Kompleks Kapitolu w Czandigarh

Kompleks Kapitolu w Czandigarh
Fotografia barwna, widok z wysokości kilkunastu metrów nowoczesnego betonowego budynku otoczonego zielenią
Pałac Zgromadzeń (2006)
Państwo

 Indie

Miejscowość

Czandigarh

Adres

Sector 1, Czandigarh 160001[1]

Typ budynku

budynki użyteczności publicznej

Styl architektoniczny

brutalizm, styl międzynarodowy

Architekt

Le Corbusier

Rozpoczęcie budowy

1953

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Indii
Mapa konturowa Indii, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kompleks Kapitolu w Czandigarh”
Ziemia30°45′33,0″N 76°48′17,1″E/30,759167 76,804750
Strona internetowa

Kompleks Kapitolu w Czandigarh[2] – zespół budynków w Czandigarh w Indiach w stylu brutalizmu i w stylu międzynarodowym, zaprojektowany przez Le Corbusiera, wznoszony od 1953 roku, nadal w pełni nieukończony; wpisany w 2016 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako część wpisu „Dzieła architektury Le Corbusiera jako wybitny wkład do modernizmu”.

Historia

Na skutek podziału Indii w 1947 roku kraina Pendżab została podzielona pomiędzy Indie i Pakistan, gdzie znalazła się stolica Pendżabu – Lahaur[3][4]; zaistniała wówczas potrzeba budowy nowej indyjskiej stolicy Pendżabu[3]. Ówczesny premier Indii, Jawaharlal Nehru pragnął, aby nowa stolica miała postępowy i nowoczesny wizerunek[3]. W marcu 1948 roku zapadła decyzja o budowie nowego miasta na terenie 114,59 km²[4] w dystrykcie Ambala u podnóża gór Siwalik[4] (w dalszym planie u podnóża Himalajów[5][6]) na wysokości 365 m n.p.m.[4].

Pod budowę miasta wybrano wieś Kansal[7], wolną od historycznej zabudowy[8]. Początkowy plan zabudowy nowego miasta Czandigarh (jego nazwa nawiązuje do bogini Ćandi[9], której świątynia znajdowała się w zburzonej pod budowę miasta wsi[9]) został przygotowany przez Alberta Mayera[6] i Macieja Nowickiego[3], jego konsultanta[10] w duchu miasta ogrodu[3]. Po śmierci Macieja Nowickiego Albert Mayer wycofał się z przedsięwzięcia[3], a prace nad projektem przejął Le Corbusier[6] (na zaproszenie premiera Nehru[11]), który wyznaczył swojego kuzyna, Pierre'a Jeannereta na architekta, który pracował na miejscu[3]. Pierwszy szkic kompleksu powstał 3 marca 1951 roku[5]. Le Corbusier znacząco przerobił plan Mayera, m.in. przekształcił krzywoliniowe ulice w ich prostoliniową siatkę[12], nadał całości założenia układ niemal prostokątny[3]. Projekt Le Corbusiera zakładał wzniesienie czterech budynków rządowych i sześciu pomników[6] zgodnie z zasadami planowania określonymi przez Congrès international d’architecture moderne[6]. Jeden z budynków, mający stanowić centrum założenia[3] Pałac Gubernatora nie doczekał się realizacji[6], gdyż został odrzucony przez Nehru jako „niedemokratyczny“[9][3]. Projekt Pałacu Gubernatora przekształcono w projekt Muzeum Wiedzy[9][13][14][15], który również nie doczekał się realizacji[13] (architekt Lawrence Nield zaproponował, aby w tym miejscu utworzyć boisko do krykieta[16]). Budynki w stylu brutalizmu[17] były wznoszone od 1953 roku[18] przez chłopów i pracowników budowlanych[19], beton był lany do drewnianych form[20]. Miasto zostało oficjalnie otwarte przez premiera Nehru w październiku 1953 roku[12]. W budynkach Kapitolu nie rezydują lokalne władze miasta, które mają swoją siedzibę w centrum Czandigarh[5].

Le Corbusier planował zorganizować zabudowę mieszkaniową w rodzaju Unité d’habitation, jednak lokalne władze uznały, że mieszkania należy wybudować w oparciu o status ich przyszłych lokatorów, których podzielono na 13 kategorii z uwagi na ich pozycję i zarobki[3], czym Le Corbusier był rozgoryczony[3]. Prace nad zabudową mieszkaniową powierzono ostatecznie Pierre'owi Jeanneretowi, Maxwellowi Fry'owi i Jane Drew[3]. Rozczarowany Le Corbusier częściowo zmienił swoje plany zespołu Kapitolu tak, aby część mieszkalna nie była widoczna z części rządowej[3]. Kompleks położony na północy miejscowości pozostaje odizolowany od reszty miasta[21]. Kompleks wykorzystywali jednak mieszkańcy Kansal, grali na jego terenie w krykieta[22], korzystali z basenów przy Pałacu Zgromadzeń do prania i mycia bydła[22].

