Karol Martin

Karol Martin (ur. 8 lipca 1817 w Luxeuil, zm. 24 września 1891 w Sandomierzu)[1] – polski architekt i budowniczy.

Życiorys

Urodził się w Luxeuil w departamencie Górnej Saony jako najstarszy syn kapitana wojsk francuskich, kawalera Legii Honorowej Jana Szczepana i Barbe Martin de Pout. W latach 1826-1835 uczęszczał do gimnazjum w Vesoul. W 1836 rozpoczął studia architektoniczne w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu[1]. Po ukończeniu studiów w 1839 został powołany na stanowisko budowniczego w miejscowości Dole, w departamencie Jura.

W 1840 przybył do Królestwa Polskiego, żeby zająć się majątkiem w Krężlu, będącym własnością jego stryja Jana Martin. W latach 1843-45 pełnił funkcję osoby sprawującej nadzór nad urządzeniami mechanicznymi w warszawskich teatrach.

W 1853 został profesorem budownictwa wiejskiego w Instytucie Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w podwarszawskim Marymoncie[1]. Nadzorował w tym czasie budowę laboratorium chemicznego dla Instytutu i uczestniczył w budowie Instytutu Szlacheckiego przy ulicy Wiejskiej w Warszawie.

Po przeprowadzce Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa do Puław (ówczesnej Nowej Aleksandrii) przeniósł się tam z rodziną i podjął pracę w nowoutworzonym Instytucie Politechnicznym i Rolniczo-Leśnym[2], gdzie wykładał „Materiałoznawstwo budowlane i maszynowe” oraz „Budownictwo wiejskie i melioracje”. W tym czasie powstał pomysł tzw. dwojaków puławskich, czyli domów przeznaczonych dla włościan, a także projekt Instytutu Politechnicznego w Łodzi. Ten ostatni był projektem przygotowanym na konkurs ogłoszony w 1865 r. przez Radę Miejską Łódzką. Konkurs został ostatecznie rozstrzygnięty przez ostatniego namiestnika Królestwa Polskiego, Fiodora Berga, który przyznał I nagrodę właśnie Karolowi Martin.

Po przejściu na emeryturę w 1880 r. zamieszkał u córki w Sandomierzu, gdzie zmarł 25 września 1891 r.

Wykonał szereg budowli gospodarczych w Warszawie i Rudzie[1]. Był również autorem wielu publikacji branżowych[1].

Życie prywatne

4 maja 1844 r. w Warszawie poślubił Florentynę Antoninę Curé, córkę kostiumera Teatru Narodowego Karola Curé i Elżbiety Solbrych. Małżeństwo miało czworo dzieci: Henryka (1845-1910), Anielę (1851-1924), Zofię (1855-1915) i Teodorę (1856-1917).

Publikacje

• S. I. N. D. budownik rolniczy czyli Zbiór treściwy wiadomości potrzebnych do projektowania, anszlagowania i budowania na wsi. https://polona.pl/item-view/07f3427b-b1fe-49ef-972d-299fab3456c2?page=4[3]

Bibliografia

• Ich czasy. Cz. 1. Historia rodziny naszego Ojca / Magdalena Ufnalewska-Godzimirska, Maciej Ufnalewski. Wyd. Ouzo Design, 2024.

• Z rozważań nad wiejskim budownictwem, czyli Szlachecki (ziemiański) dwór widziany oczami Karola Martina. W Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia. 0239-4251. Vol. 70 (2015), s. 113-126. https://polona.pl/preview/67c1b5c3-ac63-4ca4-ada3-6d7cd203a1fc

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1954, s. 194.
  2. ↑ Józef Kajetan (1832-1914) Janowski, Pamiętniki o powstaniu styczniowem. T.1-3, „Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy”, 1923–1931 [dostęp 2025-01-16].
  3. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2025-01-16].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.