Kendama
Informacje Ogólne
Kendama (jap. けん玉, 剣玉, 拳玉 ken-dama; miecz [i] kula) – tradycyjna, drewniana zabawka japońska[1].
Jest ona zbudowana z uchwytu przypominającego młotek z czubkiem oraz z kulki z dziurą na spodzie, która jest połączona z uchwytem sznurkiem. „Ramiona” uchwytu są zakończone wgłębieniami, do których wpada kulka[2].
Zabawa polega na tym, aby drewnianą kulkę nabić na wystający szpikulec, podbijać można ją wgłębieniami. Choć brzmi to bardzo prosto, często nie jest zadaniem łatwym. Osoba bawiąca się kendamą musi wykazać się zręcznością i radzić sobie z grawitacją[3].
Kendama (bilboquet, cup-and-ball, ball in a cup, ring and pin)[4] dotarła do Japonii prawdopodobnie poprzez Holendrów (zob. Dejima) w okresie Edo (1603–1868). Zabawka ta w obecnej postaci wywodzi się z Hatsukaichi, miasta historycznie związanego z transportem drewna i rzemiosłem drewnianym, o czym świadczy m.in. konstrukcja słynnego chramu[a] Itsukushima-jinja.
W okresie Meiji (1868–1912) mieszkańcy miasta rozpoczęli produkcję różnych drewnianych zabawek metodą toczenia drewna. Turyści odwiedzający chram chętnie kupowali je jako pamiątki. W 1918 roku pewien rzemieślnik ulepszył dawną formę kendamy i stworzył tę znaną dzisiaj. Trzy lata później założył fabrykę drewnianych zabawek. Po zmiennych okresach popularności i braku zainteresowania władze miasta i rzemieślnicy postanowili przywrócić modę na tę tradycyjną zabawkę zręcznościową. Od 2011 roku zabawka jest dystrybuowana do wszystkich klas pierwszych szkół podstawowych[5].
W 1979 roku odbył się pierwszy w historii ogólnokrajowy turniej kendamy. Od 2000 roku miasto Hatsukaichi promuje się jako „miejsce narodzin kendamy”. Zwróciło swoje wysiłki na entuzjastów z zagranicy, zwłaszcza z Ameryki, tworząc pierwszy w historii „Puchar Świata Kendama” w 2014 roku. Od tego czasu turniej odbywa się co roku. Ze względu na pandemię przeniósł się do serwisu internetowego, ale w 2022 roku w Hatsukaichi uczestnicy częściowo powrócili do bezpośredniego współzawodnictwa o mistrzostwo świata[5].
Mistrzostwa Polski w Kendamie
Polish Kendama Open (PKO), czyli Mistrzostwa Polski w Kendamie są największymi zawodami w Polsce, jak i również najdłużej nieprzerwanie organizowanymi zawodami w Europie. PKO najczęściej odbywa się w okolicach września w Warszawie w Muzeum Azjii i Pacyfiku. Wydarzenie to jest organizowane przez polski sklep Miejskie Sporty oraz KROM KENDAMA POLAND. Zawody budzą zainteresowanie również wśród zagranicznych graczy z Czech, Danii lub Włoszech. Za mistrza Polski uznawany jest zwycięzca kategorii Open.
| Rok | Mistrz Polski | Wicemistrz Polski | 3. miejsce |
|---|---|---|---|
| 2024 |  Jerzy Wierzbicki | Mateusz Rudny | Marcin Mróz |
| 2023 |  Davide Leonardi |  Ondřej Flandera | Adam Furman |
| 2022 | Mateusz Mierzwiński | Filip Pankiewicz | Filip Karolewski |
| 2021 | Mateusz Rudny |  Yevhen Shuhaiev | Kamil Panek |
| 2020 | Kacper Gąsior | Kuba Kania | Filip Ratajczak |
| 2016 | Marcin Dziopa | Unknown | Unknown |
| Rok | 1. Miejsce | 2. miejsce | 3. miejsce |
|---|---|---|---|
| 2024 | Mateusz Rudny | Tomasz Łudczak | Bartosz Kowalczyk |
| 2023 | Davide Leonardi | Ondřej Flandera | Mateusz Mierzwiński |
| 2022 | Mateusz Rudny | Brajan Nowak | Kacper Prasał |
| 2021 | Mateusz Rudny | Kacper Gąsior | Tomasz Łudczak |
Uwagi
- ↑ W piśmiennictwie polskim dot. Japonii przyjęto słowo „chram” jako tłumaczenie jinja, a słowo „świątynia” – buddyjskiej tera (o-tera). W języku angielskim: jinja → „shrine”, tera → „temple”.
Przypisy
- ↑ H. Arisumi, K. Yokoi, K. Komoriya, Kendama game by casting manipulator, „2005 IEEE/RSJ International Conference on Intelligent Robots and Systems”, IEEE, 2005, DOI: 10.1109/iros.2005.1544972 [dostęp 2022-02-18].
- ↑ Volume 1930 - Japan Chronicle Commercial Supplement > Date 30 January 1930, „Japan Chronicle Online”, DOI: 10.1163/2214-9627_jc-commercialsupplement-1930-19300130 [dostęp 2022-02-18].
- ↑ Mariko Ito, Hiroyuki Mishima, Masato Sasaki, The Dynamical Stability of Visual Coupling and Knee Flexibility in Skilled Kendama Players, „Ecological Psychology”, 4, 23, 2011, s. 308–332, DOI: 10.1080/10407413.2011.617669, ISSN 1040-7413 (ang.).
- ↑ 新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Co., Ltd., 2018, s. 469. ISBN 978-4-385-13107-8.
- 1 2 The History of Kendama. 一般社団法人はつかいち観光協会, 2022. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Strona oficjalna GLOKEN - Global Kendamas Network (ang.)
- Historia zabawki (ang.)
- Strona oficjalna Japan Kendama Association (ang.)
- Co to takiego „Kendama”?. aleyoya.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-16)].