Konofit

Konofit
	; Conophytum meyeri
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	pryszczyrnicowate
Rodzaj	konofit
	Nazwa systematyczna
	Conophytum N.E. Brown; Gard. Chron ser. 3. 71: 198. 22 Apr 1922
	Typ nomenklatoryczny
	C. minutum (Haworth) N. E. Brown
Synonimy
	Berrisfordia L. Bolus; Derenbergia Schwantes; Herreanthus Schwantes; Ophthalmophyllum Dinter & Schwantes;
	Berrisfordia L. Bolus; Derenbergia Schwantes; Herreanthus Schwantes; Ophthalmophyllum Dinter & Schwantes;

Konofit^[5] (Conophytum) – rodzaj roślin z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Opisano około 300 gatunków z tego rodzaju, ale współcześnie uznawanych jest około 100^[6] (103 według Plants of the World^[7]). Występują one w północno-zachodniej części południowej Afryki – w Namibii i RPA (centrum zróżnicowania w Namaqualand i Richtersveld). Są to sukulenty rosnące na suchych, skalistych siedliskach w obszarach, gdzie niewielkie deszcze padają tylko w okresie zimowym^[6]. Zasiedlają najczęściej szczeliny skalne na szczytach i zboczach wzniesień, czasem porastają lite powierzchnie skalne^[8]. W okresie suszy, trwającej zwykle 6 do 7 miesięcy, wchodzą w fazę spoczynku pozornie zamierając lub zamiera zewnętrzna para liści tworząca z czasem papierzastą osłonę wokół rozwijających się w centralnej szczelinie dwóch nowych liści^[6]^[9]. Rośliny te zakwitają po zakończeniu pory suchej, wydzielając nocą często intensywny zapach^[6]. Duża liczba gatunków ma bardzo ograniczony zasięg występowania, a ich siedliska są niszczone m.in. z powodu działalności górniczej. Wielu przedstawicieli rodzaju to w efekcie gatunki zagrożone^[5].

Ze względu na oryginalny pokrój wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne i w kolekcjach^[6]^[9]. W uprawie wymagają gleby mineralnej, przepuszczalnej, silnie słonecznego stanowiska, bardzo źle znoszą nadmiar wilgoci^[6]. W okresie od kwietnia do sierpnia nie należy tych roślin podlewać wcale (sygnałem do rozpoczęcia ostrożnego podlewania jest z reguły pojawienie się pąków kwiatowych)^[10].

Morfologia

Pokrój: Rośliny o skróconym pędzie zagłębionym w podłożu^[5] składające się z pary w różnym stopniu zrośniętych liści, czasem niemal całkowicie złączonych i przybierających formę kulistą lub nieco spłaszczonych dysków, często liście są tylko stulone, ale bywają też o końcach liści wyciągniętych i rozłożonych na boki. Najmniejsze rośliny osiągają tylko 6 mm wysokości i średnicy, a największe do 5 cm wysokości i szerokości. Niektóre rosną pojedynczo, ale większość przedstawicieli rodzaju tworzy mniej lub bardziej gęste kępy i płaty składające się z setek roślin. Rośliny te bywają jednolicie zielone lub szarozielone, ale często na ich powierzchni występują czerwonawe lub fioletowe, plamiaste lub liniowe wzory, bywają też gatunki w całości tak zabarwione. Czasem szczytowa część roślin jest przejrzysta^[6].
Kwiaty: Rozwijają się zwykle pojedynczo w szczelinie między liśćmi^[11]^[8]. Działek kielicha jest od czterech do sześciu. Płatki korony są liczne^[8], z reguły jaskrawo zabarwione, zwykle żółte lub fioletowe^[6]. Zalążnia 4- do 8-komorowa, dolna^[8].
Owoce: Torebki podzielone na 4–8 komór^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Przedstawiciel rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae), w obrębie której zaliczany jest do podrodziny Ruschioideae i plemienia Ruschieae^[4]. W różnych ujęciach do tego rodzaju włączany jest rodzaj Ophthalmophyllum^[4] lub jest on wyodrębniany^[9]. Najbliższym, siostrzanym rodzajem jest Cheiridopsis^[12].

