Karol Krzetuski

Karol Krzetuski
Ilustracja
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1869
Brody

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

5 Pułk Piechoty Legionów
20 Pułk Piechoty Ziemi Krakowskiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Karol Krzetuski (ur. 14 lipca 1869 w Brodach, zm. wiosną 1940 w Charkowie[1]) – major piechoty Wojska Polskiego[2][3], doktor praw[4], wykładowca Wyższego Studium Handlowego w Krakowie[5], współzałożyciel Stronnictwa Demokratycznego[2], ofiara zbrodni katyńskiej[6].

Życiorys

Syn Filipa i Doroty z Lublinów urodzony 14 lipca 1869 w Brodach[1][7][8].

W 1889 roku wstąpił do armii austro-węgierskiej[2]. Był absolwentem Uniwersytetu Wiedeńskiego[2]. Brał udział jako referent w V Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich we Lwowie w 1911[9]. W 1913 był zatrudniony w c.k. Sądzie Krajowym w Krakowie jako „sędzia fachowy ze stanu kupieckiego” z tytułem radcy cesarskiego[10]. Był także radcą miejskim oraz Zastępcą Przewodniczącego Wydziału Nadzorczego Kasy Oszczędności Miasta Krakowa[10]. W 1914 został urzędnikiem biura filii krakowskiej uprzywilejowanego galicyjskiego akcyjnego Banku Hipotecznego we Lwowie[11]. Podczas I wojny światowej służył w austriackim wojsku jako oficer rezerwy[12].

Był członkiem „Sokoła”, a także współorganizatorem Polskiej Siły Zbrojnej. Od 1918 roku służył w Wojsku Polskim w 5 pułku piechoty Legionów. We wrześniu 1920 został przydzielony do batalionu zapasowego 20 pułku piechoty. W 1923 w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 15. lokatą był oficerem rezerwy 20 pp[3]. W październiku 1929, po ukończeniu 60 lat życia, został zwolniony od powszechnego obowiązku wojskowego[13].

W 1921 roku brał udział w powstaniu Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie[5]. Walne Zgromadzenie Towarzystwa Ekonomicznego 21 marca 1921 wybrało Krzetuskiego na członka Wydziału, organu zarządzającego Towarzystwem[14]. Zasiadał we władzach Zarządu Okręgowego Związku Strzeleckiego w Krakowie[15]. W 1924 wszedł w skład rady zawiadowczej nowo powstałego towarzystwa transportowo-handlowego „Polski Glob”[16].

W latach 1925–1927 był w składzie Państwowej Rady Kolejowej. Sprawował funkcję przedstawiciela Ministerstwa Kolei w Krakowie[17]. W wyniku postanowienia wojewody 18 lutego 1931 Rada Miejska w Krakowie została rozwiązana. Wojewoda Kwaśniewski powołał tymczasową radę miasta, w skład której wszedł m.in. Krzetuski[18]. 22 grudnia 1932 został mianowany prowizorycznym komornikiem Miasta Krakowa[19]. W latach 1936–1937 piastował funkcję przewodniczącego komitetu oświatowego i komitetu finansowego oraz był członkiem Zarządu Ogniska Krakowskiego Polskiej YMCA. Był także w YMCA prezesem krakowskiego Koła Miłośników Książki[20].

Wykładał w latach 1928–1939 politykę kredytową i międzynarodową politykę bankową w Wyższym Studium Handlowym w Krakowie[5]. Był autorem wydanej we Lwowie Polityki bankowej[12]. Publikował artykuły w prasie specjalistycznej i gazetach codziennych[21]. Prowadził audycje radiowe o gospodarce[22].

W czasie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[4]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[4], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[23]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 1421[4]. Ze Starobielska przesyłał korespondencję, którą jego córka Hanna Krzetuska-Geppert wraz z innymi dokumentami przekazała do Ossolineum[12].

Był odznaczony lub przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Zasługi[24]. 25 kwietnia 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[25].

Upamiętnienie

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[26][27][28]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[29].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Ciesielski i inni, Charków, Księga Cmentarna, 2000, s. 269.
  2. 1 2 3 4 Jeńcy obozu w Starobielsku związani z 20 Pułkiem Piechoty Ziemi Krakowskiej, zamordowani w Charkowie wiosną 1940 roku. Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej „Wrzesień 39”. [dostęp 2019-03-18].
  3. 1 2 Rocznik Oficerski, Warszawa 1924, s. 183, 855.
  4. 1 2 3 4 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 269.
  5. 1 2 3 Przed dzielnymi świat stoi otworem. Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. [dostęp 2019-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-31)].
  6. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, Warszawa 1991, s. 438.
  7. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  8. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  9. ↑ „Dziennik Poznański” (R.53, nr 252), Poznań, 4 listopada 1911, s. 6.
  10. 1 2 Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1913, Lwów 1913, s. 244, 986.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1914, Lwów 1914, s. 983.
  12. 1 2 3 Teofil Mikulski: Biogramy jeńców: Kozielsk, Starobielsk, Ostaszków, Ukraina, Zaginieni. Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, s. 228.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 18 października 1929, s. 335.
  14. ↑ Aleksandra Lityńska, Krakowski Ośrodek Ekonomiczny w latach 1918-1939, „Prace Komisji Historii Nauki”, T. VI, Polska Akademia Nauk, 2004, s. 171.
  15. ↑ „Polska Zbrojna” (R.1, nr 25), Warszawa, 3 listopada 1921, s. 4.
  16. ↑ „Obwieszczenia Publiczne : dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości” (R.9, nr 34), Warszawa, 29 kwietnia 1925, s. 27.
  17. ↑ „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Kolei” (nr 9), Warszawa, 30 lipca 1925, s. 180.
  18. ↑ „Głos Publiczny” (R. 7, nr 5), Kraków, 15 marca 1931, s. 1.
  19. ↑ „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” (Nr 4), Warszawa, 15 lutego 1933, s. 4.
  20. ↑ Sprawozdanie Zarządu z Działalności za Okres 1936-1937, Kraków 1937, s. 8, 9, 36.
  21. ↑ Karol Krzetuski, Taryfy kolejowe, „Rzeczpospolita” (R.6, nr 116), 28 kwietnia 1925, s. 4.
  22. ↑ „Radjo : ilustrowany tygodnik dla wszystkich” (R. 7, nr 20), Warszawa, 15 maja 1932, s. 1.
  23. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  24. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  25. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  26. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 16 [dostęp 2024-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  27. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  28. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  29. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.