Kasper Wojnar
 Kasper Wojnar | |
 podpułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 stycznia 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 listopada 1948 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
księgarz, publicysta |
| Odznaczenia | |
  _2r_BAR.svg.png){kind=small} _BAR.svg.png){kind=small} | |
.png){kind=small}
Kasper Wojnar (ur. 3 stycznia 1871 w Borku[1], zm. 2 listopada 1948 w Poznaniu) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, księgarz, publicysta, działacz niepodległościowy, legionista, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się w rodzinie małorolnego chłopa. Dzięki wsparciu księdza Edwarda Janickiego, proboszcza parafii w Jedliczu, mógł zdać egzamin do szkoły normalnej w Jaśle a później zostać przyjętym do tamtejszego gimnazjum[2].
Był członkiem Ligi Narodowej w latach 1900–1910[3].
30 września 1914 wyruszył z Krakowa na czele 3 baterii artylerii Legionów Polskich[4]. 12 października 1914 został awansowany na podporucznika[5]. 22 stycznia 1915, po bitwie pod Kirlibabą, komendant Legionów Polskich, Feldmarschalleutnant (odpowiednik generała-porucznika) Karol Durski-Trzaska mianował go na porucznika[6], o czym m.in. napisał w swoim rozkazie[1]:
Wyrażam najwyższe uznanie i pochwałę komendy Legionów całej baterii NR III za nadzwyczaj dzielne zachowanie się i okazaną zimną krew pod silnym ogniem nieprzyjaciela w walkach pod Pap – falva dnia 19 – tego stycznia 1915 r. Za zasługi położone w bitwach pod Pap – falva, które przyczyniły się do zaszczytnego wyróżnienia się baterii NR III, mianuje podporucznika Kaspra Wojnara, komendanta wyżej wymienionej baterii, porucznikiem, z odznakami X rangi, zaś chorążego tejże baterii Bolda Jana podporucznikiem z odznakami XI rangi.
Kasper Wojnar był pracownikiem Biura Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu[7].
Od sierpnia 1920 do 24 marca 1921 pracował w Polskim Komitecie Plebiscytowym dla Górnego Śląska, gdzie był szefem wydziału wydawniczego[1]. Uczestniczył tu m.in. w redagowaniu broszur o charakterze agitacyjnym[1]. Ponadto na terenie plebiscytowym wygłaszał przemówienia na wiecach i zebraniach[1].
Zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 20. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. Następnie został przeniesiony z rezerwy do pospolitego ruszenia. Po zakończeniu służby wojskowej otworzył księgarnię w Warszawie[1]. 17 maja 1922 został odznaczony orderem wojskowym „Virtuti Militari” V klasy[8]. W latach 1923–1924 posiadał przydział mobilizacyjny do 8 pułku artylerii polowej w Płocku[9].
Publikacje
- „Ilustrowanych dziejów Polski przedrozbiorowej”
- „Wojna bałkańska a sprawa polska”, Kraków 1913
- „O naczelniku Kościuszce”, Kraków 1916
- „Zmartwychwstanie Polski jej przeszłość i warunki rozwoju w przyszłości”, Kraków 1919.
- „Ze wspomnień i przeżyć (1888–1908)”[10], Jedlicze 2018
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7546[1] – 17 maja 1922[11][8]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[12]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[1]
- Srebrny Krzyż Zasługi (4 marca 1925)[13]
Upamiętnienie
Jego imieniem nazwano Gminną Bibliotekę Publiczną w Jedliczu, a 11 listopada 1999 została odsłonięta w tym miejscu tablica pamiątkowa z wizerunkiem Kaspra Wojnara[1].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Kasper Wojnar | Gminna Biblioteka Publiczna w Jedliczu [online] [dostęp 2025-04-15] (pol.).
- ↑ Andrzej Kazimierz Banach: Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61–1917/18. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1997, s. 77. ISBN 83-7188-188-6.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 587.
- ↑ Maksymilian Landau, Materiały do historii… s. 1255.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917 s. 36.
- ↑ Maksymilian Landau, Materiały do historii… s. 1269.
- ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 220.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 946 [online], polona.pl [dostęp 2025-04-15] (pol.).
- ↑ Rocznik oficerski 1923 s. 730, 836 i Rocznik oficerski 1924 s. 653, 794.
- ↑ „Ze wspomnień i przeżyć (1888-1908)” Kasper Wojnar [online], w.bibliotece.pl [dostęp 2019-12-25] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 946.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości” - jako ppłk. Kacper Wojnar.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 63, poz. 237 „za zasługi, położone na polu pracy naukowej w armji Rzeczypospolitej Polskiej”.
Bibliografia
- Maksymilian Landau, Materiały do historii artylerii Legionów Polskich, Przegląd Artyleryjski Nr 12, Warszawa grudzień 1933.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
Linki zewnętrzne
- Publikacje Kaspra Wojnara w serwisie Polona.pl