Wykaz gatunków^[7]

Conophytum achabense S.A.Hammer
Conophytum acutum L.Bolus
Conophytum albiflorum (Rawé) S.A.Hammer
Conophytum angelicae (Dinter & Schwantes) N.E.Br.
Conophytum antonii S.A.Hammer
Conophytum armianum S.A.Hammer
Conophytum auriflorum Tischer
Conophytum bachelorum S.A.Hammer
Conophytum bicarinatum L.Bolus
Conophytum bilobum (Marloth) N.E.Br.
Conophytum blandum L.Bolus
Conophytum bolusiae Schwantes
Conophytum breve N.E.Br.
Conophytum brunneum S.A.Hammer
Conophytum bruynsii S.A.Hammer
Conophytum burgeri L.Bolus
Conophytum buysianum A.R.Mitch. & S.A.Hammer
Conophytum calculus (A.Berger) N.E.Br.
Conophytum caroli Lavis
Conophytum carpianum L.Bolus
Conophytum chauviniae (Schwantes) S.A.Hammer
Conophytum chrisocruxum S.A.Hammer
Conophytum chrisolum S.A.Hammer
Conophytum comptonii N.E.Br.
Conophytum concavum L.Bolus
Conophytum confusum A.J.Young, Rodgerson, S.A.Hammer & Opel
Conophytum crateriforme A.J.Young, Rodgerson, Harrower & S.A.Hammer
Conophytum cubicum Pavelka
Conophytum × cupreiflorum Tischer
Conophytum depressum Lavis
Conophytum devium G.D.Rowley
Conophytum ectypum N.E.Br.
Conophytum ernstii S.A.Hammer
Conophytum ficiforme (Haw.) N.E.Br.
Conophytum flavum N.E.Br.
Conophytum fraternum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum friedrichiae (Dinter) Schwantes
Conophytum frutescens Schwantes
Conophytum fulleri L.Bolus
Conophytum globosum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum halenbergense (Dinter & Schwantes) N.E.Br.
Conophytum hammeri G.Will. & H.C.Kenn.
Conophytum hanae Pavelka
Conophytum herreanthus S.A.Hammer
Conophytum hians N.E.Br.
Conophytum hyracis S.A.Hammer
Conophytum irmae S.A.Hammer & Barnhill
Conophytum jarmilae Halda
Conophytum joubertii Lavis
Conophytum jucundum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum klinghardtense Rawé
Conophytum limpidum S.A.Hammer
Conophytum lithopsoides L.Bolus
Conophytum loescheanum Tischer
Conophytum longibracteatum L.Bolus
Conophytum longum N.E.Br.
Conophytum luckhoffii Lavis
Conophytum lydiae (H.Jacobsen) G.D.Rowley
Conophytum marginatum Lavis
Conophytum × marnierianum Tischer & H.Jacobsen
Conophytum maughanii N.E.Br.
Conophytum meyeri N.E.Br.
Conophytum minimum (Haw.) N.E.Br.
Conophytum minusculum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum minutum (Haw.) N.E.Br.
Conophytum mirabile A.R.Mitch. & S.A.Hammer
Conophytum obcordellum (Haw.) N.E.Br.
Conophytum obscurum N.E.Br.
Conophytum pageae (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum pellucidum Schwantes
Conophytum phoeniceum S.A.Hammer
Conophytum piluliforme (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum pium S.A.Hammer
Conophytum praesectum N.E.Br.
Conophytum pubescens (Tischer) G.D.Rowley
Conophytum pubicalyx Lavis
Conophytum quaesitum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum ratum S.A.Hammer
Conophytum reconditum A.R.Mitch.
Conophytum regale Lavis
Conophytum ricardianum Losch & Tischler
Conophytum roodiae N.E.Br.
Conophytum rubrolineatum Rawé
Conophytum rugosum S.A.Hammer
Conophytum saxetanum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum schlechteri Schwantes
Conophytum semivestitum L.Bolus
Conophytum smaleorum Rodgerson & A.J.Young
Conophytum smorenskaduense de Boer
Conophytum stephanii Schwantes
Conophytum stevens-jonesia num L.Bolus
Conophytum subfenestratum Schwantes
Conophytum subterraneum Smale & T.Jacobs
Conophytum swanepoelianum Rawé
Conophytum tantillum N.E.Br.
Conophytum taylorianum (Dinter & Schwantes) N.E.Br.
Conophytum truncatum (Thunb.) N.E.Br.
Conophytum turrigerum (N.E.Br.) N.E.Br.
Conophytum uviforme (Haw.) N.E.Br.
Conophytum vanheerdei Tischer
Conophytum velutinum Schwantes
Conophytum verrucosum (Lavis) G.D.Rowley
Conophytum violaciflorum Schick & Tischer
Conophytum wettsteinii (A.Berger) N.E.Br.
Conophytum youngii Rodgerson

