Kościół Świętego Ducha w Jarosławiu
 nr rej. A-296 z dnia 22.02.1951[1] | |||||||||||
 Kościół Świętego Ducha | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Jarosławia  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego  | |||||||||||
 50°01′00,7″N 22°40′48,7″E/50,016861 22,680194 | |||||||||||
Kościół Świętego Ducha w Jarosławiu – zabytkowy kościół rzymskokatolicki zlokalizowany w Jarosławiu przy ulicy Grunwaldzkiej. Dawny kościół szpitalny związany z fundacją ubogich, potwierdzoną i poszerzoną w 1462 roku.
Historia
Już w XV w. w tym miejscu, w bezpośrednim sąsiedztwie „szpitala” (przytułku dla chorych i ubogich), znajdowała się drewniana kaplica p.w. Św. Krzyża, a następnie drewniany kościółek wybudowany przez Spytka III. Do budowy nowej, murowanej świątyni przystąpił prepozyt szpitala, ks. Błażej Drzewiecki, a poświęcenia dokonał biskup Jan Dębski[3].
Kościół wzniesiono w latach 1689-1690, budowniczym był prawdopodobnie Jan Michał Link. Grube mury, wąskie okna i otwory strzelnicze pod okapem nasuwają przypuszczenia, iż kościół ten mógł być związany z systemem obronnym miasta zrealizowanym przez Jana III Sobieskiego w 1690 roku.
Po I rozbiorze Polski, w 1778 r. kościół został przez Austriaków zamknięty i wystawiony na licytację[3]. W latach 1796–1945 funkcjonował jako świątynia ewangelicka (luterańska).[4], po czym powrócił do katolików.
23 sierpnia 2015 r. decyzją metropolity przemyskiego ks. abp. Józefa Michalika obecny kościół (rektorat) św. Ducha przeszedł pod zarząd duszpasterski parafii Bożego Ciała przy Kolegiacie w Jarosławiu, stając się odtąd kościołem filialnym.
Ostatnim rektorem kościoła, pełniącym ten urząd był ks. prał. Henryk Rykała. Obecnie gospodarzem miejsca jest proboszcz parafii Bożego Ciała w Jarosławiu - ks. prał. Marian Bocho.
Świątynia jest jednonawowa, z prezbiterium węższym od nawy, bezwieżowa. Fronton zwieńczony jest renesansowym szczytem. Z pierwotnego wyposażenia kościoła zachowały się: ołtarz główny oraz obrazy przedstawiające Matkę Bożą Pocieszenia (z XVII w.) i Ukrzyżowanie Chrystusa (z poł. XVII w.)[3].
Kapelani szpitala
- Jerzy z Sandomierza (? – 1462)
- Mikołaj z Szadek (1462–1655)
- Stanisław Wiszowic (1655–1788)
Prepozyci szpitala
- Adam z Bobowa (? – 1689)
- Błażej Drzewiecki (1689–1693)
- Walenty Krazurowicz (1694–1743)
- Michał Witosławski (1743–1788)
- Hofman z Warszawy (1788–1902)
- Mikołaj Rychlik (1902–1945)
II wojna światowa
- Józef Rożek 1945
Rektorzy kościoła
| Rektorzy kościoła Świętego Ducha w Jarosławiu | ||
|---|---|---|
| lata | Rektor | uwagi |
| 1945–1957 | Mieczysław Lisiński | |
| 1957–1966 | Michał Kluza | (1904–1977) Wieloletni wikary parafii Bożego Ciała za przeora Zygmunt Franciszek Męskiego i Władysława Opalińskiego. Został 2 listopada 1939 aresztowany przez Niemców i wywieziony do Rzeszowa. |
| 1966–1976 | Mieczysław Kociubiński | |
| 1991–2015 | Henryk Rykała | (ur. 1937) scholastyk Jarosławskiej Kapituły Kolegiackiej. |
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2010-10-18].
- ↑ Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Bożego Ciała. [dostęp 2010-10-29].
- 1 2 3 Jarosław. Sanktuaria, Jarosław: Centrum Informacji Turystyczno-Kulturalnej, 2024.
- ↑ kościół rzymskokatolicki Świętego Ducha w Jarosławiu (d. kościół ewangelicki) | Nasza Historia [online], historia.luter2017.pl [dostęp 2019-08-27] (pol.).
Bibliografia
- Jacek Hołub, Kościół św. Ducha w Jarosławiu; Jarosław 2007