Karabin P1851 Minie

Karabin P1851 Minié był pierwszym karabinem wojskowym wyposażonym w lufę gwintowaną, przyjętym na wyposażenie brytyjskiej piechoty liniowej, gdzie zastąpił starszy gładkolufowy karabin P1842 (Pattern 1842 Musket)^[1][2].

Broń została przyjęta do uzbrojenia w 1851 r., a produkowana była w latach 1852–1855. Pierwsze 500 karabinów wyprodukowano pod koniec 1852 r. w Enfield Royal Ordnance Factory. Natomiast kolejne 23 000 egzemplarzy w 4 prywatnych firmach (po 5750 sztuk), w cenie 23 szylingów i 6 pensów za karabin. Łącznie wyprodukowano 35 000 sztuk karabinów, z czego do kwietnia 1855 r. 34 000 wydano do służby wojskowej^[1][2].

Po przystąpieniu Wielkiej Brytanii do wojny krymskiej większość piechoty (z nielicznymi wyjątkami) uzbrojona była w P1851, które stanowiły wtedy najbardziej zaawansowany karabin w brytyjskim arsenale broni strzeleckiej^[2]. Zapewniało to stronie brytyjskiej znaczną przewagę nad wojskami rosyjskimi, które w dużym stopniu nadal wyposażone były w broń gładkolufową. W czasie wojny odnotowano także kilka dalekodystansowych celnych strzałów z tego karabinu. O jednym z nich wspominał kapitan (a później pułkownik) Somerset John Gough-Calthorpe w swojej książce z 1858: Letters from Head-Quarters; Or, the Realities of the War in the Crimea. Mianowicie opisywał on przypadek strzelca stojącego na pikiecie, który z dużej odległości postrzelił kozackiego oficera na białym koniu. Część obserwatorów twierdziła, że odległość przekraczała 1300 jardów, choć sam strzelec twierdził, że odległość wynosiła niewiele więcej jak 1000 jardów^[3].

Bardzo szybko na wyposażeniu wojsk brytyjskich pojawił sie jednak nowy i doskonalszy karabin – Enfield P1853 o znacznie mniejszym kalibrze, który zaczął stopniowo zastępować P1851. Starsze karabiny zaczęto wycofywać z jednostek liniowych do magazynów. Używana na froncie broń, często była już częściowo zużyta i niejednokrotnie uszkodzona. Dodatkowo warunki magazynowania często pozostawiały wiele do życzenia. Zdarzały się nawet przypadki, że karabiny składowano na świeżym powietrzu, wystawiając je na działanie czynników atmosferycznych^[2]. Ostatecznie podjęto decyzję o wyprzedaży zachowanych egzemplarzy, w perspektywie pełnego przezbrojenia się w Enfieldy.

Po wybuchu wojny secesyjnej 14 900 karabinów P1851 zostało sprzedanych Skonfederowanym Stanom Ameryki, po 40–44 szylingów za sztukę. Konfederaci skupowali tę broń głównie między sierpniem 1861 a styczniem 1862 i pewne nieduże ilości latem 1862 r. Pomyślnie dostarczono 11 380 karabinów, natomiast 3520 szt., zostało przejętych w trakcie transportu morskiego przez flotę Unii^[2].

Zmagazynowane P1851, z czasem zaczęto sprzedawać także na rynku cywilnym, zarówno osobom fizycznym jak i komercyjnym firmom. Prawdopodobnie tą drogą pewna ilość tej broni dotarła do Polski trafiając na wyposażenie powstańców styczniowych. W swoich wspomnieniach, pułkownik Józef Miniewski wzmiankował, iż przed wyprawą na Radziwiłłów jego oddział otrzymał dwa typy karabinów. Jednym z nich były karabiny angielskie dużego kalibru w opłakanym stanie, którymi mogły być właśnie P1851^[4]. Miniewski otrzymał 203 takich karabinów wraz z bagnetami oraz 1800 ładunkami^[4].