Karłolotka

Karłolotka
	Idiurus
	Matschie, 1894
	; Karłolotka łuskoogonowa (I. zenkeri) na ilustracji z 1911 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	wiewiórolotkowe
Rodzina	wiewiórolotkowate
Rodzaj	karłolotka
	Typ nomenklatoryczny
	Idiurus zenkeri Matschie, 1894
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Karłolotka^[2] (Idiurus) – rodzaj ssaków z rodziny wiewiórolotkowatych (Anomaluridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w zachodniej i środkowej Afryce^[3]^[4]^[5].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 60–120 mm, długość ogona 70–190 mm; masa ciała 14–35 g^[4]^[6]. Żyją w szczelinach i dziuplach drzew w koloniach sięgających 100 osobników^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1894 roku niemiecki zoolog Paul Matschie w artykule poświęconym opisowi nowych ssaków ze zbiorów panów Zenkera, Neumanna, Stuhlmanna i Emina, opublikowanym w czasopiśmie Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) karłolotkę łuskoogonową (I. zenkeri).

Etymologia

Idiurus: gr. ιδιος idios ‘szczególny, specyficzny’; ουρα oura ‘ogon’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]^[6]^[3]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[10]
	Idiurus macrotis	G.S. Miller, 1898	karłolotka wielkoucha	gatunek monotypowy	od Senegalu do zachodniej Ghany, od południowo-wschodniej Nigerii do północnego Gabonu i północno-wschodniej Demokratycznej Republiki Konga (do Lasu Równikowego Ituri)	DC: 7–12 cm DO: 13–19 cm MC: 23–35 g	LC
	Idiurus zenkeri	Matschie, 1894	karłolotka łuskoogonowa	gatunek monotypowy	Kamerun (południowo-zachodnia część i góra Kamerun), Gwinea Równikowa, Republika Środkowoafrykańska i Demokratyczna Republika Konga (las Ngotto i północno-wschodnia część); prawdopodobnie zachodnia Uganda	DC: 6–9 cm DO: 7–13 cm MC: 14–17 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 P. Matschie. Derselbe legte hierauf neue Säugethiere aus den Sammlungen der Herren Zenker, Neumann, Stuhlmann und Emin. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1894, s. 194, 1894. (niem.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 284. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 314. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 S. Jackson: Family Anomaluridae (Anomalures). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 278–279. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Idiurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-29].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 203. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ M.J. Delany: Gryzonie (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 218. ISBN 83-85152-34-2.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 349, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
↑ Taxonomy: Idiurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-18]. (ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Matschie-1] 1 2 P. Matschie. Derselbe legte hierauf neue Säugethiere aus den Sammlungen der Herren Zenker, Neumann, Stuhlmann und Emin. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1894, s. 194, 1894. (niem.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 284. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 314. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Jackson-4] 1 2 3 4 5 S. Jackson: Family Anomaluridae (Anomalures). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 278–279. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Idiurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-29].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 203. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[7] M.J. Delany: Gryzonie (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 218. ISBN 83-85152-34-2.

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 349, 1904. (ang.).

[mdd-9] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).

[11] Taxonomy: Idiurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]