Kościół św. Jana Ewangelisty w Paczkowie
 nr rej. 17/50 z dnia 22.05.1950 r.[1] | |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
ul. Kościelna | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
27 grudnia | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Paczkowa  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Paczków _location_map.png) | |||||||||||||||||||
 50°27′46,93″N 17°00′24,54″E/50,463036 17,006817 | |||||||||||||||||||
Kościół świętego Jana Ewangelisty – rzymskokatolicki obronny kościół parafialny należący do dekanatu Paczków diecezji opolskiej.
Historia
Budowa świątyni rozpoczęła się w 1350 roku i trwała około 30 lat, a jej fundatorem był zapewne biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli, urzędujący w latach 1341-1376.
Obecny kształt budowli to efekt przebudów w stylu renesansowym, barokowym i neogotyckim. W XV wieku do prezbiterium od strony południowej została dobudowana dwuprzęsłowa kaplica pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w której znajduje się jedyny w Europie Środkowej ołtarz wyrzeźbiony z jednego kawałka piaskowca. Druga kaplica została wybudowana w stylu barokowym w 1701 roku po epidemii, jako wotum dla św. Rocha. Wieża miała po wybudowaniu w 1389 roku 120 m, aktualnie są to 64 metry
W XVI wieku, w obawie przed najazdami Turków, świątynia została przebudowana i ufortyfikowana, tym samym zaczęła spełniać funkcje obronne – dachy zostały przekształcone i zostały dobudowane mury tarczowe zwieńczone attyką. W południowej nawie została ustawiona okrągła kamienna studnia, jedyna studnia w Europie znajdująca się wewnątrz kościoła, która w XIX wieku otrzymała żelazną nadbudowę. Według podań, w studni tej – nazywanej „tatarską” - mieszkańcy nie tylko czerpali wodę, ale również, w przypadku ataku nieprzyjaciela, mogli się w niej schronić.
Wnętrze
Wewnątrz kościoła zachowały się cenne zabytki sztuki rzeźbiarskiej (m.in. dzieła wykonane przez Wita Stwosza), ołtarz w stylu neogotyckim i ambona z XIX wieku. Szczególną uwagę należy zwrócić na sklepienia budowli, które znakomicie odzwierciedlają bogactwo gotyckich rozwiązań wszelakich form i typów. Nawa główna jest przesklepiona formami gwiaździstymi, nawy boczne są nakryte sklepieniami trójpodporowymi, natomiast prezbiterium jest nakryte rzadko spotykanymi na Śląsku sklepieniami sieciowymi. Jedna z kaplic jest nakryta bardzo rzadkim wariantem sklepienia sieciowego. Z kolei kruchty nakryte są sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi[2].
Studnia w świątyni
Portal z herbami
Herb księstwa nyskiego
Organy
Organy zostały wybudowane w 1882 roku przez firmę Schlag & Söhne (opus 214). Ostatni remont instrumentu przeprowadziła w latach 2006-2007 firma Mariana Nawrota z Wronek. Prospekt jest jednosekcyjny, stół gry wbudowany centralnie w szafę organową. Wiatrownice z kancelami rejestrowymi i wiszącymi wentylami. Organy zasilają cztery miechy klinowe[3].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| Hauptwerk | Oberwerk | |
| 1. Principal 16' | 1. Bordun 16' | 1. Principal 16' |
| 2. Principal 8' | 2. Gemshorn 8' | 2. Violon 16' |
| 3. Hohlflöte 8' | 3. Salicet 8' | 3. Subbas 16' |
| 4. Gambe 8' | 4. Portunal 8' | 4. Octavbass 8' |
| 5. Doppelrohrflöte 8' | 5. Lieblich Gedackt 8' | 5. Cello 8' |
| 6. Trompete 8' | 6. Geigenprincipal 4' | 6. Flautbass 8' |
| 7. Octave 4' | 7. Flöte traverse 4' | 7. Octavbass 4' |
| 8. Gemshorn 4' | 8. Mixtur 1-3 fach | 8. Quinte 10 2/3' |
| 9. Rohrflöte 4' | 9. Posaune 16' | |
| 10. Quinte 2 2/3' u. Octave 2' | ||
| 11. Cornet 1+3 fach | ||
| 12. Mixtur 3 fach |
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025.
- ↑ Kościół Parafialny p.w. św. Jana Ewangelisty. Urząd Miejski w Paczkowie. [dostęp 2017-02-06].
- ↑ Tomek Łuszczek, Paczków ( Kościół św. Jana Ewangelisty) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-02-04].