Kompleks został ukończony w trzech czwartych do 1956 roku[23]; główne elementy kompleksu zostały ukończone w 1961 roku[24].

Część oryginalnego wyposażenia zaprojektowana przez Le Corbusiera nie zachowała się – meble zostały wystawione na sprzedaż[25]. Pierwotnie cały kompleks był dostępny bez ograniczeń dla mieszkańców i zwiedzających[8], ale po Operacji Niebieska Gwiazda[21] teren został ogrodzony płotem z drutem kolczastym ze strzeżonymi wejściami[8]. Dostępne jest tylko krótkie[8], darmowe[1] oprowadzanie z przewodnikiem[8]. Według Vinayaka Bharnego obecnie (2011 rok) kompleks Kapitolu wygląda jak „niedokończona utopia”[19], a William J. R. Curtis określił kompleks słowami: „kolosalny grób, dostojna ruina”[21]. Esplanada jest rzadko wykorzystywana, nawet obchody Dnia Niepodległości odbywają się w innym sektorze miasta[21]. Dzięki działalności ruchu społecznego „Free the Open Hand Campaign” rząd od stycznia 2010 roku zezwolił na spotkania pod pomnikiem Otwartej Dłoni[22].

Władze miasta starały się o wpisanie założenia na listę światowego dziedzictwa UNESCO od grudnia 2007 roku[16]. Kompleks Kapitolu został w 2016 roku wpisany na tę listę wraz z 16 innymi obiektami pod oficjalną nazwą „Dzieła architektury Le Corbusiera jako wybitny wkład do modernizmu”[26].

Sekreteriat

Le Corbusier określił ten projekt jako „parlament na wolnym powietrzu”[11]. Budynek został zaprojektowany w 1952 roku[11], budowę ukończono w 1959 roku[11]; gmach jest wykorzystywany jako siedziba władz Pendżabu i Hariany[6], pomimo faktu, że miasto nie należy ani do Pendżabu, ani do Hariany i ma status terytorium związkowego[4] od 1966 roku[5].

Budynek Sądu Najwyższego

Przy projekcie budynku sądu Le Corbusier współpracował z sędzią A. N. Bhandarim[4]. Budynek jest wykorzystywany jako siedziba sądu najwyższego od 17 stycznia 1955 roku[4] (oficjalne otwarcie Jawaharlal Nehru ogłosił na 19 marca 1955 roku[4]), znajdują się w nim także biura organów administracyjnych oraz archiwa i biblioteka[27], a także Muzeum Sądu Najwyższego, otwarte w 2006 roku[28]. Z racji niewystarczającej ilości miejsca budynek rozbudowano o dodatkowe skrzydło z cegły w 1962 roku[11], bez zaburzenia pierwotnej koncepcji[11].

Pałac Zgromadzeń

Gmach wzniesiono w 1955 roku[18]. Budynek jest wykorzystywany jako siedziba lokalnego senatu[3].

Wieża Cieni

Pawilon do kontemplacji[5] ukończony w latach 80. XX wieku[14]. Przy pracy nad Wieżą Cieni powstało ponad sto rysunków[29].

Pomnik Otwartej Dłoni

W miejscu niezrealizowanego Pałacu Gubernatora bądź Muzeum Wiedzy znalazł się pomnik z rzeźbą ręki przypominającej sylwetkę gołębia, był bardzo ważnym elementem dla Le Corbusiera, na którego realizację stanowczo nalegał pomimo niechęci władz[3]. Wybudowano go wraz z Głębią Rozważań około 1985 roku[19][30].

Pomnik Męczenników

Miejsce pamięci zaprojektowane przez Le Corbusiera, jego budowa rozpoczęła się już po jego śmierci w 1973 roku[31], pracował nad nim wówczas rzeźbiarz Sankho Chaudhuri[31]; pomnik miał zostać ostatecznie ukończony w 2022 roku[31];

Wzgórze Geometryczne

Wzgórze usypano z odpadów budowlanych[32], miało zasłaniać Pałac Zgromadzeń[32].

Architektura

Zdaniem Stanislausa von Moosa tematem przewodnim architektury w Czandigarh jest słońce, a więc dystrybucja światła i cienia, ciepła i chłodu[8].

Budynki rządowe

Sekretariat – największy budynek kompleksu[6], o długości 254 m, wysoki na 42 m[6], 8-piętrowy[25], widziany z każdej części miasta[11]; fasada rozczłonkowana z kwadratowymi oknami, zakończona z obu stron pochylniami dla pieszych[6], na użytkowym dachu znajduje się promenada[11], taras widokowy[11] i kafeteria[11], gmach reprezentuje styl międzynarodowy[11].

