Kolumbiak
| Chilomys | |||
| O. Thomas, 1897[1] | |||
 C. carapazi na ilustracji z 2022 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
kolumbiak | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Oryzomys instans O. Thomas, 1895 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Kolumbiak[2] (Chilomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Andach w Kolumbii, Ekwadorze, Wenezueli i Peru[3][4][5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 86–100 mm, długość ogona 95–140 mm, długość ucha 14–18 mm, długość tylnej stopy 22–25 mm; masa ciała 15–26 g[4][5].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1897 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Osobliwy rodzaj dla „Oryzomys” instans, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) kolumbiak leśny (C. instans).
Etymologia
Chilomys: gr. χειλος kheilos, χειλεος kheileos ‘warga, usta’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[7].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[2][3][8][9]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[3][4][5][9] | Rozmieszczenie geograficzne[3][4][5][9] | Podstawowe wymiary[4][5][9][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chilomys fumeus | Osgood, 1912 | gatunek monotypowy | Andy w północnej Kolumbii i zachodniej Wenezueli; zakres wysokości: 1830–2700 m n.p.m. | DC: 8,8–9,9 cm DO: 12–13 cm MC: 15–22 g |
NE | ||
| Chilomys instans | (O. Thomas, 1895) | kolumbiak leśny | gatunek monotypowy | 3 andyjskie pasma od zachodnio-środkowej Kolumbii do północno-zachodniego Peru; zakres wysokości: 1100–4000 m n.p.m. | DC: 8,6–9,9 cm DO: 10,5–13 cm MC: 15–26 g |
LC | |
|
Chilomys carapazi | J. Brito & Pardiñas, 2022 | gatunek monotypowy | endemit Ekwadoru: znany tylko z miejsca typowego w rezerwacie Drácula (Carchi); zakres wysokości: około 2350 m n.p.m. | DC: około 9,5 cm DO: około 9,5 cm MC: brak danych |
NE | |
| Chilomys georgeledecii | J. Brito, Tinoco, R. García, C. Koch & Pardiñas, 2022 | gatunek monotypowy | endemit Ekwadoru: znany z kilku miejsc w rezerwacie Drácula (Carchi); zakres wysokości: 1502–2350 m n.p.m. | DC: 8,3–9 cm DO: 12–14 cm MC: brak danych |
NE | ||
| Chilomys neisi | J. Brito, Tinoco, R. García, C. Koch & Pardiñas, 2022 | gatunek monotypowy | endemit Ekwadoru: dwa miejsca w Zamora-Chinchipe i El Oro; zakres wysokości: 2500–2900 m n.p.m. | DC: 9,5–10 cm DO: 12,8–13,6 cm MC: brak danych |
NE | ||
| Chilomys percequilloi | J. Brito, Tinoco, R. García & Pardiñas, 2022 | gatunek monotypowy | endemit Ekwadoru: znany z kilku miejsc na wschodnim zboczu Andów od Napo do Morona Santiago; zakres wysokości: 1600–4050 m n.p.m. | DC: 7,6–9 cm DO: 11,8–13,3 cm MC: brak danych |
NE | ||
| Chilomys weksleri | J. Brito, R. García, C.M. Pinto & Pardiñas 2022 | gatunek monotypowy | endemit Ekwadoru: Kordyliera Zachodnia między Pichincha i Cotopaxi; zakres wysokości: 1600–3200 m n.p.m. | DC: 7,4–8,5 cm DO: 10,3–12,1 cm MC: brak danych |
NE |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 O. Thomas. A peculiar Genus for „Oryzomys” instans. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 19 (113), s. 501, 1897. (ang.).
- 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- 1 2 3 4 5 J. Brito M., N. Tinoco, C.M. Pinto, R. García, C. Koch, V. Fernandez, S. Burneo & U.F.J. Pardiñas. Unlocking Andean sigmodontine diversity: five new species of Chilomys (Rodentia: Cricetidae) from the montane forests of Ecuador. „PeerJ”. 10, s. e13211, 2022. DOI: 10.7717/peerj.13211. (ang.).
- 1 2 3 4 5 U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 483. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Chilomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 181, 1904. (ang.).
- ↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-05-25]. (ang.).
- 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 267–268. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Chilomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-05-25]. (ang.).