Kazimierz Krahelski
 | |
 major administracji | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 lutego 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9–11 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
29 Pułk Piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  _2r_BAR.svg.png){kind=small} _BAR.svg.png){kind=small} | |
Kazimierz Krahelski (ur. 21 lutego 1890[1] w Wilnie, zm. 9–11 kwietnia[2] 1940 w Katyniu) – major administracji Wojska Polskiego, farmaceuta[3][2], kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Syn Henryka i Tekli z Buchowieckich[3], urodzony 21 lutego 1890 w Wilnie[4]. Absolwent gimnazjum w Wilnie. Powołany w 1915 do armii rosyjskiej. Od 1917 w II a następnie w I Korpusie Polskim. W 1918 (czerwiec – październik) w niewoli bolszewickiej[4]. Po wyjściu z niewoli w 4 Dywizji gen. Żeligowskiego. W szeregach 29 pułku piechoty walczył na wojnie z bolszewikami. Został ranny pod Sokółką[4]. W 1921 uhonorowano go Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari[5][6]. We wniosku o nadanie tego odznaczenia napisano, m.in.[7][4]:
9 czerwca 1920 r. w czasie ataku II baonu na wieś Kozaczki i Bogdinoje jako młodszy oficer kierował dwoma plutonami kaemów w czasie, gdy bolszewicy zaczęli flankowanie prawego skrzydła baonu. Spowodowało to zatrzymanie 28 Pułku Strzelców Kaniowskich. Por. Krahelski manewrując, wysunął kaem tak, że po odkryciu skutecznego ognia, bolszewicy w panice zaczęli odwrót, po czym por. Krahelski z garstką ludzi (obsługa kaemu) rzucił się do ataku biorąc 1 kaem i kilku jeńców. W dalszym ataku na wieś Bogdinoje, ryzykując własnym życiem, oskrzydlił pozycje bolszewickie, co spowodowało łatwe ich zdobycie. 16 czerwca 1920 r. por. Krahelski jako młodszy oficer 5 kompanii wraz z plutonem brawurowym atakiem zajął folwark Pawłowicze biorąc jeńców, co ułatwiło zajęcie pozycji bolszewickiej nad rzeką Auta.
W okresie międzywojennym ukończył Centrum Wyszkolenia Piechoty[4]. Służył w 57 pułku piechoty[4]. W marcu 1925 został przydzielony do PKU Szamotuły na stanowisko I referenta[8]. Z dniem 23 czerwca tego roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[9]. Służył w 9 batalionie granicznym w Klecku, 22 batalionie granicznym w Nowych Trokach i 24 batalionie granicznym w Sejnach. W marcu 1931 został przeniesiony do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach na stanowisko dowódcy kadry batalionu zapasowego[10][11]. Na stopień majora został mianowany w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[1]. W 1938 został przeniesiony w stan spoczynku. W następnym roku został przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V i był przewidziany do użycia w czasie wojny[2].
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. W kwietniu 1940 znajdował się na liście jeńców przebywających w obozie w Kozielsku[2]. Między 7 a 9 kwietnia został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[2] – lista wywózkowa 017/2[3] z 5 kwietnia 1940[2], pozycja 61[12]. Między 9 a 11 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu[2][3] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[13][14]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[15][16][17], jednak Kazimierz Krahelski nie został zidentyfikowany.
Mieszkał w Krzeszowicach pod Krakowem[2][3]. Był żonaty, miał córkę[2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[18][19][20]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[21] nr 3655[4] – 1921[22]
- Krzyż Niepodległości – 20 lipca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23]
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie[24][3]
- Srebrny Krzyż Zasługi[24][3]
Upamiętnienie
13 kwietnia 2016, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1[25][26][27].
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 680.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 422.
- 1 2 3 4 5 6 7 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 304.
- 1 2 3 4 5 6 7 Kazimierz Krahelski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2025-04-02].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 9 – Dekret Wodza Naczelnego L. 3213 z 1921.
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 67, poz. 409
- ↑ Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000, s. 152 [dostęp 2025-04-02] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 29 marca 1925 roku, s. 175.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 88 z 1 września 1925 roku, s. 476.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 123.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 47, 541.
- ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 152.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-03-22] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-03-22] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-03-22] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2025-04-01] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 16 [dostęp 2025-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 67, poz. 409
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 9 – wskazany jako Krachelski Kazimierz, Dekret Wodza Naczelnego L. 3213 z 1921.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
- 1 2 Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 47.
- ↑ Dąb pamięci w ogrodach Pałacu Prezydeckiego - Polska Prowincja Zakonu Pijarów [online], pijarzy.pl [dostęp 2025-03-16].
- ↑ Katyń… Ocalić od zapomnienia. [online], katyn-pamietam.pl [dostęp 2025-03-16].
- ↑ Obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej [online], dzieje.pl [dostęp 2025-03-16].
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.