Kazimierz Łukasiewicz (1891–1940)
![]() | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
między 16 a 19 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
I Korpus Polski w Rosji |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
Kazimierz Józef Łukasiewicz[1][2] (ur. 4 marca 1891 w Janowie Lubelskim, zm. między 16 a 19 kwietnia[3] 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej[4].
Życiorys
Był synem Jana i Julii z Dudzińskich[5]. Po ukończeniu szkoły elementarnej podjął w 1902 dalszą naukę w rosyjskim gimnazjum klasycznym[6]. Uczestnik strajku szkolnego z 1905[6]. Jako czynny członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim brał udział w konspiracyjnej pracy niepodległościowej[6]. W 1909 wyjechał to Tifilisu, do przebywającego tam brata Piotra i podjął pracę zarobkową w charakterze kancelisty[6]. Jako poddany rosyjski został powołany do wojska. W kwietniu 1916 rozpoczął naukę w Szkole Podoficerów Jednorocznych 218. zapasowego pułku piechoty, a następnie trafił do Tyfliskiej Szkoły Oficerskiej. Po jej ukończeniu został mianowany chorążym ze starszeństwem od 30 października 1916[7]. Od listopada 1916 służył jako dowódca kompanii w wojskach rosyjskich kwaterujących w Persji[8]. Brał udział w I wojnie światowej, a po wybuchu rewolucji bolszewickiej, opuścił szeregi armii rosyjskiej i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej[5]. Zaciągnął się do tworzących się oddziałów polskich na Kaukazie. Następnie trafił do I Korpusu Polskiego gen. Dowbor-Muśnickiego. Po rozwiązaniu Korpusu przedostał się do Lublina, gdzie brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich. Wstąpił do Wojska Polskiego i po zweryfikowaniu w stopniu podporucznika otrzymał przydział do 1 lubelskiego pułku piechoty (późniejszy 23 pp). Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 23 pułku piechoty. 23 lutego 1921 został zatwierdzony w stopniu porucznika z grupy „byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej”[9].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. Ukończył w 1922 Szkołę Podchorążych Piechoty. W 1923 był w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i lokatą 2351 (w 1924 lokata zmieniła się na 1391)[10], służył w 23 pp w garnizonie Włodzimierz Wołyński[11]. W 1927 ukończył Szkołę Podchorążych Saperów w Modlinie[wymaga weryfikacji?]. W listopadzie 1927 został przeniesiony do 1 batalionu strzelców w Chojnicach[12], a w lutym następnego roku do 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie[13][14]. Na początku 1931 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[15]. W sierpniu 1931 został zatwierdzony na stanowisku adiutanta Komendy Placu Lublin[16]. Następnie przeszedł do Komendy Garnizonu i Miasta Lublin[2][17][7], gdzie zajmował się wojskowym transportem kolejowym, a następnie pełnił obowiązki adiutanta Komendy[8][7]. W 1937 awansował na stopień kapitana[7] ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937. W marcu 1939 był nadal adiutantem Komendy miasta Lublin[18].
14 września 1939 cały personel Komendy został ewakuowany na wschód[7]. Po agresji ZSRR na Polskę, w niejasnych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Wątpliwości te stara się rozwiać Zbigniew Muszyński na łamach Gazety Wyborczej[8]. Najbardziej prawdopodobną wersją jest ta, że wraz z dowództwem DOK II Lublin i Komendą miasta Lublin dotarł do Włodzimierza Wołyńskiego. Tam gen. Smorawiński skapitulował przed Rosjanami i większość oficerów z jego otoczenia dostała się do sowieckiej niewoli. Prawdopodobnie wśród tej grupy znalazł się także Kazimierz Łukasiewicz. Początkowo był jeńcem obozu juchnowskiego (inna nazwa Pawliszczew Bor), zgodnie z kartą rejestracyjną z 19 października 1939[3] – wysłał z tego miejsca kartkę pocztową do żony[8]. W listopadzie 1939 przewieziony do obozu jenieckiego w Kozielsku[3]. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem kozielskiego obozu. Między 15 a 17 maja 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[3] – lista wywózkowa 029/1 z 13 kwietnia 1940[3], poz. 65 nr akt 2710[19]. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[3] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[20][21]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[22][23]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców[24] w 1943 pod numerem 724[25][26][5] – dosł. opisany jako Lukasiewicz Kazimierz (raport dzienny z 30 kwietnia 1943)[3]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0724[27]. Na obu listach z ekshumacji podano tylko jedno imię. Przy jego szczątkach znaleziono pismo z garnizonu lubelskiego[28], mapę, 2 odznaczenia wojskowe, medalik[29][27]. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 107 oraz w Nowym Kurierze Warszawskim nr 111 z 1943. Krewni w 1946 i 1950 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.
Życie prywatne
W czasie pełnienia służby w Persji zawarł związek małżeński z Marią z domu Melik-Babadziananc[7], z którą miał dwie córki: Zofię i Jadwigę Tamarę[3][7]. Mieszkał w Lublinie w domu oficerskim przy zbiegu ulic M. Skłodowskiej i A. Grottgera[8].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych – 15 lipca 1922 „b. 8 pułku strzelców I Korpusu Polskiego”[30][31][5]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 19 marca 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[32][18]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986[33]
25 czerwca 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[34].
Upamiętnienie
- Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień majora[35]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007[36] w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
- Tablica na Janowskim Epitafium Katyńskim[37].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ W ewidencji wojskowej dla odróżnienia od innych oficerów o tym samym nazwisku i imieniu występuje jako Kazimierz Łukasiewicz I. Następnie dodano drugie imię Józef
- 1 2 „Dziennik Personalny” (R. 15, nr 7), MSWojsk, 12 marca 1934, s. 93.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 469.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 161.
- 1 2 3 4 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 365.
- 1 2 3 4 Lubelska lista katyńska 1997 ↓, s. 95.
- 1 2 3 4 5 6 7 Lubelska lista katyńska 1997 ↓, s. 96.
- 1 2 3 4 5 Wyborcza.pl [online], lublin.wyborcza.pl [dostęp 2019-03-08].
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.2, nr 9), MSWojsk, 5 marca 1921, s. 364.
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk, 1924, s. 386.
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk, 1923, s. 191, 444.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 299.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 20 lutego 1928 roku, s. 33.
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWosjk, 1928, s. 24, 239.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.12, nr 1), MSWojsk, 28 stycznia 1931, s. 56.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 229.
- ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk, 1932, s. 83, 504.
- 1 2 Rybka R, Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 308, 838.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 657.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
- ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 184 [dostęp 2025-01-24] (niem.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-20].
- 1 2 Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 191, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-24] (pol.).
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (3 (341)), pbc.uw.edu.pl, 15 stycznia 1949, s. 3 [dostęp 2025-01-24] (pol.).
- ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 2018-08-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 15 lipca 1922, s. 515.
- ↑ Lista odznaczonych 1935 ↓, s. 43.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97.
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 1986-04-10. Londyn: Minister Sprawiedliwości..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-23].
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 46 [dostęp 2025-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Janowskie Epitafium Katyńskie – LAJF [online], lajf.info [dostęp 2019-03-09] (pol.).
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 1932.
- Lista odznaczonych Krzyżem Walecznych o nieznanych adresach. Warszawa: Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
- Adam Winiarz: Lubelska lista katyńska: księga pamięci Lubelskiej Rodziny Katyńskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1997. ISBN 978-83-227-0928-3.
