Kazimierz Mikołajewski
![]() | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 maja 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kawalerii dywizyjnej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
Kazimierz Mikołajewski (ur. 4 maja 1897 w Radomsku, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Syn Jana i Kazimiery z Rylskich, urodzony w Radomsku[1]. W 1913, po ukończeniu 6 klas gimnazjum w Piotrkowie, udał się do Rosji[2]. W latach 1913–1917 służył w armii rosyjskiej[1]. Został przyjęty do pułku kawalerii w Gatczynie[2]. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej, eksternistycznie zdał maturę[2]. W latach 1915–1916 walczył na froncie. W 1917 został wydzielony z oddziałów rosyjskich do szwadronu polskiego, z którym wstąpił do 1 pułku ułanów I Korpusu Polskiego na Wschodzie[2]. Po jego rozwiązaniu w maju 1919 – korzystając z pomocy ambasady francuskiej[2], przedarł się przez terytorium Rosji Sowieckiej do zajętego przez Brytyjczyków Murmańska. Następnie został oficerem werbunkowym Armii Polskiej we Francji w Archangielsku[2]. Razem z wojskiem generała Hallera powrócił do Polski, wstąpił do Wojska Polskiego i ukończył Szkolę Podchorążych Piechoty Kawalerii w Przemyślu[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 4 pułku kresowym strzelców konnych, przemianowanym w maju 1921 na 6 pułk strzelców konnych, w którym służył do 1924. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku i został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. 26 marca 1921 został odznaczony krzyżem „Virtuti Militari” V kl.[3], a we wniosku o jego nadanie, napisano m.in.[2][4]:
Jako pchor. – dowódca plutonu odznaczył się 18 czerwca 1920 r., gdy szwadron został otoczony przez nieprzyjaciela pod Woroszyłówką. Z dwoma plutonami, nie zważając na silny ogień artylerii i kaemów, z własnej inicjatywy uderzył na kawalerię nieprzyjaciela i zagrzewając osobistym przykładem żołnierzy szarżował na trzykrotnie silniejszego przeciwnika - biorąc go na szable, spędzając z pola. 20 sierpnia 1920 r., posuwając się wraz z 10 strzelcami konnymi jak lewe skrzydło ubezpieczenia dyonu idącego w awangardzie dywizji ku wsi Bobrka, napotkał duży oddział rozbrojonej naszej piechoty (ok. 350 szeregowych i 542 z innych pp 12 DP), eskortowany przez kilkudziesięciu kozaków na koniach. Nie oglądając się na przeważające siły nieprzyjaciela ani jego opór w śmiałym i nagłym ataku rzucił się pierwszy do boju. Rąbał nieprzyjaciela zmuszając go do ucieczki, odbił jeńców.
Z dniem 15 października 1924 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[5]. 1 grudnia 1924 został mianowany rotmistrzem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 58. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[6]. Z dniem 15 marca 1925 został przeniesiony z KOP do macierzystego 6 psk[7]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem do 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie na stanowisko II oficera sztabu[8][9]. W marcu 1930, w związku z likwidacją 4 Dywizji Kawalerii, został przeniesiony do 5 pułku ułanów w Ostrołęce[10][11][12]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 3. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13][14]. W 1939 pełnił służbę w Dowództwie 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie na stanowisku komendanta Rejonu Przysposobienia Wojskowego Konnego[15].
W kampanii wrześniowej 1939 walczył jako dowódca kawalerii dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty[2]. 16 września 1939 w rejonie Chełma zorganizował 108 pułk ułanów i objął nad nim dowództwo[16]. Otoczony na Lubelszczyźnie, 28 września 1939 rozwiązał pułk[16] (chorąży Stanisław Edward Gołębski, który pełnił funkcję oficera gospodarczego pułku, tego dnia we wsi Chmielek dostał się do niewoli sowieckiej[17]). Major Mikołajewski przedzierając się, został także wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu jenieckiego w Starobielsku[16]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[18]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 2235[1][2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[19][20][21]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1047 – 26 marca 1921[3][2]
- Krzyż Walecznych[22]
- Medal Niepodległości – 20 lipca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23][24]
- Srebrny Krzyż Zasługi[1]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 349.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 196.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921 roku, s. 610.
- ↑ Kazimierz Mikołajewski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2025-04-07].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 399.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 742.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 402.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 145.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 332, 349.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 18, 81.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 149, 632.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 423.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 532.
- 1 2 3 Grochowalski 2015 ↓, s. 183.
- ↑ Stanisław Edward Gołębski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15680 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-23].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 18 [dostęp 2024-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 332.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932, s. 384.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Andrzej Grochowalski. Wspomnienie o majorze kawalerii Kazimierzu Mikołajewskim (1897–1940). „Zeszyty Radomszczańskie”. X, 2015. Radomsko: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Radomsku. ISSN 1898-5858.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