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-05-16] (ang.).
1 2 Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2020-05-16].
1 2 3 Genus: Conophytum N. E. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-05-16].
1 2 3 Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 337. ISBN 83-7391-888-4.
1 2 3 4 5 6 7 8 Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland, Or.: The Timber Press, 2011, s. 140-146. ISBN 978-0-88192-995-9.
1 2 Conophytum N.E.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-05-16].
1 2 3 4 5 Doreen Court: Succulent Flora of Southern Africa. Rotterdam: A.A.Balkema, 2000, s. 22. ISBN 90-5809-323-9.
1 2 3 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 230, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Andrzej J. Sarwa: Mała encyklopedia doniczkowych roślin ozdobnych. Tarnów: Wydawnictwo Karat, 1994, s. 76-77. ISBN 83-85601-39-2.
↑ William Davidson: The Illustrated Directory of House Plants. London: Salamander Books Limited, 1983, s. 78-79. ISBN 0-86101-171-6.
↑ Robyn F. Powell, James S. Boatwright, Cornelia Klak, Anthony R. Magee. Inclusion of Ihlenfeldtia and Odontophorus in Cheiridopsis (Ruschioideae: Aizoaceae) and insights into generic and subgeneric circumscription in the Conophytum clade. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 184, 4, s. 457–484, 2017.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-05-16] (ang.).

[ing-3] 1 2 Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2020-05-16].

[grin-4] 1 2 3 Genus: Conophytum N. E. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-05-16].

[marinelli-5] 1 2 3 Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 337. ISBN 83-7391-888-4.

[dordort-6] 1 2 3 4 5 6 7 8 Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland, Or.: The Timber Press, 2011, s. 140-146. ISBN 978-0-88192-995-9.

[kew-7] 1 2 Conophytum N.E.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-05-16].

[court-8] 1 2 3 4 5 Doreen Court: Succulent Flora of Southern Africa. Rotterdam: A.A.Balkema, 2000, s. 22. ISBN 90-5809-323-9.

[mabb-9] 1 2 3 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 230, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[sarwa-10] Andrzej J. Sarwa: Mała encyklopedia doniczkowych roślin ozdobnych. Tarnów: Wydawnictwo Karat, 1994, s. 76-77. ISBN 83-85601-39-2.

[11] William Davidson: The Illustrated Directory of House Plants. London: Salamander Books Limited, 1983, s. 78-79. ISBN 0-86101-171-6.

[12] Robyn F. Powell, James S. Boatwright, Cornelia Klak, Anthony R. Magee. Inclusion of Ihlenfeldtia and Odontophorus in Cheiridopsis (Ruschioideae: Aizoaceae) and insights into generic and subgeneric circumscription in the Conophytum clade. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 184, 4, s. 457–484, 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]