Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie

Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie
Zabytek: nr rej. 1398-A z 13 listopada 1989[1]
Ilustracja
Kamienica od strony frontowej (2023)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Złota 83

Typ budynku

kamienica

Styl architektoniczny

eklektyzm
neorenesans

Architekt

Bronisław Brochwicz-Rogoyski (?)

Inwestor

Wolf Krongold

Kondygnacje

6

Rozpoczęcie budowy

1896

Ukończenie budowy

1899

Ważniejsze przebudowy

2022

Pierwszy właściciel

Wolf Krongold

Obecny właściciel

AFI Europe

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Ziemia52°13′45″N 20°59′41″E/52,229167 20,994722
Kamienica przed renowacją (2018)

Kamienica Wolfa Krongolda – kamienica wzniesiona w latach 1896–1899 przy ul. Złotej 83 róg ul. Żelaznej w Warszawie.

Budynek jest zwyczajowo nazywany „Pekinem”[2][3] (w gwarze warszawskiej jest to określenie przeludnionej kamienicy czynszowej)[4].

Opis

Kamienica powstała w latach 1896–1899[5] dla żydowskiego przedsiębiorcy i inwestora z sektora nieruchomości Wolfa Krongolda[6]. Jej projekt jest przypisywany Bronisławowi Brochwicz-Rogóyskiemu, jednak jego autorstwo nie jest potwierdzone[5].

Kamienica pierwotnie miała trzy piętra, dwa kolejne dodano kilka lat później[5]. Była bogato zdobiona[7]. Attykę budynku zdobiły rzeźby półnagiego starca z długą brodą oraz półnagiego muskularnego młodzieńca siedzących po bokach cokołu z datą 1899, co miało być symbolem faktu, iż kamienica powstała na przełomie XIX i XX wieku[5].

Mieszkania znajdujące się na niższych piętrach przeznaczone były dla lepiej sytuowanych mieszkańców, były większe i lepiej wyposażone oraz posiadały osobną, zdobioną marmurami klatkę schodową. Mieszkania na wyższych piętrach były mniejsze, wchodziło się do nich poprzez zwyczajną klatkę schodową z dębowymi schodami.

W 1933 roku z powodu problemów finansowych Krongoldów kamienica została wystawiona na licytację[6].

W czasie II wojny światowej budynek frontowy został uszkodzony, oficyny zachowały się w bardzo dobrym stanie. Po 1945 kamienica została odbudowana z przeznaczeniem na mieszkania komunalne[8]. Z elewacji frontowej zbito wszystkie detale i zdobienia, zachowując jedynie attykę. Przedwojenne mieszkania podzielono na mniejsze[9][10]. W latach 60. usunięto balkony oraz kutą, zdobioną bramę.

W 1989 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków[1].

W 2003 roku eksmitowano mieszkańców oraz najemców lokali handlowych w kamienicy.

W lutym 2015 kamienica została sprzedana przez miasto spółce Czerwone Maki należącej do międzynarodowej grupy AFI Europe[11].

15 listopada 2015 w opuszczonym budynku wybuchł pożar[11].

Kamienica została przebudowana na luksusowy apartamentowiec z parkingiem podziemnym[8]. Remont ukończono w 2022[12].

W kulturze

O wysiedlanych mieszkańcach kamienicy Ewa Borzęcka nakręciła film dokumentalny Pekin. Złota 83 oraz ośmioodcinkowy serial U nas na Pekinie.

Inne informacje

Słowem Pekin określany jest także zespół połączonych 23 bloków mieszkalnych na osiedlu Przyczółek Grochowski[13].

Przypisy

  1. 1 2 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 31 marca 2024 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 75. [dostęp 2024-07-20].
  2. ↑ Andrzej Jeżewski: Warszawa na starej fotografii. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1960, s. 30.
  3. ↑ Jerzy Majewski, Dariusz Bartoszewicz, Tomasz Urzykowski: Spacerownik warszawski. Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2007, s. 87. ISBN 978-83-60225-96-7.
  4. ↑ Bronisław Wieczorkiewicz: Gwara warszawska dawniej i dziś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 522.
  5. 1 2 3 4 Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 38, październik 2018.
  6. 1 2 Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom II Śródmieście Północne. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2004, s. 95. ISBN 83-85584-50-1.
  7. ↑ Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 39, październik 2018.
  8. 1 2 Michał Wojtczuk. Rozbudują kamienicę „Pekin”. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 10 sierpnia 2017.
  9. ↑ Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 40, październik 2018.
  10. ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom II Śródmieście Północne. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2004, s. 97. ISBN 83-85584-50-1.
  11. 1 2 Tomasz Urzykowski. Zabytki płoną jak pochodnie. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 17 listopada 2015.
  12. ↑ Zabytkowa, okazała kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie odzyskała swój dawny blask [online], investmap, 26 maja 2022 [dostęp 2023-01-15].
  13. ↑ Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2011, s. 237. ISBN 978-83-60142-31-8.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.