Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej

Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej
Zabytek: nr rej. A-1269 z 18 czerwca 1954[1]
kościół filialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Dzisna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Katarzyny w Trzechlu

Wezwanie

św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej”
Położenie na mapie gminy Przybiernów
Mapa konturowa gminy Przybiernów, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej”
Ziemia53°41′04″N 14°50′36″E/53,684444 14,843333

Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika – zabytkowy[1] kościół filialny z XVI wieku[2], położony w Dzisnej, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów. Wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-1269 z 18 czerwca 1954 roku. Jest jednym z najstarszych kościołów ryglowych na terenie Pomorza Zachodniego[3][4]. We wnętrzu znajdują się unikatowe, siedemnastowieczne polichromie będące przykładem sztuki ludowej tych terenów. W literaturze obiekt określany jest jako „niezwykle cenny zabytek”[3] lub nawet jako „najcenniejszy drewniany obiekt na Pomorzu Zachodnim”[5].

Historia

Kościół powstał pod koniec XVI wieku (najprawdopodobniej w 1591 – taka data znajdowała się na witrażach herbowych w oknach świątyni)[3]. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1595[6][4]. Około 1673 kościół wzbogacił się o ryglową wieżę[4] (została ona rozebrana w 1906)[6][4]. Zachowane do dnia dzisiejszego wyposażenie pochodzi z XVII wieku.

Fundatorem kościoła był ród Köllerów, którzy władali wsią do 1920[3]. Po zmianie właściciela pojawił się wśród mieszkańców wsi pomysł zburzenia dotychczasowego kościoła i postawieniu na jego miejscu nowej, murowanej świątyni, co podnieść miało prestiż miejscowości. W dzieło obrony kościoła zaangażował się ówczesny konserwator zabytków prowincji Pomorze – dr Frantz Balke[3]. Dzięki jego staraniom odstąpiono od planów rozbiórki, a w 1928 kościół został poddany pracom konserwatorskim[4].

W czasie II wojny światowej świątynia nie ucierpiała. W okresie powojennym była wykorzystywana jako owczarnia. 18 czerwca 1954 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 21[7]. W 1976 budynek powrócił do pełnienia funkcji sakralnych[3]. Wstępny remont kościoła przeprowadzono w latach 1978–1981[6]. Remont kapitalny miał miejsce w latach 1993–1995[6]. Zakres prac obejmował m.in. dobudowanie drewnianej wieży oraz zrekonstruowanie ołtarza głównego i oszklenia witrażowego.

Wyposażenie

Wewnątrz, nad wejściem, znajduje się drewniana empora chóru muzycznego, której balustradę zdobią postacie dwunastu apostołów[4]. W prezbiterium uwagę zwraca barokowy ołtarz z 1607 roku[3], zwieńczenie ołtarza wykonano w 1682[3], z centralnym obrazem przedstawiającym zdjęcie z krzyża[4]. Kościół jest także ozdobiony cennymi, XVII-wiecznymi polichromiami stropu o ludowym charakterze[4]. Na płaskim stropie oraz skośnych fasetach znajdują się malowidła wykonane przez Michaela Wurma[4] w XVII w[3]. Strop pokryty jest roślinnymi ornamentami, pomiędzy którymi umieszczone zostały twarze aniołów. Fasety przedstawiają sceny biblijne ze Starego i Nowego Testamentu, takie jak: Stworzenie Świata, Stworzenie Ewy, Grzech Pierworodny, Wygnanie z Raju, Narodzenie Chrystusa, Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie i Sąd Ostateczny[3][4]. Wygląd wielu przedstawionych postaci jest wzorowany na ówczesnych strojach żołnierzy i dostojników szwedzkich, którzy panowali wówczas na Pomorzu Zachodnim[5][6]. Całość – pełna uproszczeń i naiwności jest typowym przykładem sztuki ludowej[3]. Zwraca uwagę również bogato zdobiona ambona z 1650 roku[3], zbudowana na filarze, z dekoracyjnym baldachimem i kolumienkami[4].

Sceny na fasetach stropu
Stworzenie Świata
Stworzenie Ewy
Grzech Pierworodny
Wygnanie z Raju
Narodzenie Chrystusa
Ukrzyżowanie
Zmartwychwstanie
Wniebowstąpienie
Sąd Ostateczny
    Wnętrze kościoła w Dzisnej

    Przypisy

    1. 1 2 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2024-06-30].
    2. ↑ Dzisna Kościół filialny pw Św. Stanisława BM [online], kuria.pl [dostęp 2024-10-17] (pol.).
    3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Janina Kochanowska: Perły Pomorza. Szczecin: Oficyna IN PLUS, 2011. ISBN 978-83-89402-81-3.
    4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Matysiak 2012 ↓, s. 72.
    5. 1 2 Jerzy M. Kosacki: Ziemia Szczecińska przewodnik turystyczny Część II Szczecin i okolice. Szczecin: Wydawnictwo "SAT", 1994, s. 98. ISBN 83-86507-10-1.
    6. 1 2 3 4 5 Roman Kostynowicz: Kościoły archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. T. 1. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Ottonianum", 2010. ISBN 83-7041-202-5.
    7. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków. www.nid.pl. [dostęp 2011-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-30)].

    Bibliografia

    • Paulina Matysiak: Kościoły Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Nasze dziedzictwo. T. II. Bydgoszcz: Ikona, 2012, s. 258. ISBN 978-83-934287-2-4. OCLC 812720232. (pol. • niem.).

    Linki zewnętrzne

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.