Kruchaweczka białotrzonowa

Kruchaweczka białotrzonowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kruchaweczkowate
Rodzaj	kruchaweczka
Gatunek	kruchaweczka białotrzonowa
Nazwa systematyczna
Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm. Contr. Univ. Mich. Herb. 5: 55 (1941)

Kruchaweczka białotrzonowa (Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus obtusatus^[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Alexander Hanchett Smith w 1941 r.^[1]

Synonimy^[2]:

• Agaricus obtusatus Pers. 1801
• Agaricus obtusatus var. hebes Fr. 1821
• Drosophila obtusata (Pers.) Quél. 1888
• Drosophila spadiceogrisea var. obtusata (Pers.) Quél. 1886
• Psathyra obtusata (Pers.) Gillet 1878
• Psathyrella obtusata f. nivescens E. Ludw. 2007
• Psathyrella obtusata var. aberrans Kits van Wav. 1987
• Psilocybe obtusata (Pers.) P. Kumm. 1871

Franciszek Błoński w 1889 r. nadał temu gatunkowi polską nazwę łączak przytępiony. Władysław Wojewoda uznał ją za nieodpowiednią i w 2003 r. zaproponował nazwę kruchaweczka białotrzonowa^[3].

Kapelusz

Szerokość 1–3,5 cm, w młodym wieku półkulisty do stożkowego, następnie łukowaty, higrofaniczny; w stanie wilgotnym półprzezroczyście rowkowany od brzegu aż do 2/3 średnicy, brązowawo-czerwonawy, na krawędziach, a po wyschnięciu blaknący do jasnoochrowego, kremowego lub jasnobrązowego. Powierzchnia gładka, tylko w młodym wieku z włóknistymi lub łuszczącymi się pozostałościami osłony, które wkrótce znikają^[4].

Blaszki

Przyrośnięte, początkowo szarawe, później brązoworóżowe, w dojrzałym okresie czekoladowe z fioletowym odcieniem. Ostrza białe^[4].

Trzon

Cylindryczny lub bardzo lekko rozszerzona ku dołowi, kruchy. Powierzchnia jedwabista, u nasady biaława, czasem z lekkim czerwonobrązowym odcieniem w dolnej części^[4].

Miąższ

Kruchy, cienki, o niewyraźnym zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 7,5-10 × 4,5–6 m, jajowate do elipsoidalnych, gładkie, ziarniste, z 1 lub więcej gutulami. Podstawki 17,5 do 24,5 × 8,5 do 10,5 µm, 4-zarodnikowe, rzadko 2-zarodnikowe. Pleurocystydy 35–70 × 8–16 µm, zwykle w kształcie kolby, czasami tępostożkowate do wrzecionowatych. Cheilocystydy dwóch różnych typów^[4].

Gatunki podobne

Jest kilka bardzo podobnych gatunków, możliwych do odróżnienia jedynie na podstawie cech mikroskopowych^[4].

Znane jest występowanie kruchaweczki białotrzonowej w Ameryce Północnej, Europie, Korei i Japonii^[5]. Władysław Wojewoda w swoim zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. podaje liczne jej stanowiska z uwagą, że jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane^[3]. Kilka bardziej aktualnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczona w nim jest do gatunków zagrożonych i wymagających ochrony^[6].

Grzyb saptotroficzny. Występuje w lasach liściastych, ogrodach botanicznych, w trawie, wśród opadłych liści na drewnie drzew liściastych. Owocniki pojawiają się od maja do października^[3].