Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie
Zabytek: nr rej. 134 z dnia 2.01.1950[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok na kościół z Baszty Tkaczy
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Chojnów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie

Wezwanie

Piotr Apostoł
Paweł z Tarsu

Wspomnienie liturgiczne

Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Położenie na mapie Chojnowa
Mapa konturowa Chojnowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie”
Położenie na mapie powiatu legnickiego
Mapa konturowa powiatu legnickiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie”
Ziemia51°16′20,424″N 15°56′03,415″E/51,272340 15,934282

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie – rzymskokatolicki kościół farny, dawniej ewangelicki, położony w Chojnowie.

Widok na północną i wschodnią fasadę

Jest średniowieczną gotycką budowlą typu bazylikowego przez mieszkańców potocznie nazywana Dużym Kościołem. Jest to największy tego typu obiekt w mieście oraz powiecie legnickim. Kościół położony jest w centralnej części Chojnowa, przy południowej pierzei Rynku. Architektura chojnowskiej fary zajmuje istotne miejsce pośród przykładów śląskiej szkoły budowlanej, wykształconej w ciągu XIV wieku, z pewnymi rysami architektury gotyckiej centralnej Polski[2]. Zachodnia fasada oraz czworoboczna masywna wieża kościelna uznawane są za jeden ze znaków rozpoznawczych ziemi chojnowskiej.

Budowa początkowo drewnianego kościoła rozpoczęła się w XIV wieku. Do 1525 roku była to świątynia katolicka, która wraz z przejściem na luteranizm księcia legnickiego Fryderyka II przeszła w ręce protestantów. Po II wojnie światowej i przesiedleniu ludności zamieszkującej Dolny Śląsk, świątynia ponownie trafiła w ręce kościoła rzymskokatolickiego, przyjmując obecne wezwanie św. Piotra i Pawła. Aktualnie jest główną świątynią Parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie.

Historia

Wnętrze

Kościół rozpoczęto budować w XIV w. Ołtarz główny pochodzi z 1400, a dzwon z 1405. Kościół posiada chór kościelny wybudowany w 1413. W 1468 wybudowano sklepienia nawy środkowej, a kościół posiadał osiem ołtarzy. W ciągu wieków świątynia ulegała dalszej rozbudowie. Z roku 1469 pochodzi wzmianka o południowej kaplicy ufundowanej przez cech sukienników. W XVI w. dobudowano zakrystię oraz wykonano zwieńczenie attykowe wieży. W 1543 rodzina Bożywojów ufundowała kaplicę grobową, zwaną odtąd północną Kaplicą Bożywojów. W 1651 znaczna część świątyni spłonęła (nawa główna i dach), odbudowa trwała do 1659[3]. Przed II wojną światową był to kościół ewangelicki pw. Panny Marii. Podczas wojen napoleońskich kościół służył jako szpital. Restaurowany w XIX i pierwszej połowie XX wieku[4].

W latach 1969–1970 Piotr Wróblewski namalował w kościele drogę krzyżową, zawierającą poza wizerunkami autora, jego rodziny oraz mieszkańców Chojnowa również postaci historyczne. W roli Piłata przedstawiony został miejscowy działacz PZPR, żołnierza przebijającego włócznią Jezusa – żołnierz Armii Czerwonej, a przy grobie Jezusa znaleźli się Jan XXIII, Gandhi oraz Martin Luther King. Siódma stacja drogi krzyżowej przedstawia w tle m.in. Jurija Gagarina oraz amerykańskich astronautów lądujących na Księżycu[5][6]. Z uwagi na wartość artystyczną, ale wbrew opinii władz kościelnych, malowidła zostały wpisane do rejestru zabytków[7][8].

Obecnie kościół jest odrestaurowywany od środka. Restauracji poddane są figury i obrazy oraz ołtarz główny.

Wyposażenie wnętrza

Organy

Na początku XVI wieku w kościele był pozytyw. W kronice parafialnej znajdowała się notatka z roku 1627 o remoncie organów wykonanym przez Michała Rosta z Legnicy. Kolejna wzmianka dotyczy organów zbudowanych przez Christiana Deckera ze Zgorzelca w 1662 roku. Dwadzieścia lat później został odnowiony i pomalowany prospekt organowy. Organy Deckera przetrwały do czasów wojen napoleońskich. Zostały zniszczone w 1813 roku podczas odwrotu armii Napoleona. Ich remontu dokonał w 1821 roku Jerzy Fryderyk Müssig z Jawora. Od maja 1845 do 1846 miał miejsce remont organów, który wykonał organmistrz Karol Fryderyk Buckow z Jeleniej Góry. Do dziś zachował się prospekt organowy z II połowy XVII wieku. Znajdują się w nim 72 piszczałki[10][11].

Obecne organy wybudowała firma braci Walter z Góry. Według jej katalogu instrument zbudowano w roku 1912. Na tabliczce widnieje rok założenia firmy - 1824[10][11]. W kościele odbywają się koncerty organowe[12].

Dyspozycja instrumentu:

Manuał I Manuał II Pedał
1. Principal 16’ 1. Bordun 16’ 1. Still gedackt 16’
2. Principal 8’ 2. Geigenprincipal 8’ 2. Violon 16’
3. Viola di Gamba 8’ 3. Salicional 8’ 3. Subbass 16’
4. Flûte harmonique 8’ 4. Quintatön 8’ 4. Principal 16’
5. Nachthorn 8’ 5. Rohrflöte 8' 5. Rohrflöte 8’
6. Rohrflöte 4' 6. Aeoline 8’ 6. Violoncello 8’
7. Principal 4' 7. Voix céleste 8’ 7. Octavbass 8’
8. Gemshorn 4' 8. Octave 4’ 8. Octave 4’
9. Octave 2' 9. Traversflöte 4’ 9. Rauschpfeife 2 fach
10. Quinte 1 1/3’ 10. Quinte 2 2/3’ 10. Posaune 16’
11. Mixtur 3-4-5f. 11. Oktave 2’
12. Cornett 3-4fach 12. Terz 1 3/5’
13. Trompete 8’ 13. Siffflöte 1’
14. Zimbel [?]
15. Oboe 8’

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].
  2. ↑ Bożena Steinborn: Złotoryja, Chojnów, Świerzawa. Zabytki sztuki regionu. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich-Wydawnictwo, 1959.
  3. ↑ Waldemar Bena opis do mapy „Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy” Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6.
  4. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 336.
  5. ↑ Michał Kokot Udręka czy ekstaza [dostęp 2014-06-06].
  6. ↑ Monika Łagoda Ale sztuka! Chojnów jakiego nie znamy. Odsłona nr 6.
  7. ↑ Michał Kokot Gagarin ma zostać w kościele. Kuria się nie zgadza.
  8. ↑ Droga Krzyżowa męką pańską dla chojnowian.
  9. 1 2 Historia chojnowskiej fary. oficjalna strona parafii. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-18)].
  10. 1 2 Rafał Kołodziej, Chojnów ( Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-03-24].
  11. 1 2 O chojnowskich organach opowiada Arkadiusz Popławski [FILM] [online], chojnow.pl [dostęp 2025-03-24].
  12. ↑ Rozpoczynamy Międzynarodowy Festiwal Letnich Koncertów Organowych w powiecie legnickim [online], chojnow.pl [dostęp 2025-03-24].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.