Kawiaczka

Kawiaczka
Microcavia
H. Gervais & Ameghino, 1880[1]
Ilustracja
Kawiaczka górska (M. australis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

Rodzina

kawiowate

Podrodzina

kawie

Rodzaj

kawiaczka

Typ nomenklatoryczny

Microcavia typus H. Gervais & Ameghino, 1880 (= Cavia australis I. Geoffroy Saint-Hilaire & d’Orbigny, 1833)

Synonimy
Gatunki

10 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Kawiaczka[7] (Microcavia) – rodzaj ssaków z podrodziny kawi (Caviinae) w obrębie rodziny kawiowatych (Caviidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej (Boliwia, Chile i Argentyna)[8][9][10].

Morfologia

Długość ciała 170–245 mm, długość tylnej stopy 34–50 mm, długość ucha 13–22 mm; masa ciała 141–380 g[9][11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1880 roku francuski zoolog Henri Frédéric Paul Gervais oraz argentyński przyrodnik, paleontolog, antropolg i zoolog Florentino Ameghino w publikacji ich własnego autorstwa poświęconej ssakom kopalnym Ameryki Południowej[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) kawiaczka górska (M. australis).

Etymologia

  • Microcavia (Microavia): gr. μικρος mikros ‘mały’; rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia)[12].
  • Caviops: rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia); ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’[13]. Gatunek typowy: Ameghino wymienił dwa gatunki – †Caviops chapalmalensis Ameghino, 1908 (= †Caviops duplicatus Ameghino, 1908) oraz †Caviops duplicatus Ameghino, 1908 – z których typem nomenklatorycznym jest †Caviops chapalmalensis Ameghino, 1908 (= †Caviops duplicatus Ameghino, 1908).
  • Caviella: rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia); łac. przyrostek zdrabniający -ella[14][3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cavia australis I. Geoffroy Saint-Hilaire & d’Orbigny, 1833.
  • Monticavia: łac. mons, montis ‘góra’[15]; rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia)[4]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cavia niata O. Thomas, 1898.
  • Nanocavia: gr. ναννος nannos ‘karzeł’[16]; rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia)[5]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Nanocavia shiptoni O. Thomas, 1925.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8][11][17][7]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[7] Podgatunki[9][8][11] Rozmieszczenie geograficzne[9][8][11] Podstawowe wymiary[9][11][b] Status
IUCN[18]
 Microcavia australis (I. Geoffroy Saint-Hilaire & d’Orbigny, 1833) kawiaczka górska gatunek monotypowy zachodnia i południowa Argentyna (od Mendozy i południowego Buenos Aires na południe do Santa Cruz) i zachodnie Chile (Aysén) DC: brak danych
MC: brak danych		  LC 
 Microcavia maenas (O. Thomas, 1898) gatunek monotypowy endemit Argentyny (od południowego Salta na południe do północnej Mendozy i północnego San Luis, na wschód do Santiago del Estero i Córdoby) DC: brak danych
MC: brak danych		  NE 
Microcavia jayat Teta, R.A. Ojeda, Lucero & D’Elía, 2017 gatunek monotypowy endemit Argentyny (Santiago del Estero; być może Salta, Chaco, Córdoba i Santa Fe) DC: brak danych
MC: brak danych		  NE 
Microcavia niata (O. Thomas, 1898) kawiaczka andyjska 2 podgatunki Altiplano w południowo-zachodniej Boliwii (południowo-zachodnie La Paz, Oruro i północne Potosí) i północno-wschodnie Chile (Tarapacá); zakres wysokości: 3700–4000 m n.p.m. DC: 19–20 cm
MC: około 380 g		  LC 
Microcavia shiptoni (O. Thomas, 1925) kawiaczka skalna gatunek monotypowy endemit Argentyny (Salta, Catamarca i Tucumán); zakres wysokości: 3000–4500 m n.p.m. DC: około 18,6 cm
MC: 150–220 g		  LC 
Microcavia sorojchi Teta, Jayat & Ortiz, 2021 gatunek monotypowy endemit Argentyny (znany tylko z Chorrillos (Salta) i Quebrada de Santo Domingo (La Rioja)); zakres wysokości: około 5000 m n.p.m. DC: 19–19,5 cm
MC: brak danych		  NE 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe[19]:

  • Microcavia chapalmalense Ameghino, 1908[20] (Argentyna; pliocen)
  • Microcavia criolloensis Ubilla, Piñeiro & Quintana, 1999[21] (Urugwaj; plejstocen)
  • Microcavia duplicata (Ameghino, 1908)[2] (Argentyna; pliocen)
  • Microcavia robusta H. Gervais & Ameghino, 1880[22] (Argentyna; plejstocen)

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Microcavia H. Gervais & Ameghino, 1880.
  2. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. 1 2 Gervais i Ameghino 1880 ↓, s. 50.
  2. 1 2 Ameghino 1908 ↓, s. 426.
  3. 1 2 W.H. Osgood. New mammals from Brazil and Peru. „Publication. Field Museum of Natural History. Zoological series”. 10, s. 194, 1915. (ang.).
  4. 1 2 O. Thomas. On the classification of the Cavies. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight Series. 18, s. 303, 1916. (ang.).
  5. 1 2 O. Thomas. A new genus of cavy from Catamarca. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 15, s. 419, 1925. DOI: 10.1080/00222932508633224. (ang.).
  6. ↑ Á. Cabrera. Los roedores Argentinos de la familia Caviidae. „Facultad de Agronomía y Veterinaria, Universidad de Buenos Aires”. 6, s. 20, 1953. (hiszp.).
  7. 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 289. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 552. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. 1 2 3 4 5 T. Lacher, Jr: Family Caviidae (Cavies, Capybaras and Maras). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 434–435. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  10. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Microcavia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-26].
  11. 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 356. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  12. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 420, 1904. (ang.).
  13. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 175.
  14. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 90.
  15. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 176.
  16. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 163.
  17. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-07]. (ang.).
  18. ↑ Taxonomy: Microcavia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-06]. (ang.).
  19. ↑ J.S. Zijlstra, Microcavia Gervais & Ameghino, 1880, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-16] (ang.).
  20. ↑ Ameghino 1908 ↓, s. 425.
  21. ↑ M. Ubilla, G. Piñeiro & C.A. Quintana. A new extinct species of the genus Microcavia (Rodentia, Caviidae) from the Upper Pleistocene of the Northern Basin of Uruguay, with paleobiogeographic and paleoenvironmental comments. „Studies on Neotropical Fauna and Environment”. 34 (3), s. 145, 1999. DOI: 10.1076/snfe.34.3.141.8914. (ang.).
  22. ↑ Gervais i Ameghino 1880 ↓, s. 52.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.