Kolor lokalny

Kolor lokalny – pojęcie odnoszące się do sztuki przedmiotowej - figuratywnej. Jest to barwa typowa ("właściwa") - obiektów (lub postaci) występujących w obrazach niezmieniona przez odbicia i/lub cienie pochodzące z otoczenia (od przedmiotów sąsiadujących), jak to jest z reguły w sytuacjach rzeczywistych[1].

Subtelny kolor lokalny w obrazie Maksymiliana Gierymskiego, "Patrol powstańczy", 1872-1873, olej na płótnie, 60 × 108 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Można spotkać też odmiennie zredagowane próby definiowania koloru lokalnego, spotykanego w malarstwie minionych epok, jako koloru "określającego barwę przedmiotów i zjawisk występujących w przyrodzie na zasadzie umownie ustalonych reguł, co [...]w praktyce oznaczało przyporządkowanie formom występującym w malarstwie pewnego schematu"[...] ignorującego oddziaływania plam barwnych na siebie.[2]

Odnosząc się do wyników badań światła w dziedzinie fizyki, zwracano uwagę na ich wpływ na porzucenie barw lokalnych w twórczości malarskiej.[3]

Określenie "kolor lokalny" spotyka się w wielu publikacjach historyków sztuki - specjalistów z dziedziny historii malarstwa. Przykładem może być 3-tomowa publikacja "Nowoczesne malarstwo polskie" Tadeusza Dobrowolskiego - profesora UJ i dyrektora licznych muzeów sztuki, w której omawiał między innymi twórczość Maksymiliana Gierymskiego (1846-1874) i zwracał uwagę na jego kolor - "w zasadzie lokalny, zgodny zatem z praktyką realizmu"[4].

Zwraca natomiast uwagę niemal zupełna nieobecność terminu "kolor lokalny" w obszernej - 2-tomowej rozprawie prof. Marii Rzepińskiej, zatytułowanej "Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego", w której poruszała problematykę koloru od antyku (tom 1) do II połowy XX wieku (tom 2). Wyjaśniła jedynie, poniekąd mimochodem, znaczenie tego terminu pisząc (w nawiasie): o "modyfikacji koloru lokalnego (związanego z przedmiotem) w zależności od światła.".[5] Można jednak sądzić, że autorka tam, gdzie abstrahowała od pojęcia barwy lokalnej, w wielu przypadkach, omawiała, w istocie, niewymieniany przez siebie kolor lokalny.

Z przytoczonych wyżej sformułowań wynika, że pojęcie koloru lokalnego dotyczy jedynie sztuki figuratywnej - przedmiotowej nie stosuje się zaś do sztuki abstrakcyjnej - bezprzedmiotowej.

Przypisy

  1. ↑ Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2003, wydanie czwarte, Wydawnictwo Naukowe PWN, s.192.
  2. ↑ Piotr Mastalerz: Koloryzm w malarstwie polskim i jego wpływ na moje poszukiwania formalne, s.3 - zob.: https://www.press.uni.lodz.pl/index.php/wul/catalog/view/241/1133/547 (dostęp: 24 list. 2024).
  3. ↑ "Barwy, powstałe z rozszczepienia w pryzmacie wiązki światła białego, zaczynają być rozumiane fizykalnie i określane przez długość fali. Jest ich siedem: czerwona, oranż, żółta, zielona, jasnoniebieska, ciemnoniebieska, fioletowa. Wyodrębnione w drodze doświadczeń, barwy te stanowią niejako teoretyczny „budulec” obrazu, uwalniając malarza z obowiązku wierności wobec tradycji barw lokalnych, rejestrujących fragmenty natury w formie jednolitych płaszczyzn, różnicowanych jedynie przez walor, czyli jaśnienie w świetle i ciemnienie w cieniu (w praktyce przez przymieszkę bieli lub czerni)" S. Stopczyk: Koloryzm, Warszawa, 1987, wyd.Krajowa Agencja Wydawnicza ss.6–7.
  4. ↑ Tadeusz Dobrowolski: Nowoczesne malarstwo polskie, tom 2, Wrocław - Kraków, 1960, wyd. Ossolineum, s.123
  5. ↑ Maria Rzepińska: Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego", Kraków 1979, Wydawnictwo Literackie, tom 1, s. 55.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.