Budynek Sądu Najwyższego – gmach na planie litery L[11], wykonany w całości z betonu[27] w formie prostopadłościanu z parasolowatym dachem[27]; wejście główne zaznaczają trzy jaskrawo pomalowane pylony[27] (pierwotnie pomalowane na biało[33]), mogące przywodzić na myśl Bramę Zwycięstwa w kompleksie Fatehpur Sikri[11]. Budynek mieści 8 sal posiedzeń[11] i 40 innych pomieszczeń sądowych[27]. W każdej z sal sądowych[27] znajdują się tapiserie o powierzchni 12 m² i 8 m²[27]. Budynek nakrywa podwójny dach, zapewniający ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem[6], przestrzeń pozostawiona pomiędzy dachami pozwala na swobodną cyrkulację powietrza[11].

Pałac Zgromadzeń – gmach w formie wielkiego prostopadłościanu[3] o długości i wysokości około 38 m[11], który nakrywa dach w kształcie fali[25], elewacje z pilotis oparte na złotym podziale[34]; z udostępnionym dachem[34]; mieści dwie sale posiedzeń[11] (Pendżabu i Hariany[11]), pomiędzy którymi znajduje się otwarta przestrzeń forum[11]. Budynek wieńczy hiperboliczny stożek[11]. Przed gmachem znajdują się baseny[21]. Pomiędzy Pałacem Zgromadzeń a budynkiem Sądu Najwyższego rozciąga się betonowa Esplanada[5][24] o długości 440 m[5], przeznaczona dla pieszych[5].

Pozostałe obiekty

Wieża Cieni – wielka wolnostojąca otwarta hala na planie kwadratu[14] o bokach długości 15,49 m[14], wysokości około 10,11 m[14] zbudowana z betonu[14] na osi północ-południe[35] pomiędzy Budynkiem Sądu Najwyższego a Pałacem Zgromadzeń[36]; ściany zabudowano łamaczami światła[29] z wyjątkiem niezabudowanej strony północnej[35], przez co wnętrze jest zacienione[37]; budynek jest egzemplifikacją tezy Le Corbusiera, mówiącej, że „możliwe jest kontrolowanie światła słonecznego z czterech narożników budynku”[38].

Pomnik Otwartej Dłoni – instalacja wysoka na 26 m[39] z rzeźbą przedstawiającą dłoń[40] o wadze około 50 ton[41], która porusza się w zależności od kierunku wiatru[39], w zamierzeniu projektanta jest „symbolem witalizmu i zmienności życia indywidualnego i społecznego, symbolem intelektualnej otwartości na innego”[40]. Symbolizuje, że nowe miasto jest „otwarte by dawać, otwarte by przyjmować”[4], dodatkowe znaczenia związane z pomnikiem to pokój i pojednanie[1]. Poniżej pomnika znajduje się pochylnia dla pieszych prowadząca do transzei nazwanej Głębią Rozważań (ang. Depth of Consideration)[14], przeznaczonej do publicznych debat i dyskusji[5].

Pomnik Męczenników – miejsce pamięci ofiar podziału Pendżabu[1], obejmuje zamkniętą przestrzeń na planie kwadratu[1] i długą pochylnię dla pieszych[1]; na kompozycję końcową ma składać się statua męczennika w agonii[31], dwa kawałki złamanej kolumny otoczonej gruzem symbolizujące upadek Imperium brytyjskiego, strzeżone przez tygrysa i węża[31].

