Kitkowiec

Kitkowiec
	Eliurus
	Milne-Edwards, 1885
	; Kitkowiec pilchowaty (E. myoxinus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	malgaszomyszowate
Podrodzina	malgaszomyszy
Rodzaj	kitkowiec
	Typ nomenklatoryczny
	Eliurus myoxinus Milne-Edwards, 1885
Gatunki
	13 gatunków – zobacz opis w tekście
	13 gatunków – zobacz opis w tekście

Kitkowiec^[2] (Eliurus) – rodzaj ssaków z podrodziny malgaszomyszy (Nesomyinae) w obrębie rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Madagaskarze^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 101–164 mm, długość ogona 119–195 mm; masa ciała 21,5–101 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1885 roku francuski zoolog Alphonse Milne-Edwards w artykule poświęconym opisowi nowego gatunku gryzoni z Madagaskaru, opublikowanym w czasopiśmie Annales des Sciences Naturelles^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) kitkowiec pilchowaty (E. myoxinus).

Etymologia

Eliurus: gr. έλειος heleios ‘gatunek gryzonia’, być może popielica; ουρα oura ‘ogon’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Eliurus grandidieri	Carleton & Goodman, 1998	kitkowiec stokowy	gatunek monotypowy	Płaskowyż Centralny	DC: 15,6–17,2 cm DO: 14,9–19,9 cm MC: 98–128 g	LC
Eliurus tsingimbato	Jansa, Carleton, Soarimalala, Rakotomalala & Goodman, 2019		gatunek monotypowy	zachodnie suche lasy liściaste (prowincja Mahajanga)	DC: 14–16 cm DO: 14–19,5 cm MC: brak danych	NE
Eliurus ellermani	Carleton, 1994	kitkowiec reliktowy	gatunek monotypowy	znany z 2 oddzielnych stanowisk (na północny zachód od Maroantsetry, Lohariandava)	DC: około 15,2 cm DO: około 17,7 cm MC: około 100 g	DD
Eliurus tanala	Forsyth Major, 1986	kitkowiec malgaski	gatunek monotypowy	wilgotne lasy od północnej części Płaskowyżu na południe do Parku Narodowego Andohahela	DC: 14–15,9 cm DO: 15,2–19,4 cm MC: 66–97 g	LC
Eliurus myoxinus	Milne-Edwards, 1885	kitkowiec pilchowaty	gatunek monotypowy	wilgotne lasy na północy do suchych lasów i kolczastych formacji krzewiastych na zachodzie i południu	DC: 11,7–13,6 cm DO: 12,5–16,7 cm MC: 51–75 g	LC
Eliurus minor	Forsyth Major, 1896	kitkowiec madagaskarski	gatunek monotypowy	od Montague d’Ambre na południe do gór Anosyennes i Vohimena	DC: 10,1–12,4 cm DO: 11,9–13,7 cm MC: 21–49 g	LC
Eliurus webbi	Ellerman, 1949	kitkowiec norowy	gatunek monotypowy	wilgotne lasy na północy i wschodzie	DC: 14–15,9 cm DO: 16,1–18,6 cm MC: 66–97 g	LC
Eliurus petteri	Carleton, 1994	kitkowiec nizinny	gatunek monotypowy	znany tylko z lasów prowincji Toamasina	DC: około 13,3 cm DO: około 19,1 cm MC: około 74 g	EN
Eliurus antsingy	Carleton, Goodman & Rakotondravony, 2001	kitkowiec ankaranański	gatunek monotypowy	lasy w wapiennym regionie tsingy w centralno-zachodniej części kraju (obszar rezerwatu Kasijy)	DC: 14,2–15,3 cm DO: 15,3–19,5 cm MC: 87–101 g	DD
Eliurus carletoni	Goodman, Raheriarisena & Jansa, 2009	kitkowiec samotny	gatunek monotypowy	suchy las liściasty na dalekiej północy	DC: 14,3–15 cm DO: 16,4–18,3 cm MC: 88–89 g	LC
Eliurus majori	O. Thomas, 1895	kitkowiec dżunglowy	gatunek monotypowy	od Montagne d’Ambre na południe do Parku Narodowego Andohahela	DC: 13,8–16,4 cm DO: 15–19,2 cm MC: 56–93 g	LC
Eliurus penicillatus	O. Thomas, 1908	kitkowiec białoogonowy	gatunek monotypowy	las Ampitambe, Ankerena	DC: około 14,5 cm DO: około 16,9 cm MC: około 70 g	EN
Eliurus danieli	Carleton & Goodman, 2007	kitkowiec skryty	gatunek monotypowy	południowy Płaskowyż Centralny (Park Narodowy Isalo)	DC: 15–15,2 cm DO: 17,9–19,2 cm MC: 91–100 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 A. Milne-Edwards. Description d’une nouvelle espèce de rongeur provenant de Madagascar. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Sixième Serie. 20 (1 bis), s. 1, 1885. (fr.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 234. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 332. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 185–188. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Eliurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-07].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 214–215. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 256, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
↑ Taxonomy: Eliurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Milne-Edwards-1] 1 2 A. Milne-Edwards. Description d’une nouvelle espèce de rongeur provenant de Madagascar. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Sixième Serie. 20 (1 bis), s. 1, 1885. (fr.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 234. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 332. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Goodman&Monadjem-4] 1 2 3 4 5 S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 185–188. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Eliurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-09-07].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 214–215. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 256, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).

[10] Taxonomy: Eliurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]