Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach
Zabytek: nr rej. zespół 381/713/W z 26.07.1995
kościół filialny
Ilustracja
Kościół i fragment klasztorku po prawej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Żelowice

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Kościół filialny

Parafia NMP Różańcowej w Dobrzenicach

Wezwanie

Podwyższenie Krzyża Św.

Wspomnienie liturgiczne

14 września

Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół w Żelowicach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół w Żelowicach”
Położenie na mapie gminy Kondratowice
Mapa konturowa gminy Kondratowice, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół w Żelowicach”
Ziemia50°43′36,2316″N 16°54′47,7612″E/50,726731 16,913267

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – rzymskokatolicki kościół filialny zlokalizowany w Żelowicach (powiat strzeliński).

Historia

Świątynia powstała z dawnej kaplicy grobowej, którą zbudowano w XVI wieku na terenach przypałacowego parku[1], tzw. Maślanej lub Świętej Górze. W XIX wieku (1865-1866) została ona przebudowana w stylu neogotyckim. Inicjatorką przebudowy była grafini Carolina von Mettich und Mohr, primo voto von Wimmersberg (zmarła 31 maja 1865). Fundatorem robót był natomiast hrabia dr Rudolf Bernhard Stillfried von Alcantara und Rattonitz, m.in. mistrz ceremonii na pruskim dworze. Obiekt konsekrowano 31 maja 1866 (w tym samym roku zawieszono też dzwony). W latach 1866–1867 podczas wojny prusko-austriackiej umieszczono tu lazaret dla żołnierzy. W 1867 dla dwóch sióstr z zakonu szarytek z Nysy zbudowano obok kaplicy mniejszy budynek, nazywany klasztorkiem (pełnił w późniejszym okresie rolę plebanii[2]). Ponownej konsekracji dokonano 9 czerwca 1868. W 1945 kaplica stała się kościołem filialnym parafii dobrzenickiej. Obiekt remontowano w 1966 i 1975. W 1975 dobudowano kruchtę od strony zachodniej oraz emporę organową[3].

Opis

Nad wejściem kartusz z herbami Rudolfa Bernharda Stillfried von Alcantara und Rattonitz (P) oraz Caroliny von Mettich und Mohr (L)[4]. W ściany wewnętrznych i zewnętrzne wmurowane są wtórnie tablice nagrobne w stylu renesansowym i barokowym[1].

Epitafia na zewnątrz z herbami szlacheckimi

  • Sigismunda von Tschetschau (Cƶetschaw)-Mettich (zm. 1587)[6]
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Tschetschau-Mettich, Bedaw
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Walditz, Zedlitz[7]
  • Caspara von Gregersdorf na Gregersdorf (zm. 1596)[6]
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Gregersdorf, Peterswalde
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Unwert, Borschnitz[8]
  • Hedewig von Bedaw (zm. 1596)[9], żona Joachima von Netz
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Bedaw, Wiese
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Zedlitz, Bock/Gladis?[10]
  • Dziecka Rechenberg, (zm. 1598):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Rechenberg, Hermsdorf (X),
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Strachwitz, Ullersdorf[10]