Wzgórze Geometryczne – pagórek pokryty płytkami[1], na jednym zboczu znajduje się relief z dwoma półokręgami[32], który ma przedstawiać równowagę pomiędzy światłością a ciemnością[1], szczyt pagórka pokrywa murawa[1].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Capitol Complex - The UNESCO World Heritage Site [online], chandigarhtourism.gov.in [dostęp 2023-01-30].
  2. ↑ Monika Kuc, Drapacze chmur są za małe - Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2023-01-27].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Luke Fiederer, AD Classics: Master Plan for Chandigarh / Le Corbusier [online], ArchDaily, 6 października 2018 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 History: High Court of Punjab and Haryana [online], highcourtchd.gov.in [dostęp 2023-01-30].
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Bharne 2011 ↓, s. 103.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Brian Pagnotta, AD Classics: Chandigarh Secretariat / Le Corbusier [online], ArchDaily, 26 września 2011 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  7. ↑ Bharne 2011 ↓, s. 101.
  8. 1 2 3 4 5 6 Le Corbusier, Capitol of Chandigarh, 1949-1964 [online], www.herearchitecture.com [dostęp 2023-01-29].
  9. 1 2 3 4 Bharne 2011 ↓, s. 102.
  10. ↑ Robert C. Emmett, Guide to the Albert Mayer papers on India, www.lib.uchicago.edu, 1977 [dostęp 2023-01-27].
  11. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Rithanya Sekar, The Chandigarh Capitol Complex, A Le Corbusier's Vision | The Decor Journal India [online], 31 marca 2022 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  12. 1 2 Bharne 2011 ↓, s. 99.
  13. 1 2 Vikram, Proposal for the Museum of Knowledge | Chandigarh Urban Lab [online] [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  14. 1 2 3 4 5 6 7 Rajnish Wattas, The Tower of Shadows, „Architecture Plus Design”, 6 (3), www.proquest.com, 1 września 1987, s. 31 [dostęp 2023-01-30] (pol.).
  15. ↑ Vineet Jhunjhunwala, Museum of Knowledge [online], RTF | Rethinking The Future, 30 marca 2018 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  16. 1 2 Bharne 2011 ↓, s. 109.
  17. ↑ Veeral Patel, A Look at Le Corbusier's Chandigarh Capitol Complex [online], Architectural Photography Almanac [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  18. 1 2 Czandigarh - indyjskie miasto stworzone od zera. Projekt zaczął polski architekt, skończył Le Corbusier - Bryła - architektura na świecie [online], www.bryla.pl [dostęp 2023-01-30] (pol.).
  19. 1 2 3 Bharne 2011 ↓, s. 104.
  20. ↑ Bharne 2011 ↓, s. }104.
  21. 1 2 3 4 5 Bharne 2011 ↓, s. 107.
  22. 1 2 3 Bharne 2011 ↓, s. 108.
  23. ↑ Manish Chalana, Tyler S. Sprague, Beyond Le Corbusier and the modernist city: reframing Chandigarh's ‘World Heritage’ legacy, „Planning Perspectives”, 28 (2), 2013, s. 220, DOI: 10.1080/02665433.2013.737709, ISSN 0266-5433 [dostęp 2023-01-30].
  24. 1 2 Condé Nast, Chandigarh’s Capitol Complex built by Le Corbusier is an interplay of edifices and symbols [online], Architectural Digest India, 15 sierpnia 2022 [dostęp 2023-01-28] (ang.).
  25. 1 2 3 Architektura Le Corbusiera - 17 budynków, które trafiły na listę UNESCO [online], Morizon Blog, 12 sierpnia 2016 [dostęp 2023-01-27] (pol.).
  26. ↑ The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  27. 1 2 3 4 5 6 7 Building and Architecture: High Court of Punjab and Haryana [online], www.highcourtchd.gov.in [dostęp 2023-01-27].
  28. ↑ High Court Museum | Chandigarh Tourism, Union Territory , Chandigarh [online], chandigarhtourism.gov.in [dostęp 2023-01-30].
  29. 1 2 Daniel Siret, Le Corbusier Plans. 1950 - Studies in Sunlight - Tower of Shadows (Chandigarh), Fondation Le Corbusier, 2006, [4].
  30. ↑ All about The Open Hand statue of Chandigarh [online], HT School [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  31. 1 2 3 4 5 Martyrs Memorial in Chandigarh likely to be ready by June [online], Hindustan Times, 4 lutego 2022 [dostęp 2023-01-28] (ang.).
  32. 1 2 3 Nitin Singhal, Chandigarh Capitol Complex Tour [online], Dreams Taking Wings, 12 lipca 2019 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  33. ↑ Colourful enigmas of Corbusier’s Capitol [online], www.tribuneindia.com, 9 czerwca 2013 [dostęp 2023-01-30].
  34. 1 2 Igor Fracalossi, AD Classics: Palace of the Assembly / Le Corbusier [online], ArchDaily, 10 sierpnia 2011 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  35. 1 2 Le Corbusier, Tower of Shadows, „Chandigarh, the new capital of East Punjab”, 1965 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  36. ↑ Tower of Shadows, Chandigarh, India [online], blueprint, 1 czerwca 2020 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  37. ↑ Tower of Shadows [online], Hidden Architecture, 17 lutego 2015 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  38. ↑ The Tower of Shadows [online], Architectuul [dostęp 2023-01-30].
  39. 1 2 Sebastian van Damme, Open Hand. Le Corbusier [online] (ang.).
  40. 1 2 Mówi Nowoczesność: Le Corbusier o pomniku otwartej dłoni w Chandigarh [FILM] [online], architektura.muratorplus.pl, 17 grudnia 2014 [dostęp 2023-01-28] (pol.).
  41. ↑ The Rotating Open Hand Monument [online], www.incredibleindia.org [dostęp 2023-01-28] (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.