Konstanty Gaszyński
.jpg) Przed 1866 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
 | |
| Odznaczenia | |
 [1] | |
Konstanty Gaszyński (ur. 10 marca 1809 w Małej Wsi[2], zm. 8 października 1866 w Aix-en-Provence) – polski poeta, prozaik, publicysta i tłumacz.
Życiorys
Wywodził się ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Był synem Antoniego Gaszyńskiego i Teresy z Młynarskich. Absolwent Liceum Warszawskiego. Studiował na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim i bywał w salonie jego ojca Wincentego Krasińskiego.
Uczestniczył w powstaniu listopadowym w korpusie litewskim Antoniego Giełguda. Wyemigrował najpierw do Belgii, a następnie do Francji, gdzie w 1833 osiadł w Aix-en-Provence. Korespondował z Zygmuntem Krasińskim i wyjeżdżał na wspólne podróże (1850-1854). Był też wychowawcą jego synów.
Debiutował w 1827 poematem satyrycznym w sześciu pieśniach Jaksjada. Tłumaczył na język polski poezję francuską i niemiecką oraz serbską epikę ludową. Na język francuski tłumaczył literaturę polską (m.in. Anhellego Słowackiego i Przedświt Krasińskiego). Współpracował z francuskimi czasopismami: „Gazette du Midi” i „Memorial d'Aix”, gdzie pełnił funkcję naczelnego redaktora.
Pierwsze wydanie Przedświtu (1843) Zygmunta Krasińskiego ukazało się pod nazwiskiem Konstantego Gaszyńskiego[3].
Twórczość
Dzieła powstałe w Polsce
Dzieła powstałe we Francji
- Czarna sukienka – Paryż (1832)
- Notatki oficera polskiego (1833)
- Wiersze różne – Aix (1833)
- Pieśni pielgrzyma polskiego (1833)[6]
- 44 Sonety (1833)
- 44 Artykuły francuskie (1833)
- L'Eglise cathédrale du Saint Sauveur à Aix (1836)
- Nord et midi (1836)[7]
- Poezje (1844)
- Pan Dezydery Boczko i jego sługa Pafnucy (1846)[8]
- Pamiętniki Macieja Rogowskiego (1847)[9]
- Dzień 8 września (1848)[10]
- Kontuszowe pogadanki (1851)[11]
- Listy do Ludwika Siemieńskiego (1851-1866)
- Listy z podróży po Włoszech (1853)[12]
- Sielanka młodości (1855)[13]
- Pro publico bono – satyry: (1858)[14]
- Gra i karciarze
- Wyścigi konne w Warszawie
- Papuga i wróbel – bajka
- Deux élégies polonaises – traduites de Z.Kr. (1860)
- Zygmunt Krasiński i moje z nim stosunki – monografia historyczno-literacka, rękopis niewydany (1860)
- L’Aube, Le Dernier (poèmes) – tłumaczenie z Z.Krasińskiego (1863)
- Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego (1863)[15]
- Kilka pieśni dla kraju (1864)[16]
Przypisy
- ↑ Kazimierz Chruściński: KONSTANTY GASZYŃSKI – WSPÓŁTWÓRCA KULTURY W PROWANSJI Przyczynek do biografii poety. [w:] Słupskie Prace Filologiczne • Seria Filologia Polska 3 • 2004 [on-line]. Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
- ↑ Jacek Lyszczyna, Pielgrzym w kraju rozkoszy. O poezji Konstantego Gaszyńskiego, Katowice 2000, s. 9, 10.
- ↑ Olaf Krysowski, Rafael Krasińskiego, [w:] Zygmunt Krasiński. Życie czy literatura?, Toruń 2019, s. 43.
- ↑ Konstanty Gaszyński, Wiersz na zgon Stanisława Staszica [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Waryat z potrzeby : krotofila ze śpiewkami w jednym akcie oryginalnie napisana, wyd. 1830 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Pieśni pielgrzyma polskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Nord et Midi, wyd. 1839 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Pan Dezydery Boczko i sługa jego Pafnucy : szkic z emigranckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Reszty pamiętników Macieja Rogowskiego rotmistrza Konfederacyi Barskiéj [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Dzień ósmy września 1831 r. w Krakowie : obraz fantastyczny [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Kontuszowe pogadanki i obrazki ze szlacheckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Listy z podróży po Włoszech [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Sielanka młodości [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Pro publico bono : nowe poezje [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego. T. 1., wyd. 1860 [online], Zawiera fragmenty listów z lat 1829-1858 bez podawania adresatów. Zbiór podzielony na 4 części: 1. Do K. Gaszyńskiego, 2. Do D. Potockiej, 3. Do różnych osób, 4. Do dzieci ; Wyd. K. G. Nazwa wyd.: Konstanty Gaszyński. - Dalszych tomów nie opublikowano., polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstanty Gaszyński, Kilka pieśni dla kraju [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
Bibliografia
- Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII - 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 664, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.
Linki zewnętrzne
- Utwory Konstantego Gaszyńskiego w serwisie Wolne Lektury
- Utwory Konstantego Gaszyńskiego w serwisie Polona.pl