Kazimierz Mikołajewski

Kazimierz Mikołajewski
Ilustracja
major kawalerii major kawalerii
Data i miejsce urodzenia

4 maja 1897
Radomsko, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Błękitna Armia
Wojsko Polskie

Jednostki

7 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca kawalerii dywizyjnej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Kazimierz Mikołajewski (ur. 4 maja 1897 w Radomsku, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Jana i Kazimiery z Rylskich, urodzony w Radomsku[1]. W 1913, po ukończeniu 6 klas gimnazjum w Piotrkowie, udał się do Rosji[2]. W latach 1913–1917 służył w armii rosyjskiej[1]. Został przyjęty do pułku kawalerii w Gatczynie[2]. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej, eksternistycznie zdał maturę[2]. W latach 1915–1916 walczył na froncie. W 1917 został wydzielony z oddziałów rosyjskich do szwadronu polskiego, z którym wstąpił do 1 pułku ułanów I Korpusu Polskiego na Wschodzie[2]. Po jego rozwiązaniu w maju 1919 – korzystając z pomocy ambasady francuskiej[2], przedarł się przez terytorium Rosji Sowieckiej do zajętego przez Brytyjczyków Murmańska. Następnie został oficerem werbunkowym Armii Polskiej we Francji w Archangielsku[2]. Razem z wojskiem generała Hallera powrócił do Polski, wstąpił do Wojska Polskiego i ukończył Szkolę Podchorążych Piechoty Kawalerii w Przemyślu[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 4 pułku kresowym strzelców konnych, przemianowanym w maju 1921 na 6 pułk strzelców konnych, w którym służył do 1924. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku i został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. 26 marca 1921 został odznaczony krzyżem „Virtuti Militari” V kl.[3], a we wniosku o jego nadanie, napisano m.in.[2][4]:

Jako pchor. – dowódca plutonu odznaczył się 18 czerwca 1920 r., gdy szwadron został otoczony przez nieprzyjaciela pod Woroszyłówką. Z dwoma plutonami, nie zważając na silny ogień artylerii i kaemów, z własnej inicjatywy uderzył na kawalerię nieprzyjaciela i zagrzewając osobistym przykładem żołnierzy szarżował na trzykrotnie silniejszego przeciwnika - biorąc go na szable, spędzając z pola. 20 sierpnia 1920 r., posuwając się wraz z 10 strzelcami konnymi jak lewe skrzydło ubezpieczenia dyonu idącego w awangardzie dywizji ku wsi Bobrka, napotkał duży oddział rozbrojonej naszej piechoty (ok. 350 szeregowych i 542 z innych pp 12 DP), eskortowany przez kilkudziesięciu kozaków na koniach. Nie oglądając się na przeważające siły nieprzyjaciela ani jego opór w śmiałym i nagłym ataku rzucił się pierwszy do boju. Rąbał nieprzyjaciela zmuszając go do ucieczki, odbił jeńców.

Z dniem 15 października 1924 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[5]. 1 grudnia 1924 został mianowany rotmistrzem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 58. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[6]. Z dniem 15 marca 1925 został przeniesiony z KOP do macierzystego 6 psk[7]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem do 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie na stanowisko II oficera sztabu[8][9]. W marcu 1930, w związku z likwidacją 4 Dywizji Kawalerii, został przeniesiony do 5 pułku ułanów w Ostrołęce[10][11][12]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 3. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13][14]. W 1939 pełnił służbę w Dowództwie 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie na stanowisku komendanta Rejonu Przysposobienia Wojskowego Konnego[15].

W kampanii wrześniowej 1939 walczył jako dowódca kawalerii dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty[2]. 16 września 1939 w rejonie Chełma zorganizował 108 pułk ułanów i objął nad nim dowództwo[16]. Otoczony na Lubelszczyźnie, 28 września 1939 rozwiązał pułk[16] (chorąży Stanisław Edward Gołębski, który pełnił funkcję oficera gospodarczego pułku, tego dnia we wsi Chmielek dostał się do niewoli sowieckiej[17]). Major Mikołajewski przedzierając się, został także wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu jenieckiego w Starobielsku[16]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[18]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 2235[1][2].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[19][20][21]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 349.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 196.
  3. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921 roku, s. 610.
  4. Kazimierz Mikołajewski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2025-04-07].
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 399.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 742.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 402.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 145.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 332, 349.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.
  11. Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 18, 81.
  12. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 149, 632.
  13. Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 423.
  14. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
  15. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 532.
  16. 1 2 3 Grochowalski 2015 ↓, s. 183.
  17. Stanisław Edward Gołębski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15680 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-23].
  18. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  19. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 18 [dostęp 2024-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  20. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  21. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  22. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 332.
  23. M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932, s. 384.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
  • Andrzej Grochowalski. Wspomnienie o majorze kawalerii Kazimierzu Mikołajewskim (1897–1940). „Zeszyty Radomszczańskie”. X, 2015. Radomsko: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Radomsku. ISSN 1898-5858. 
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.