Kazimierz Kordylewski
 Kazimierz Kordylewski na tarasie Obserwatorium Astronomicznego UJ w Krakowie (1964) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz Rakowicki w Krakowie |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
   | |
Kazimierz Kordylewski (ur. 11 października 1903 w Poznaniu, zm. 11 marca 1981) – polski astronom.
Życiorys
Urodził się 11 października 1903 roku[1] w rzemieślniczej rodzinie w Poznaniu[2]. Jego rodzicami byli Władysław i Franciszka z domu Woroch[1].
W 1922 roku zdał maturę w Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W tym samym roku rozpoczął studia astronomii na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1924 studia kontynuował w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim, równocześnie podejmując pracę asystenta w kierowanym przez prof. Tadeusza Banachiewicza uniwersyteckim obserwatorium. W 1926 uzyskał absolutorium[1]. Skupił się na obserwacji gwiazd zmiennych[2]. W tym samym roku odkrył gwiazdę Tau Corvi[1].
Od 1928 był członkiem Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Pracował w Komisji Gwiazd Zmiennych oraz Komisji Świecenia Nieba Nocnego[2].
Był członkiem założycielem reaktywowanego w Krakowie na przełomie 1947/1948 Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, wydającego czasopismo „Urania”[3].
Pod koniec lat 50. XX wieku założył kartotekę minimów gwiazd zaćmieniowych (potem kontynuowaną przez Jerzego Kreinera). Twierdził, że w roku 1961 odkrył pyłowe księżyce Ziemi (księżyce Kordylewskiego)[2] w punktach Lagrange’a układu Ziemia–Księżyc[4]. Chciał aby nazwano je Księżycami Polskimi[2]. Dla sprawdzenia tych zjawisk zorganizował między innymi w latach 1966, 1973 i 1974 trzy wyprawy morskie na wody równikowe[2].
Został odznaczony Brązowym Medalem NASA w 1972, w 1973 Złotym Krzyżem Zasługi, w 1974 Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Medalem 500-lecia Urodzin Kopernika, w 1979 Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta[2].
W 1929 r. poślubił Jadwigę Pająkównę. Miał z nią czwórkę dzieci: Jerzego, Zbigniewa, Wandę Kordylewską-Dutkę i Leszka[1]. Zbigniew Kordylewski został pracownikiem naukowym Zakładu Fizyki Słońca Centrum Badań Kosmicznych PAN we Wrocławiu[5].
Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w pasie 25, niedaleko od grobu Józefa Dietla. Znakiem rozpoznawczym grobowca są wyryte gwiazdy Wielkiego Wozu[1].
W 1985 roku jego nazwiskiem nazwano ulicę w Krakowie[6]. Od 9 października 2004 roku jest patronem Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach[7].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Kazimierz Kordylewski – Patron MOA. moa.edu.pl. [dostęp 2023-06-17].
- 1 2 3 4 5 6 7 Kordylewski 2023 ↓, s. 37.
- ↑ Rejestr Stowarzyszeń. Urząd Wojewódzki krakowski, „Monitor Polski”, Rok XXVI nr 32, monitorpolski.gov.pl, 27 marca 1948, s. 2 [dostęp 2025-01-27].
- ↑ Kordylewski Clouds. daviddarling.info. [dostęp 2023-06-17]. (ang.).
- ↑ Kordylewski 2023 ↓, s. 43.
- ↑ Zmiany nazewnictwa ulic, placów, osiedli i mostów w Krakowie. dawnemapykrakowa.pl. [dostęp 2023-06-17].
- ↑ „...Zbuduję wam Mount Palomar w Niepołomicach...” czyli historia Obserwatorium. moa.edu.pl. s. 58. [dostęp 2023-06-17].
Bibliografia
- Zbigniew Kordylewski. Księżyce Kordylewskiego. „Urania. Postępy astronomii”. 2, 2023.