Kościół św. Jadwigi w Gryfowie Śląskim

Kościół św. Jadwigi
w Gryfowie Śląskim
Zabytek: nr rej. A/827/65 z dnia 25.11.1949
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół św. Jadwigi
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Gryfów Śląski

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Jadwigi Śląskiej w Gryfowie Śląskim

Wezwanie

św. Jadwiga

Położenie na mapie Gryfowa Śląskiego
Mapa konturowa Gryfowa Śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jadwigiw Gryfowie Śląskim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jadwigiw Gryfowie Śląskim”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jadwigiw Gryfowie Śląskim”
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego
Mapa konturowa powiatu lwóweckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jadwigiw Gryfowie Śląskim”
Położenie na mapie gminy Gryfów Śląski
Mapa konturowa gminy Gryfów Śląski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jadwigiw Gryfowie Śląskim”
51°01′45,25″N 15°24′54,37″E/51,029236 15,415103

Kościół św. Jadwigi w Gryfowie Śląskim – świątynia pochodzi z 1512 roku, została wybudowana w stylu późnogotyckim. Jest obecnie główna świątynią parafii św. Jadwigi Śląskiej w Gryfowie Śląskim.

Historia

Źródła historyczne podają, że kościół istniał już w roku 1252, w obecnej formie powstał on w roku 1512[1], w 1542 dobudowano wieżę, a w 1561 wieńczący ją hełm. W roku 1603 kościół częściowo spłonął, w 1612 został odbudowany[1]. Kolejne przebudowy miały miejsc w 1694 i 1697. W roku 1928 odkryto dekorację sgraffitową, pochodzącą z roku 1551, restaurowaną w 1964 roku[1].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 25 listopada 1949 r. budynek został wpisany do rejestru zabytków[2].

Architektura

Kościół jest budowlą trójnawową, halową, orientowaną, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i jest nakryty dachami dwuspadowymi[1]. W nawie głównej jest sklepienie kolebkowe z lunetami, ozdobione bogatą manierystyczną dekoracją sgraffitową, w prezbiterium jest krzyżowo-żebrowe z XV w, w nawach bocznych są sklepienie sieciowe[3]. Kolebkowe sklepienie nawy głównej i ściany są ozdobione dekoracją sgraffitową z 1551, dekoracja kaplicy grobowej i kruchty jest stiukowa. Zachowały się fragmenty gotyckiej kamieniarki tj. zworniki i wsporniki.

W nawie głównej jest pochodzący z roku 1606 drewniany ołtarz główny obejmuje cykl półpełnych polichromowanych rzeźb związanych tematycznie z pasją Jezusa Chrystusa i ozdobiony personifikacjami Cierpliwości, Roztropności, Nadziei, Sprawiedliwości i Męstwa[3]. Po zamknięciu skrzydeł ołtarz upodobnia się do monstrancji[4]. W kościele znajdują się drewniane, barokowe polichromowane ołtarze boczne z roku 1686 poświęcone św. Bartłomiejowi, św. Stapinusowi, Najświętszej Marii Pannie oraz św. Janowi Nepomucenowi, na którym znajduje się cykl rzeźb Ostatniej Wieczerzy, stanowią część predelli przeniesionej z ołtarza głównego.

Ponadto w świątyni znajduje się drewniana, polichromowana ambona z 1728 roku, organy z 1680 i wykuta w piaskowcu renesansowa chrzcielnica z roku 1578, która posiada miedzianą pokrywę z pocz. XX wieku[3]. Na zewnątrz, przy kruchcie znajduje się figura św. Floriana pochodząca z 1734 roku, nad portykiem grupa figuralna ze św. Janem Nepomucenem z 1729 roku[3].

Kaplica nagrobna Schaffgotschów

W kaplicy grobowej znajduje się manierystyczne epitafium rodziny Schaffgottschów z około 1545, które wykuto w piaskowcu[1]. W epitafium pomiędzy kolumnami korynckimi z herbami znajdują się naturalnej wielkości rzeźby członków rodziny Schaffgotschów. Od lewej, za kolumną z herbami, od góry w dół, von:

  • (Schaff)Gotsche, Zedlitz, Berka, Talkenberg,

stoi: fundator Hans II (1496–1584)[5][6][7][8], jego syn Hans Ulryk (1553–1589), dalej Gothard von Schaffgotsch (zm. 1576)[9]. Na środku epitafium znajduje się krzyż pomiędzy dwiema kolumnami z herbami:

  • na lewej od góry, von: Zwole[10], Tschammer, Kremsin, Kostelitz.
  • na prawej od góry, von: Zedlitz, Hochberg, Schindel, Reibnitz.

Dalej, po prawej, stoją: Krzysztof (1552–1601); jego pierwsza żona Magdalena (zm. 1587), którą poślubił w 1578 oraz Magdalena von Zedlitz, żona Hansa II[11][12]. Całość zamyka kolumna z herbami, od góry, von:

  • Schweinitz, Falkenhayn, Zedlitz, Czirn[13].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2005, s. 100. ISBN 83-213-4366-X.
  2. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2014-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].
  3. 1 2 3 4 Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 273. ISBN 83-85773-60-6.
  4. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 302.
  5. ↑ Syn Ulryka I (1453–1543) i Anny Zwolskiej; wnuk Kaspara l (zm. 1534); żonaty z Magdaleną von Zedlitz. Hans II był kanclerzem księstwa świdnicko-jaworskiego
  6. ↑ Ulrich Schaffgotsch 1453 - 1543. [dostęp 2024-12-07].
  7. ↑ Hans Schaffgotsch von Kynast und Greiffenstein. [dostęp 2024-12-07].
  8. ↑ Hans Schaffgotsch, 1496-1584. [dostęp 2024-12-07].
  9. ↑ Pochowany w kościele w Torgau
  10. ↑ Roman Sękowski (1931-2023): Herbarz szlachty śląskiej : informator genealogiczno-heraldyczny.. T. T. 13. Opole: Fundacja „Zamek Chudów” ; Videograf II, 2021, s. 332.
  11. ↑ Magdalena von Zedlitz. [dostęp 2024-12-07].
  12. ↑ Gryfów Śląski (Greiffenberg). [dostęp 2024-12-07].
  13. ↑ Gryfów Śląski (Greiffenberg). [dostęp 2025-02-20].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.