Katarzyna de Lazari-Radek
![]() | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| doktor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: filozofia, etyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja |
26 maja 2022 – filozofia |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Prorektor | |
| Okres spraw. |
2024–2028 |
Katarzyna Anna de Lazari-Radek (ur. 7 sierpnia 1975) – polska filozofka i etyczka, doktor habilitowany filozofii, profesorka Uniwersytetu Łódzkiego[1] w Instytucie Filozofii. W kadencji 2024–2028 zajmuje stanowisko prorektorki ds. umiędzynarodowienia nauki i kształcenia[2].
Prelegentka seminarium letniego etyki utylitarystycznej w European Graduate School i doktoranckiego seminarium wiosennego w Dutch Research School of Philosophy[3]. Najbardziej znana przez swój wkład w filozofię utylitarystyczną we współpracy z australijskim filozofem Peterem Singerem.
Życiorys
Uzyskała podwójne magisterium na Uniwersytecie Łódzkim: w 2000 filologii angielskiej i w 2001 filozofii. W 2007 uzyskała stopień doktora na podstawie rozprawy Dobro i rozum w filozofii moralnej Henry Sidgwicka (promotor prof. Andrzej Kaniowski), zaś w 2022 stopień doktora habilitowanego na podstawie monografii Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej (Wydaw. UŁ, 2021)[1].
Działalność naukowa
Utylitaryzm
Współpracując z Singerem w latach 2012, 2014 i 2016, postanowiła wyjaśnić i bronić pojęcia utylitaryzmu oraz zaproponować rozwiązanie „najgłębszego problemu etyki” postawionego w XIX wieku przez brytyjskiego filozofa Henry’ego Sidgwicka: pozornej racjonalności zarówno egoizmu etycznego jak i utylitaryzmu. De Lazari-Radek i Singer użyli argumentu ewolucyjnego, aby odrzucić egoizm, ale pozostawiając utylitaryzm. W tomie 3 książki On what matters, Oksfordzki filozof Derek Parfit (1942–2017) wyraził pogląd, że ich argument przeciwko racjonalności egoizmu miał „pewną siłę”, chociaż, jak przyznają sami Lazari-Radek i Singer, nie jest on „rozstrzygający”[4].
W recenzji[5] książki de Lazari-Radek i Singera, The Point of View of the Universe: Sidgwick and Contemporary Ethics (2014), filozof Bart Schultz, dyrektor Civic Knowledge Project na Uniwersytecie Chicagowskim, opisuje de Lazari-Radek jako „wschodzącą gwiazdę (…) utylitaryzmu filozoficznego”, stwierdzając, że ich „książka może równie dobrze reprezentować najbardziej znaczące oświadczenie i obronę utylitaryzmu od XIX wieku, czasu klasycznych utylitarystów Benthama, Milla i Sidgwicka."
De Lazari-Radek czerpie również ze współczesnych myślicieli, takich jak Parfit, który sklasyfikował pogląd jej i Singera, że mamy najwięcej powodów, aby robić to, co byłoby bezstronnie najlepsze, jako formę „racjonalnej bezstronności”[4].
W lipcu 2017 roku ukazała się druga wspólna książka de Lazari-Radek i Singera Utilitarianism: A Very Short Introduction[6], o której Jeff McMahan, profesor filozofii moralnej na Uniwersytecie Oksfordzkim, powiedział: „Napisana z charakterystyczną jasnością przez uznanych spadkobierców twórców utylitaryzmu, dyskusja autorytatywna, życzliwa, ale nie bezkrytyczna i niezwykle wszechstronna – jednym słowem, idealna”[7].
Hedonizm
De Lazari-Radek wyjaśnia swoje normatywne stanowisko jako utylitarystyczny hedonizm. Podczas współpracy nad The Point of View of the Universe[8] przekonała Singera do porzucenia utylitaryzmu preferencji na rzecz hedonizmu. W dwóch kolejnych książkach o dobrostanie i przyjemności (Godny pożądania stan świadomości i Philosophy of Pleasure) dokładniej bada tę kwestię.
Działalność polityczna
W wyborach do parlamentu europejskiego w 2019 startowała z list komitetu Wiosny z okręgu 6 (województwo łódzkie) (lista nr 2, miejsce 6). Zdobyła 2165 głosów, nie uzyskując mandatu[9][10].
Życie prywatne
Jest córką profesora Andrzeja de Lazari i cioteczną wnuczką Iji Lazari-Pawłowskiej[11].
Mieszka i pracuje w Łodzi. Jest mężatką i ma dwoje dzieci. Uprawia trening siłowy[1].
Publikacje
- Rationing in medicine – recenzja, 2002
- Prorok wśród swoich, 2004
- W poszukiwaniu złotego środka, 2007
- SInger kontratakuje, 2009
- Konsekwencjalizm i tajemnica: obrona ezoterycznej moralności, 2013
- The Point of View of the Universe: Sidgwick and Contemporary Ethics (z Peterem Singerem), Oxford University Press, 2014
- Utilitarianism: A Very Short Introduction (z Peterem Singerem), Oxford University Press, 2017
- What should a consequentialist promote?, The Oxford Handbook of Consequentialism, 2020
- Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej[12], 2021
Przypisy
- 1 2 3 dr Katarzyna de Lazari-Radek – Instytut Filozofii UŁ [online] [dostęp 2021-05-18].
- ↑ Nowe władze UŁ rozpoczęły pracę [online], 3 września 2024 [dostęp 2025-01-03].
- ↑ OZSW Springschool 2017 – Ethical Theory and Moral Practice | OZSW [online] [dostęp 2021-05-18] (ang.).
- 1 2 Derek Parfit, On what matters, Oxford: Oxford University Press, 2011–2017, ISBN 978-0-19-926592-3, OCLC 428731337 [dostęp 2021-05-18].
- ↑ 7 07 Schultz-deLazari-Radek/Singer, The Point of View of the Universe: Sidgwick and Contemporary Ethics [online], Notre Dame Philosophical Reviews [dostęp 2021-05-18] (ang.).
- ↑ Peter Singer, Utilitarianism : a very short introduction, First edition, Oxford 2017, ISBN 978-0-19-872879-5, OCLC 965456936 [dostęp 2021-05-18].
- ↑ Utilitarianism: A Very Short Introduction, Very Short Introductions, Oxford, New York: Oxford University Press, 27 września 2017, ISBN 978-0-19-872879-5 [dostęp 2021-05-18].
- ↑ Twenty Questions | Journal of Practical Ethics [online] [dostęp 2021-05-18] (ang.).
- ↑ Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ Katarzyna de Lazari-Radek - Kandydat na europosła w: Okręg nr 6 - województwo łódzkie [online], wnp.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ Andrzej de Lazari: Nikolai de Lazari. Szkice na papierze. mostyeuropy.pl. [dostęp 2024-12-12]. (pol.).
- ↑ Godny pożądania stan świadomości - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego [online], uni.lodz.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ISNI: 0000000436579915
- ORCID: 0000-0002-4357-5299
- VIAF: 310502425
- LCCN: no2014101358
- GND: 105358248X
- NDL: 001309142
- LIBRIS: 31fjqhlm1f5zr8r
- BnF: 16773839m
- SUDOC: 179759590
- NKC: mzk2017970922
- NTA: 376419806
- BIBSYS: 1498562805325
- CiNii: DA18789582
- PLWABN: 9810705267805606
- NUKAT: n2016156793
- J9U: 987007334169805171
- KRNLK: KAC201921159