Epitafia wewnątrz kościoła z herbami szlacheckimi

  • Barbary von Hoffschnorbein z domu von Strachwitz (zm. 1616)[6]
  • Bernharda von Stillfried (zm. 1598):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Stillfried, Pannwitz
    • po prawej z matczynymi, von: P(B)orschnitz, Schweinichen[11]
  • Caspara von Tschetschau-Mettich (zm. 1603)[6]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Tschetschau-Mettich, Heyde
    • po prawej z herbami matczynymi von: Bedaw, Zedlitz.
  • Caspara von Tschetschau-Mettich (zm. 1553):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Tschetschau-Mettich[12]
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Stolzer
  • Caspara Mł. (zm. 1557) oraz Evy von Mettich (zm. 1560):
    • na dole herby, von: Mettich, Logau, Schindel, Seydlitz[13]
  • Hansa Korckwitz von Satteldorf (zm. 1618)[6]
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Korckwitz, Satteldorf
    • po prawej z herbami matczynymi, von: X, Czirin
  • Christopha Mülheim von Domanz na Borzygniewie (zm. 1614)[6]
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Mülheim
  • Daniela von Stosch (zm. 1604):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Stosch, Reideburg
    • po prawej z matczynymi, von: Unwürde (Unwerth), Stosch[14]
  • Evy von Mettich, panny (zm. 1598)[15]:
    • po lewej z rodowymi, von: Mettich, Adelsdorf, Czirn, Pritwitz
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Keul, Zedlitz, X, Bradlitz
  • Evy von Schindel (zm. 1601)[6]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Schindel
  • Evy von Stosch z d. Unwürde von Neuhaus (zm. 1613):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Unwürde, Porschnitz,
    • po prawej z matczynymi, von: Stosch[6], Sebottendorf
  • Evy von Tzeschen von Karisch, żony Daniela Stoscha (zm. 1600):
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Tzeschen von Karisch
    • po prawej z herbami matczynymi
  • Friedricha von Kuhl (zm. 1599)[6]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Kuhl, Schellendorf
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Mettich, Keul[16]
  • Hansa von Gregersdorf (zm. ok. 1600)[17]:
    • po lewej z: Gregersdorf, Peterswalde, Niemitz, Czettritz
    • po prawej z matczynymi: Unwerth, Borschnitz, Pogrel, Thader
  • Hansa Korckwitz von Satteldorf (zm. 1618):
    • po lewej z herbami rodowymi: Korckwitz von Satteldorf[18]
    • po prawej z herbami matczynymi: X, Czirn
  • Hedwig von Korckwitz z domu Unwürde von Neuhaus:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Unwürde (Unwerth),
    • po prawej z herbami matczynymi von: Stosch[19]
  • Heinricha von Tschetschau-Mettich (zm. 1597)[6]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Schindel
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Mettich
  • Heleny von Mettich (zm. 1599)[20]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Adelsdorf, Czirn,
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Keul, Zedlitz,
  • Kaspra Mł. Mettich (zm. 1600) i Rebeki Mł. Mettich (zm. 1600)[21]:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Bedaw
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Schindel[22]
  • Marii von Keul, panny (zm. 1600)[6]:
    • po lewej z rodowymi, von: Keul, X, Tzeschen von Karisch
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Zedlitz, X, Nostiz
  • Samuela von Stosch (zm. 1604)[23], z herbami:
    • po lewej z herbami rodowymi, von: Stosch[24]
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Reideburg, Pogrel
  • Kobiety Unwürde (Unwerth) obok Samuela Stoscha:
    • po lewej z herbami rodowymi, von:Unwerth, P(B)orschnitz[24]
    • po prawej z herbami matczynymi, von: Stosch,

Przypisy

  1. 1 2 Tablica informacyjna in situ.
  2. ↑ Wrota Regionu, Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach.
  3. ↑ Vratislawiae Amici, Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego.
  4. ↑ Bez nas nie wejdziecie. Tajemniczy kościół w Żelowicach.
  5. ↑ Caspara von Gregersdorf, Rechenberga, Hedewig von Tschetschaw-Mettich.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Żelowice (Silbitz). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  7. ↑ płyta nagrobna wmurowana przy wejściu do kościoła z prawej strony.. [dostęp 2025-04-17].
  8. ↑ Płyta nagrobna wmurowana przy wejściu do kościoła z lewej strony.. [dostęp 2025-04-17].
  9. ↑ Hedwigi von Netz z d. Bedaw (zm. 1596). [dostęp 2023-09-08]. (pol.).
  10. 1 2 Płyty nagrobne na ścianie południowej kościoła. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  11. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Bernhardta von Stillfried von Newrodt na Oberwatz (zm. 1598). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  12. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Caspara von Tschetschau-Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  13. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna dzieci Caspara St. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  14. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Daniela von Stosch. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  15. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Evy von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  16. ↑ [Żelowice. Jedna z płyt nagrobnych na ścianie kościoła.]. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  17. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hansa von Gregersdorf. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  18. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hansa Korckwitz von Satteldorf. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  19. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hedwig von Korckwitz z d. Unwürde. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  20. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Heleny z d. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  21. ↑ z domu von Schindel
  22. ↑ Żelowice. Płyta nagrobna dzieci Kaspara St. von Mettich i Rebeki St. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  23. ↑ Samuela von Stosch und Nieder-Johnsdorf na Ober-Johnsdorf (zm. 1604). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
  24. 1 2 Epitafia z wnętrza świątyni.. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.