[4]. Gniazdo umieszczone jest w dziupli drzewa, zwykle 2–5 m nad ziemią; niekiedy kaczuszki azjatyckie umieszczają je na budynkach. Wyściełane jest pierzem. Zniesienie liczy 6–16 jaj^[8] o skorupce barwy kości słoniowej^[7]. Inkubacja trwa 21–24 dni; w niewoli odnotowano 28-dniową inkubację. Młode stają się w pełni opierzone po 45–55 dniach życia^[8].

Status

IUCN uznaje kaczuszkę australijską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2017)^[9].

Przypisy

↑ Nettapus coromandelianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Nettapus coromandelianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 - kaczkowate - Ducks, geese, swans (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-25].
1 2 3 4 5 6 Carboneras, C. & Kirwan, G.M.: Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-15].
1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-25]. (ang.).
↑ Richard Grimmett, Carol Inskipp, Tim Inskipp: Birds of the Indian Subcontinent: India, Pakistan, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, Bangladesh and the Maldives. Bloomsbury Publishing, 2013, s. 58. ISBN 978-1-4081-6264-4.
1 2 Tej Kumar Shrestha: Birds of Nepal. T. 2. Steven Simpson Books, 2001, s. 495. ISBN 978-0-9524390-9-7.
1 2 3 4 Nettapus coromandelianus - Cotton pygmy-goose. [w:] Wildpro - the electronic encyclopaedia and library for wildlife [on-line]. Wildlife Information Network. East Midland Zoological Society. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-12)].
↑ Cotton Pygmy-goose Nettapus coromandelianus. BirdLife International. [dostęp 2017-03-15].

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Nettapus coromandelianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Nettapus coromandelianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 - kaczkowate - Ducks, geese, swans (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-25].

[hbwa-4] 1 2 3 4 5 6 Carboneras, C. & Kirwan, G.M.: Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-15].

[ioc-5] 1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-25]. (ang.).

[gbi-6] Richard Grimmett, Carol Inskipp, Tim Inskipp: Birds of the Indian Subcontinent: India, Pakistan, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, Bangladesh and the Maldives. Bloomsbury Publishing, 2013, s. 58. ISBN 978-1-4081-6264-4.

[gbn-7] 1 2 Tej Kumar Shrestha: Birds of Nepal. T. 2. Steven Simpson Books, 2001, s. 495. ISBN 978-0-9524390-9-7.

[ww-8] 1 2 3 4 Nettapus coromandelianus - Cotton pygmy-goose. [w:] Wildpro - the electronic encyclopaedia and library for wildlife [on-line]. Wildlife Information Network. East Midland Zoological Society. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-12)].

[birdlife-9] Cotton Pygmy-goose Nettapus coromandelianus. BirdLife International. [dostęp 2017-03-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]